آموزش لوله کشی ساختمان

اجزاء مورد استفاده در لوله کشی یک ساختمان یا مراکز تجاری و… عبارتند از لوله با جنس های مختلف و همچنین اتصالات مربوط به آن ها که در زیر آورده شده اند. دوره آموزش لوله کشی ساختمان در آموزشگاه فن آموزان بصورت حرفه ای تمامی مباحث مربوط به ابزار ها و تجهیزات مورد استفاده در انواع لوله کشی را پوشش می دهد.

لوله های مورد استفاده در لوله کشی ها از جنس های زیر می باشند که عبارتند از:

• لوله های مسی
• پی وی سی
• PEX
• لوله گالوانیزه
• لوله های برنجی
• لوله های چدنی
• لوله سیمانی

اتصالات لوله ها نیز عبارتند از:

• کوپلینگ ها
• سوپاپ ها
• زانویی ها
• سه راهی ها
• و…

از نظر سیستم لوله کشی و لوله های مورد استفاده می توان آن ها را به دو دسته فلزی و غیر فلزی تقسیم کرد.

لوله های فلزی عبارتند از:

• لوله های فولادی درزدار
• لوله های فولادی گالوانیزه
• لوله های فولادی بدون درز
• لوله های چدنی
• لوله های مسی
• لوله های برنجی

بیشترین مواد مورد استفاده در لوله های غیر فلزی پلی اتیلین، پلی پروپیلن و… می باشد که برای لوله کشی آب گرم و سرد، تاسیسات گرمایی، فاضلاب ها و… استفاده می شود. لوله های غیر فلزی نیز عبارتند از:

• PEX یا لوله های پلی اتیلن مشبک شده
• PEX-AL-PEX یا لوله های پلی اتیلنی چند لایه
• پی وی سی (PVC) برای لوله کشی ساختمان

در ادامه مقاله به توضیح مختصر، اما مفید هر کدام از لوله ها را با موارد مصرف هر کدام اشاره می کنیم. این مباحث بصورت پیشرفته تر در دوره ” آموزش لوله کشی ساختمان “ پوشش داده می شوند.

PEX یا لوله های پلی اتیلن مشبک شده

در PEX یا لوله های پلی اتیلن مشبک شده PE نشانه مواد پلیمری پلی اتیلن سنگین و X نشانه کراس لینک یا مشبک بودن این ماده می باشد که در دسته پلیمرهای گرماسخت قرار می گیرند. فیتینگ های مورد استفاده در سیستم لوله کشی با PEX برنجی، برنج با روکشی ضد زنگ و… می باشند.

PEX و مزایای آن عبارتند از:

• PEX از Flexible plastic piping گرفته شده و به معنای لوله های پلاستیکی انعطاف پذیر می باشد.
• انتخاب محبوب در استفاده در لوله کشی های تجاری کوچک و مناطق مسکونی بوده و دارای هزینه اولیه بالاتری هستند.
• حداقل تعمیر و نگهداری را دارند.
• فرآیند نصب سریع
• محصول بدون نشتی هستند.
• نمی توان در فضای باز استفاده کرد. زیرا اشعه ماوراء بنفش می تواند به لایه پلاستیکی بیرونی آن آسیب برساند.
• باعث افت فشار کم آب می شوند.
• برای مواد شیمیایی هم می توان استفاده کرد.

PEX-AL-PEX یا لوله های پلی اتیلنی چند لایه

تنها تفاوت این لوله از PEX در این است که علاوه از پلی اتیلن مشبک شده از آلومینیوم هم استفاده شده است که برای جبران انبساط طولی زیاد پلی اتیلن در اثر افزایش دما می باشد که آلومینیوم آن را بهبود می دهد. جهت اتصال لوله های پلی اتیلن چند لایه نیز از مهره ماسوره ای، فیتینگ و… استفاده می شود.

فیتینگ های مورد استفاده در لوله های پلی اتیلنی نیز یا از اتصالات فلزی استفاده می شود و یا این که با دستگاه جوش و هیترها پلیمر را نرم کرده و آن ها را به هم متصل و در اصلاح اتو می کنند.

پی وی سی (PVC) برای لوله کشی ساختمان

PVC اول کلمات Poly Vinyl Chloride (پلی وینیل کلراید) می باشد. این لوله ها برای آب آشامیدنی گرم، سرد و همچنین در فاضلاب استفاده می شود. بسته به کاربرد محل استفاده، ضخامت و پیکربندی آنها متفاوت است. مثلا فشار آب در لوله های فاضلاب و مشابه لوله های مورد استفاده در سیستم های زهکشی طوفان یکی نیستند و باید متناسب با محل کاربردشان تصمیم گرفت.

