قوانین تنظیم قرارداد

قوانین و مقررات تنظیم قراردادها یکی از مهمترین جنبه های حقوق مدنی و تجاری است که چارچوب اصلی معاملات و تعاملات قانونی بین افراد، شرکت ها و سازمان ها را تشکیل می دهد. این قوانین برای حفظ حقوق طرفین و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی وضع شده اند و شامل مجموعه ای از اصول و قواعد هستند که باید در تنظیم هر نوع قرارداد رعایت شوند. اما آیا می دانید که عدم رعایت برخی از این قوانین می تواند منجر به بطلان کامل قرار داد شود؟ اصول اساسی مانند اهلیت طرفین، رضایت آگاهانه، موضوع مشروع و قانونی و همچنین رعایت شکل صحیح تنظیم قرارداد از جمله مواردی هستند که باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.

در حقوق، علاوه بر قوانین عمومی، مقررات خاصی نیز برای انواع مختلف قرار داد ها وجود دارد که باید متناسب با موضوع و ماهیت آن ها رعایت شوند. اما چگونه می توان اطمینان حاصل کرد که یک قرار داد تمام جنبه های قانونی لازم را پوشش می دهد؟ در این راستا، استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی، مطالعه دقیق قوانین مرتبط و بهره گیری از تجربیات موفق در تنظیم قرار داد های مشابه به تضمین صحت و اعتبار آن کمک شایانی خواهد کرد. آموزشگاه فن آموزن برگزار کننده دوره آموزش قرارداد نویسی از صفر تا صد است که میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر برای شرکت در دوره با آموزشگاه تماس بگیرید.

اگر دانشجوی حقوق و… هستید و یا جز افرادی هستید که به قردادنویسی علاقمند هستید میتوانید در دوره قراردادنویسی فن آموزان شرکت کنید.

اهمیت تنظیم قرارداد

تنظیم پیمان ها به عنوان یکی از بنیادی ترین ارکان روابط حقوقی و تجاری، نقشی مهم در تضمین حقوق و تعهدات طرفین ایفا می کند و عدم توجه به جزئیات آن پیامدهای جبران ناپذیری را به همراه داشته است. اهمیت تنظیم صحیح و اصولی آن جهت است که نه تنها به عنوان سندی مکتوب برای اثبات توافقات طرفین عمل می کند، بلکه در صورت بروز اختلاف، مبنای رسیدگی های قضایی و داوری قرار می گیرد و می تواند از بروز دعاوی احتمالی پیشگیری نماید.

تنظیم دقیق مفاد با رعایت اصول حقوقی، شرایط اساسی صحت معاملات، تصریح تعهدات و مسئولیت های طرفین، پیش بینی ضمانت اجراها و شرایط فسخ، تعیین مرجع حل اختلاف و سایر شروط تکمیلی، موجب شفافیت در روابط حقوقی طرفین شده و امکان سوءتعبیر و تفسیرهای متفاوت از مفاد قرارداد را به حداقل می رساند. علاوه بر این، تنظیم صحیح متن پیمان با لحاظ قوانین آمره و تکمیلی حاکم بر موضوع، رعایت عرف و رویه های تجاری مرتبط و توجه به اصول حسن نیت و انصاف، تضمین کننده اجرای موفق تعهدات و حفظ منافع مشروع طرفین می باشد.

شرایط اساسی صحت معامله در حقوق ایران

در نظام حقوقی ایران، اعتبار و صحت هر معامله منوط به رعایت شرایط اساسی است که در ماده 190 قانون مدنی تصریح شده است. این شرایط چهارگانه، ستون های اصلی تشکیل دهنده یک پیمان معتبر هستند که عدم رعایت هر یک از آنها می تواند به بطلان یا عدم نفوذ معامله منجر شود.

قصد طرفین و رضای آنها

قصد و رضا به عنوان اولین و مهمترین رکن صحت معامله، مبنای اساسی تشکیل قرار داد است. قصد انشاء به معنای اراده باطنی شخص برای ایجاد ماهیت حقوقی است که باید با اعلام اراده ظاهری همراه باشد. این اراده باید آزادانه و آگاهانه باشد و هرگونه اکراه، اجبار، اشتباه یا تدلیس می تواند خدشه ای جدی به اعتبار معامله وارد کند.

در واقع، رضایت واقعی طرفین باید از روی آگاهی و اختیار کامل باشد. طبق مواد 199 و 209 قانون مدنی، معامله ای که تحت تأثیر اکراه یا اشتباه انجام شود، غیرنافذ است. همچنین، قصد باید جدی باشد و معاملات صوری یا شوخی فاقد اعتبار قانونی هستند. اراده باطنی باید با اراده ظاهری مطابقت داشته باشد و این تطابق از طریق ایجاب و قبول صریح یا ضمنی محقق می شود.