لوله های فولادی

لوله های فولادی درزدار: لوله های فولادی درزدار در تهویه مطبوع، سوفاژ، گازرسانی و… مورد استفاده قرار می گیرد.

لوله های فولادی بدون درز: از لوله های فولادی بدون درز در لوله کشی های گاز و تاسیسات فشار بالا استفاده می شود.

لوله های چدنی

از لوله های چدنی جهت آب رسانی آب شهری و فاضلاب ها استفاده می شود. ضخامت و وزن لوله های چندی مورد استفاده در سیستم آب شهری بیشتر و سنگین تر می باشند.

لوله کشی از مس برای کجا استفاده می شود؟

لوله های مسی اغلب برای تامین آب لوله کشی سرد و گرم و به عنوان خطوط مبرد در سیستم های HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) استفاده می شود. دو نوع اصلی لوله مسی وجود دارند که عبارتند از مس نرم و مس سخت.

لوله مسی نرم و لوله کشی با آن: لوله مسی نرم یا انعطاف پذیر را می توان به راحتی خم کرد تا موانع موجود در مسیر لوله را طی کند. تولید لوله های مسی نرم با توجه به این که کلا آبکاری یا عملیات حرارتی با تعداد مرحله ای بیشتری انجام می شود، نسبت به لوله های مسی سخت گران تر است. لوله های مسی نرم محبوب ترین انتخاب برای خطوط مبرد در سیستم های تهویه مطبوع، سیستم اسپلیت و پمپ های حرارتی می باشند.

لوله مسی سخت و استفاده از آن در لوله کشی: مس سخت یک انتخاب عالی برای خطوط آب است چرا که سخت کاری و عملیات حرارتی که در این نوع مس انجام می شود سخت شده و نمی تواند خم شود و باید از اتصالات زانویی برای خم گوشه ها و موانع استفاده کرد.

لوله کشی با گالوانیزه

لوله های فولادی گالوانیزه جهت لوله کشی های آب سرد و گرم و فاضلاب استفاده می شود. البته در خیلی جاها از گالوانیزه چندین سال پیش استفاده شده است و در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا زنگ زده و اگر لوله کهنه باشد، آب خروجی از شیر آب با آثار زنگ زدگی قابل مشاهده است و طعم دلچسبی نیز نخواهد داشت. از گالوانیزه می توان برای انتقال آب های غیر شرب استفاده کرد.

لوله های برنجی برای لوله کشی

برنج آلیاژی است که از مس و روی ساخته شده است. نسبت روی و مس را می توان برای ایجاد طیفی از برنج ها با خواص متفاوت تغییر داد. لوله های برنجی مقاوم در برابر زنگ زدگی می باشند. از لوله های برنجی برای سیستم های توزیع آب گرم و بزرگ مانند اتصالات پمپ، مخازن آب و چاه استفاده می شود. به مباحث مربوط به انواع لوله ها و اتصالات آنها بطور کامل در کلاس آموزش لوله کشی ساختمان توسط اساتید مجرب دوره پرداخته می شود.

اتصالات لوله ها

فیتینگ یا اتصالات در سیستم ‌های لوله‌ کشی ساختما ن برای اتصال بخش‌ های مختلف، سازگاری با اندازه‌ها یا اشکال مختلف و برای اهدافی چون تنظیم یا اندازه‌گیری جریان سیال استفاده می‌شود. انواع اتصالات لوله بصورت کامل در دوره آموزش لوله کشی ساختمان در فن آموزان پوشش داده می شود.

انواع اتصالات رایج را در ادامه مقاله بررسی کرده و توضیح داده می شود.

• کوپلینگ

یک کوپلینگ دو لوله را به یکدیگر متصل می کند. اگر اندازه لوله یکسان نباشد، اتصال ممکن است با آداپتور و … به یکدیگر وصل شوند.

• ردیوسر یا تبدیل

ردیوسر یا تبدیل به عنوان یک کاهنده امکان تغییر اندازه لوله را برای برآوردن نیازهای جریان سیال سیستم ها یا سازگاری با لوله های موجود با اندازه های مختلف را فراهم می کند.

تبدیل ها معمولا متحدالمرکز هستند، اما کاهنده ‌های خارج از مرکز زمانی استفاده می‌شوند که برای حفظ همان سطح بالا یا پایین لوله مورد نیاز باشد.