اهلیت طرفین

اهلیت طرفین معامله به معنای توانایی قانونی شخص برای اجرای حقوق و تکالیف است که شامل دو بعد اهلیت تمتع و اهلیت استیفا می شود. طبق قانون مدنی، اشخاص باید دارای سه شرط بلوغ، عقل و رشد باشند تا واجد اهلیت معامله شناخته شوند. محجورین شامل صغار (افراد زیر سن بلوغ)، مجانین (افراد فاقد قوه تمییز) و افراد غیر رشید (سفیه) از انجام معامله منع شده اند. معاملات محجورین باطل یا غیرنافذ است و باید توسط ولی یا قیم قانونی آنها انجام شود. همچنین، اشخاص ورشکسته نیز از تصرف در اموال خود منع می شوند. اهلیت باید در زمان انعقاد پیمان موجود باشد و فقدان آن در هر یک از طرفین می تواند موجب بطلان معامله شود.

موضوع معین که مورد معامله باشد

موضوع معامله باید دارای شرایط خاصی باشد تا معامله از نظر قانونی معتبر شناخته شود. این موضوع باید معین، مشخص و قابل تسلیم باشد. معین بودن به این معناست که مورد معامله باید به نحوی مشخص شود که هیچ ابهامی در آن نباشد.

قابلیت تسلیم به این معناست که امکان تحویل مورد معامله وجود داشته باشد. طبق ماده 214 قانون مدنی، مورد معامله باید مالیت داشته و متضمن منفعت عقلایی مشروع باشد. معامله اشیایی که در خارج وجود ندارند یا قابل تسلیم نیستند، باطل است. همچنین، موضوع معامله باید قابلیت نقل و انتقال داشته باشد و معامله اموال عمومی و دولتی که قابلیت تملک خصوصی ندارند، باطل است. مقدار، جنس و وصف مورد معامله باید به نحوی معین شود که جهل و غرر منتفی گردد.

مشروعیت جهت معامله

مشروعیت جهت معامله به معنای قانونی و شرعی بودن انگیزه و هدف نهایی طرفین از انجام معامله است. طبق ماده 217 قانون مدنی، در صورتی که در معامله تصریح نشده باشد، آن معامله محمول بر صحت است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

جهت نامشروع شامل مواردی است که مخالف قانون، نظم عمومی، اخلاق حسنه یا موازین شرعی باشد. معاملاتی که به قصد فرار از دین، فرار از قانون یا اضرار به غیر انجام می شوند، باطل هستند. همچنین، معاملاتی که موضوع آنها خرید و فروش مواد مخدر، اسلحه غیرمجاز یا سایر کالاهای ممنوعه باشد، به دلیل نامشروع بودن جهت معامله باطل است. مشروعیت جهت معامله باید در تمام مدت اجرای حفظ شود و تغییر آن به جهت نامشروع می تواند موجب بطلان معامله شود.

شرایط عمومی نگارش قرار داد

شرایط عمومی نگارش قرار داد به عنوان یکی از ارکان اساسی در تنظیم اسناد حقوقی، نقش مهمی در اعتبار و رسمیت آن ایفا می کند و رعایت این شرایط می تواند تضمین کننده صحت و قابلیت استناد آن در مراجع قانونی باشد. در این راستا، آغاز متن پیمان با نام و یاد خداوند متعال، علاوه بر جنبه معنوی و فرهنگی، نشان دهنده احترام به ارزش های اخلاقی و تعهد طرفین به رعایت انصاف و عدالت در اجرای مفاد مندرج است.

پس از آن، درج عنوان دقیق و گویا که به روشنی بیانگر ماهیت و موضوع توافق باشد، اهمیت ویژه ای دارد زیرا عنوان اولین عنصری است که ماهیت حقوقی و هدف اصلی تنظیم توافق را مشخص می کند. همچنین، درج تاریخ دقیق تنظیم که می تواند به صورت عددی یا حروفی باشد، از جهات مختلفی حائز اهمیت است، از جمله تعیین زمان شروع تعهدات، محاسبه مواعد قانونی، تشخیص قوانین حاکم بر توافق در زمان انعقاد و همچنین تعیین تقدم و تأخر در صورت وجود قرار داد های متعدد.

شرایط عمومی نگارش قرارداد در نظام حقوقی ایران

ذکر نام خداوند

آغاز پیمان با نام خداوند، علاوه بر جنبه تبرک، در نظام حقوقی ایران که مبتنی بر موازین اسلامی است، اهمیت ویژه ای دارد که نشان دهنده التزام طرفین به رعایت اصول اخلاقی و شرعی در تنظیم و اجرای توافقات است. در واقع عبارات متداول مانند “بسم الله الرحمن الرحیم” یا “به نام خدا” در ابتدای قرار داد درج می شود که نشان دهنده حسن نیت طرفین و تعهد آنها به اجرای صادقانه مفاد مندرج است.

درج عنوان قرارداد

عنوان باید متناسب با محتوا و نوع توافق طرفین باشد. برای مثال، “قرار داد خرید و فروش”، “قرار داد اجاره”، “قرار داد مشارکت” و غیره. عنوان صحیح در تفسیر مفاد و تعیین قوانین حاکم بر قرار داد نقش مهمی ایفا می کند و در صورت بروز اختلاف، مرجع رسیدگی کننده را در تشخیص ماهیت حقوقی توافق یاری می نماید.

درج تاریخ قرارداد

تاریخ انعقاد باید به صورت کامل (روز، ماه و سال) و به دو صورت عددی و حروفی درج شود. تاریخ مبدأ محاسبه مواعد قرار دادی، زمان شروع تعهدات طرفین و مرور زمان است. همچنین در تشخیص قانون حاکم بر توافق و تعیین اهلیت طرفین در زمان انعقاد آن نقش مهمی دارد. در صورت وجود چند نسخه از قرار داد، تاریخ تمامی نسخ باید یکسان باشد و در صورت تغییر یا اصلاح توافق، تاریخ اصلاحات نیز باید به صورت جداگانه ذکر شود.

ذکر سمت حقوقی طرفین

مشخصات کامل طرفین شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، نشانی کامل و در مورد اشخاص حقوقی، شماره ثبت، شناسه ملی، مشخصات صاحبان امضای مجاز و آخرین تغییرات روزنامه رسمی باید به طور دقیق ذکر شود. همچنین سمت و اختیارات نمایندگان قانونی طرفین باید مشخص و مستندات مربوطه ضمیمه قرار داد شود که در احراز هویت طرفین و اثبات اهلیت و اختیارات آنها در انعقاد توافق اهمیت اساسی دارد.

مبلغ قرارداد

در صورت وجود اختلاف بین مبلغ عددی و حروفی، مبلغ حروفی ملاک عمل خواهد بود. در توافقات با موضوع ارزی، نوع ارز، نرخ تسعیر و نحوه محاسبه آن باید مشخص شود. همچنین در صورت تغییر قیمت یا تعدیل مبلغ، شرایط و فرمول محاسبه آن باید به صورت شفاف در قرار داد درج شود.

تعیین شیوه پرداخت

نحوه پرداخت مبلغ باید به صورت دقیق مشخص شود که شامل تعیین اقساط، پیش پرداخت، مبلغ هر قسط، تاریخ سررسید اقساط، شرایط پرداخت و نحوه تضمین پرداخت ها است. همچنین شماره حساب های بانکی طرفین، شرایط صدور چک یا سفته و ضمانت نامه های بانکی باید در توافق ذکر شود. در صورت تاخیر در پرداخت، خسارات تاخیر تادیه و نحوه محاسبه آن نیز باید مشخص شود.

زمان اجرای تعهد

مدت زمان اجرای قرار داد و زمان بندی انجام تعهدات طرفین باید به صورت دقیق و با ذکر تاریخ شروع و پایان مشخص شود. در صورت مرحله ای بودن اجرای تعهدات، زمانبندی هر مرحله باید جداگانه ذکر شود. همچنین شرایط تمدید مدت زمان، موارد تعلیق و توقف اجرای پیمان نامه و آثار تأخیر در اجرای تعهدات باید پیش بینی شود.

محل اجرای قرارداد

محل اجرای توافق باید با ذکر نشانی کامل و دقیق مشخص شود که در تعیین دادگاه صالح برای رسیدگی به اختلافات احتمالی و همچنین تعیین قانون حاکم بر قرار داد اهمیت دارد. در صورت تغییر محل اجرای پیمان، شرایط و نحوه اعلام آن به طرف مقابل باید پیش بینی شود. همچنین در پیمان نامه های بین المللی، محل تحویل کالا یا ارائه خدمات باید مطابق با اصطلاحات تجاری بین المللی (اینکوترمز) مشخص شود.

تضمین های قرارداد

این تضمین ها شامل ضمانت نامه بانکی، سفته، چک و ثیقه ملکی یا تضامین شخصی میباشد. شرایط ضبط و آزادسازی تضامین، مدت اعتبار آنها و نحوه تمدید یا جایگزینی تضامین باید در پیمان نامه پیش بینی شود. همچنین خسارات ناشی از عدم اجرای تعهدات و نحوه جبران آن باید مشخص شود.