• زانویی ها

زانویی ها بین دو لوله نصب می شوند تا امکان تغییر جهت را فراهم کند، معمولا 90 درجه یا 45 درجه مورد استفاده می باشند. هنگامی که دو انتهای آن از نظر اندازه متفاوت است، اتصال زانویی تبدیل (کاهش دهنده) نامیده می شود.

زانویی های 90 درجه: این نوع زانویی ها به راحتی برای پلاستیک، مس، چدن، فولاد و … متصل می شود. جنس های موجود در بازار برای همه مواد می باشند. مثل موادی سیلیکونی، لاستیکی، فولاد گالوانیزه و غیره.

زانویی های 45 درجه: زانویی های 45 درجه معمولا در تاسیسات تامین آب، شبکه های خط لوله صنعتی مواد غذایی، شبکه های خط لوله صنعتی شیمیایی، شبکه های خط لوله صنعتی الکترونیکی، خط لوله تاسیسات تهویه مطبوع و غیره استفاده می شوند.

• مهره ماسوره ای

یک اتصال شبیه به یک کوپلینگ است، با این تفاوت که به گونه ای طراحی شده است که امکان جداسازی سریع و راحت لوله ها را برای تعمیر و نگهداری یا تعویض وسایل فراهم کند. مهره ماسوره ای از سه قسمت تشکیل شده است که شامل یک مهره، یک انتهای ماده و یک انتهای نری می باشد. هنگامی که انتهای ماده و نر به هم وصل می شوند، مهره ها فشار لازم را برای آب بندی کامل ایجاد می کنند.

• سه راهی TEE

سه راهی TEE جهت انشعاب گیری لوله های غیر هم قطر، کج و تبدیلی استفاده می شود.

• چهار راهی (CROSS)

چهار راهی (CROSS) که اتصالات چهار طرفه نیز نامیده می شود. دارای یک ورودی و سه خروجی یا برعکس می باشد. متداولترین محل استفاده از این نوع در سیستم آبپاش آتش نشانی می باشند.

برای متصل نمودن دو قطعه فلزی از دو روش اتصال دائم و موقت استفاده می شود. پرچ کاری، فرنگی پیچ، چسب و جوشکاری از جمله اتصالات دائم می باشند. پیچ ها، خارها، پین ها و … نیز جزو اتصالات موقت می باشند که می تواند برای راحت باز و بسته کردن و تعمیر از آن ها استفاده کرد.

پرچ کاری برای اتصالات سبک و سنگین فلزی مورد استفاده می باشد. فرنگی پیچ برای ورق های فلزی و جوشکاری هم که در اتصالات دائم به صورت فراوان مورد استفاده می باشد.

انواع اتصالات لوله ها و فیتیگ ها به هم

انواع اتصالات در لوله کشی عبارتند از:

1. اتصالات دنده ای: اتصالات دنده ای جهت اتصال لوله های آب سرد و گرم، فاضلاب ها، گازرسانی ها، تهویه مطبوع و … استفاده می شود.
2. اتصالات فلنجی: اتصالات فلنجی در شبکه های آب رسانی، تهویه مطبوع و حرارت مرکزی استفاده می شود.
3. اتصالات جوشی: اتصالات جوشی در اتصالات لوله به لوله، لوله به فیتینگ برای تهویه مطبوع و گازرسانی ها مورد استفاده می باشد.
4. اتصالات چسبی: اتصالات چسبی در سیستم فاضلاب ساختمان ها و PVC ها برای لوله ها و فیتینگ ها مورد استفاده می باشد.

آب بندی و جلوگیری از نشت در لوله کشی

جهت آب بندی و جلوگیری از نشت در لوله کشی از خمیر (مل و روغن بزرک) و کنف، نوار آب بندی یا نوار تفلون، کنف و کف پیچی و… استفاده می شود.

آچارهای لوله کشی مورد استفاده در صنعت لوله کشی ساختمان

انواع آچارهای لوله کشی که در لوله کشی مورد استفاده می باشند عبارتند از:

• آچارهای لوله گیر (یک دسته و دو دسته)
• آچار شلاقی
• انبر کلاغی
• آچار زنجیری
• آچارهای قابل تنظیم
• آچارهای مخصوص (آچار زبر آب، تخت ثابت و…)

اصطلاحات مهم در لوله کشی

در ادامه مقاله به اصطلاحات و ابزارهایی که استفاده بیشتری در لوله کشی دارند پرداخته می شود.

کمان اره: برای بریدن لوله های فولادی از کمان اره استفاده می شود که از جنس فولاد ابزار آلیاژی استفاده می شوند.

از نظر تعداد دندانه برای تیغه اره ها باید دقت شود که برای فولاد ساختمانی 18 و برای چدن و فلزات شکننده به ترتیب 24 و 32 می باشند.

لوله برها: لوله برها یکی دیگر از وسایل مورد استفاده در لوله کشی می باشند که برای افزایش سرعت عمل و دقت در انواع دستی، برقی، هیدرولیکی و … در بازار موجود می باشند که در انواع مختلف لوله بر چند تیغه دو دسته، لوله بر زنجیری و… ساخته و تولید می شوند.

گیره های لوله: گیره های لوله برای حدیده زنی، باز و بست لوله، برقو زدن، بریدن و … مورد استفاده قرار می گیرد که مدل های رومیزی و سیار برای حمل در محل دارند.

متر، خط کش فلزی، سوزن خط کش، گیره و کمان اره از دیگر وسایل لازم برای بریدن لوله می باشند که مورد استفاده قرار می گیرند.

برقوها: برقوها جزو وسایلی هستند که برای پلیسه گیری بعد از برش لوله مورد استفاده می باشند. برقوها برای گرفتن پلیسته های داخلی است و برای از بین بردن پلیسه های روی لوله ها هم می توان از سوهان استفاده کرد.

خم کاری لوله: خم کاری لوله جهت عبور از موانع می باشد که به دو طریق خم سرد و گرم انجام می شود. خم کن مکانیکی، اهرمی، هیدرولیکی و… از انواع سیستم های مورد استفاده می باشند. در خم کاری و محاسبات مربوط به آن شعاع خم براساس محور طولی می باشد. برای خم کاری نیز از جزء یا وسیله ای به نام لقمه استفاده می شود که باید کاملا صاف و بدون عیب باشد.

حدیده زنی: حدیده جهت ایجاد دنده، رزوه یا پیچ در لوله کشی های آب گرم و سرد مورد استفاده می باشد. سپس با وسایلی مثل سه راه و … به هم متصل می کنند.

در لوله کشی ساختمان برای لوله کشی فولادی گالوانیزه تا قطر نامی 50 مطابق مقررات ملی ساختمان برای اتصال لوله به فیتینگ، لوله به شیر، فیتینگ به شیر، فیتیگ به فیتینگ و اتصال لوله به لوله باید از نوع دنده ای یا رزوه ای با حدیده استفاده شود. حدیده خود نیز دارای انواع مختلف یکپارچه و قابل تنظیم می باشد.

لوله کشی های فاضلاب

لوله کشی های فاضلاب جهت فاضلاب های خانگی، صنعتی، آب باران و آب های سطحی مورد استفده قرار می گیرند.

شبکه جمع آوری فاضلاب و هواکش نیز از سیفون، لوله های افقی و قائم فاضلاب و هواکش ها جهت ایجاد ارتباط بین شبکه تشکیل شده است.

یکی از مهمترین موارد جهت اجرای لوله کشی های فاضلاب اجرای شیب بندی درست تا حدود دو درصد می باشد که سیال بتواند به خوبی مسیر را طی کرده و خارج شود و به عقب برنگردد. جنس لوله های مورد استفاده در فاضلاب ها اکثرا چدن، pvc و سیمان می باشند.

دوره آموزش لوله کشی ساختمان ویژه بازار کار و اشتغال کارآموزان با مجوز رسمی از سازمان فنی حرفه ای کشور بصورت عملی و تخصصی ارائه می شود. در این دوره کارآموزان بصورت رایگان برای ورود به بازار کار این دوره مشاوره داده می شوند. و پس از اتمام دوره نیز از مزایای پشتیبانی رایگان بهره مند هستند.

آموزشگاه فن آموزان علاوه بر دوره آموزش لوله کشی ساختمان بیش از هشتاد دوره تخصصی ویژه بازار کار و اشتغال از جمله دوره های آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش تعمیرات پکیج ، آموزش تعمیرات کولر گازی ، آموزش برق ساختمان ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی ، آموزش تعمیرات موبایل و … را با تمرکز بر یادگیری عملی کارآموزان در کارگاههای مجهز برگزار می کند. برای دریافت جزئیات بیشتر درباره دوره مورد نظر خود و مشاوره رایگان با شماره 02191690040 تماس بگیرید.