ذکر شروط ضمن عقد در قرارداد

شروط ضمن عقد، تعهدات فرعی هستند که در کنار تعهد اصلی درج می شوند. طبق مواد 232 تا 246 قانون مدنی، این شروط باید مشروع، مقدور و دارای نفع عقلایی باشند. شروط ضمن عقد به سه دسته شرط صفت، شرط نتیجه و شرط فعل تقسیم می شوند. در تنظیم این شروط باید به اصل آزادی پیمان نامه ها و محدودیت های قانونی توجه شود. شروط باطل و مبطل عقد باید شناسایی و از درج آنها خودداری شود. همچنین ضمانت اجرای تخلف از شروط و حق فسخ ناشی از تخلف از شرط باید به صراحت در پیمان نامه ذکر شود.

قوه قاهره

قوه قاهره یا فورس ماژور به حوادث غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب اطلاق می شود که مانع اجرای تعهدات طرفین می شود. در قرار داد باید مصادیق قوه قاهره، نحوه اعلام وقوع آن، مهلت اعلام به طرف مقابل، آثار قوه قاهره بر تعهدات طرفین و مدت تعلیق آن مشخص شود. همچنین شرایط فسخ قرار داد در صورت استمرار قوه قاهره و نحوه تسویه حساب طرفین باید پیش بینی شود. مطابق ماده 229 قانون مدنی، در صورت وقوع قوه قاهره، متعهد مسئول خسارت ناشی از عدم انجام تعهد نخواهد بود.

انحلال قرارداد

شرایط و موارد انحلال قرار داد اعم از فسخ، انفساخ و اقاله باید به صورت شفاف در آن ذکر شود. موارد حق فسخ طرفین، نحوه اعمال حق فسخ، مهلت اعلام فسخ و تشریفات آن باید مشخص شود. همچنین نحوه تسویه حساب طرفین پس از انحلال قرار داد، تکلیف تضمین های قرار دادی و خسارات احتمالی باید پیش بینی شود. مطابق مواد 396 تا 401 قانون مدنی، آثار فسخ و نحوه اعاده وضعیت طرفین به حالت قبل از انعقاد پیمان نامه باید مشخص شود.

حل و فصل اختلاف در قرارداد

نحوه حل و فصل اختلافات احتمالی ناشی از تفسیر یا اجرای قرار داد باید به صورت دقیق مشخص شود. در این بند باید مرجع صالح برای رسیدگی به اختلافات (دادگاه یا داوری)، نحوه انتخاب داور یا داوران، مهلت صدور رأی داوری، قطعی یا قابل اعتراض بودن رأی و نحوه اجرای آن پیش بینی شود. در صورت انتخاب داوری، شرایط مندرج در مواد 454 تا 501 قانون آیین دادرسی مدنی باید رعایت شود. همچنین قانون حاکم بر پیمان نامه و مرجع تفسیر مفاد آن باید مشخص شود.

تعداد نسخ قرارداد

تمامی نسخ باید یکسان و دارای اعتبار واحد باشند. در این بند باید تصریح شود که تمامی نسخ در حکم واحد هستند و هر نسخه به تنهایی معتبر و قابل استناد است. همچنین محل نگهداری نسخ و نحوه دسترسی به آنها در صورت نیاز باید مشخص شود.

امضا و اثر انگشت طرفین

تمامی صفحات توافق باید به امضای طرفین یا نمایندگان قانونی آنها برسد. در صورت حضور شهود، امضای آنها نیز باید اخذ شود. امضاکنندگان باید صلاحیت و اختیارات لازم برای امضای قرارداد را داشته باشند و مستندات مربوط به نمایندگی یا وکالت آنها ضمیمه آن شود. در صورت بی سوادی یا عدم توانایی در امضا، اثر انگشت با حضور شهود کافی است. مطابق ماده 1301 قانون مدنی، امضای ذیل سند دلیل بر صحت تمام مندرجات آن خواهد بود.

مطلبی که خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه آموزشگاه فن آموزان بود. فن آموزان مجری برگزاری دوره هایی تخصصی ویژه بازار کار از جمله دوره آموزش حسابداری، آموزش نرم افزارهای حسابداری و… با نظارت سازمان فنی حرفه ای می باشد. تمامی دوره ها در کارگاههای عملی و توسط بهترین اساتید با هدف آماده سازی کارآموزان برای ورود به بازار کار و راه اندازی شغل ارائه می شود.

اگر درباره دوره های فن آموزان سوالی دارید از کارشناسان ما بپرسید!

جهت دریافت مشاوره رایگان شماره موبایل خود را وارد کنید.

"*" فیلدهای الزامی را نشان می دهد

Hidden

صفحه

شماره تماس*

Email

این فیلد برای اعتبار سنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند .

دریافت مشاوره رایگان