قطعات برقی ماشین لباسشویی

۱- دو شاخهبه توسط دو شاخه ولتاژ از پریز دریافت و به کابل رابط داده می شود. بدیهی است جریان نامی دو شاخه می بایست متناسب با جریان مصرفی ماشین انتخاب شود که در عموم لباسشویی ها این مقدار کمتر از 16A در نظر گرفته نمی شود.٢- کابل رابط

کابل رابط در ماشین لباسشویی ، یک کابل سه سیم است که دو سیم آن جهت انتقال فاز و نول به ماشین و سیم سوم به رنگ سبز و زرد جهت حفاظت بدنه در مواقع اتصال (سیم اِرت) در نظر گرفته شده است. قطر سیم ها را کمتر از mm² 5/1 انتخاب نمی کنند زیرا جریان مصرفی لباسشویی بالاخص در مواقعی که المنت روشن است بسیار زیاد خواهد بود. سطح مقطع بسیار مناسب جهت انتخاب کابل رابط مقطع mm² 5/2  می باشد.

۳- ترمینال

به منظور ایجاد اتصالاتی مطمئن و عایق از بدنه ترمینال به کار می رود. برق پس از کابل رابط وارد ترمینال و پس از آن به سوی کلید هدایت خواهد شد.

۴- کلید قطع و وصل در ماشین لباسشویی

در لباسشویی های قدیمی که در کارگاه آموزش تعمیرات لوازم خانگی به آن به صورت عملی خواهیم پرداخت ، کلید برروی بدنه ماشین نصب شده و پس از انتخاب برنامه شستشوی مورد نظر ، فشار کلید موجب اجرای برنامه و شستشو لباسها می شد. اما امروزه ، کلید ماشین در عموم ماشینهای لباسشویی برروی تایمر نصب می شود. پس از انتخاب برنامه مورد نظر ، با حرکت محور تایمر به طرف بیرون ، کنتاکتهای کلید بسته شده و ولتاژ توسط تایمر به قسمتهای مختلف ماشین می رسد و هر قطعه وظیفه ای که در طراحی برایش در نظر گرفته شده را اجرا می کند. کلید در لباسشویی یا دو کنتاکت (شکل ۱۶-۱۹) است که در این کلیدها تنها فاز تحت کنترل قرار میگیرد و یا چهار کنتاکت (شکل 17 – 19 ) است که هم فاز و هم نول در اختیار کلید قرار دارند. بدیهی است استفاده از کلید چهار کنتاکت ضریب ایمنی را در ماشین لباسشویی فوق العاده افزایش خواهد داد (چرا؟).

شکل ۱۶-۱۹: کلید دو کنتاکت                                         شكل ۱۷-۱۹: کلید چهار کنتاکت

کلید را می توانید در مجموعه تایمر با توجه به نقشه آن شناسایی کنید. کافی است فاز و نول را از  دو شاخه تا خود تایمر دنبال کنید. کنتاکتهایی که در نقشه محل ورود فاز و نول هستند در واقع ورودی های کلید خواهند بود. از آنجا که تیغه های درون تایمر به صورت عمودی با یکدیگر ارتباط دارند ، خروجی کلید می بایست در راستای عمودی همان کنتاکتی باشد که فاز و یا نول به آن وارد شده است.

پس از شناسایی کلید ، می توانید آن را به توسط آومتر (1×R) مورد آزمایش قرا ردهید. رابطهای آومتر را به کنتاکتها متصل ساخته و ولوم تایمر را بیرون بکشید. در صورت سالم بودن کلید باید عقربه منحرف شده و اهم ناچیزی را نشان دهد. در غیر این صورت می توانید کنتاکت ها را به وسیله اسپری کنتاکت شور شستشو دهید. زیرا مشکل اصلی کلید در ماشین های لباسشویی ، کثیف شدن پلاتینهای آن است. اگر کلید از نوع چهار کنتاکت (شکل ۱۷-۱۹) باشد ، تست کنتاکتهای طرف دوم تایمر نیز الزامی است.

۵ – لامپ خبر (چراغ سیگنال)

معمولاً این لامپ به خروجی کلید در ماشین لباسشویی بسته می شود. با حرکت ولوم تایمر به طرف بیرون ، لامپ روشن شده و اولاً بیانگر وجود برق در ماشین و روشن شدن آن خواهد بود دوماً روشن شدن لامپ به منزله صدور فرمان تایمر به سایر قطعات الکتریکی است. از این رو همزمان با روشن شدن لامپ می بایست شاهد انجام عمليات بعدی ماشین (اولین عمل آبگیری ماشین است) باشید.

شکل ۱۸-۱۹: چراغ خبر

۶- میکرو سوییچ

با بسته شدن درب ماشین و حرکت ولوم تایمر به طرف بیرون ، شیر الکتریکی برقدار شده و آب را روانه مخزن جاپودری و پس از آن مخزن فرعی (چلیک) می سازد. ارتفاع آب به تدریج بالا آمده و عملیات شستشو (پس از توقف آبگیری) آغاز می شود. بدیهی است در این لحظه در صورت باز شدن درب ماشین (به هر دلیل) آب آغشته به پودر شوینده به بیرون ریخته و موجب کثیف شدن محیط منزل می شود و چون ارتفاع آب از سقف تعیین شده کاهش یافته ، شیر برقی مجدداً شروع به آبگیری نموده و همه آنهایی که در این مرحله به داخل ماشین هدایت می شود ، از طریق درب باز لباسشویی به محیط آشپزخانه خواهند ریخت.

شکل ۱۹-۱۹:

 1- میکرو سوییچ جنب درب ماشین

۲ – لاستیک دور درب

٣- محل استقرار پمپ تخلیه

اگر چه این عمل توسط مصرف کننده بعید به نظر می رسد اما نمی توان امکان اشتباه را محال دانست. از طرف دیگر دسترسی بچه ها به ماشین لباسشویی امکان انجام این عمل را افزایش میدهد. باز شدن درب در لحظاتی که ماشین مشغول آبگیری از لباسهای شسته شده است (دور تند) فوق العاده خطرناک است. به همین دلیل فاز را پس از کلید به میکروسوئیچ می دهند. در صورت بسته شدن درب به طور کامل و با فشار زبانه قفل به محور میکروسوئیچ ، کنتاکتهای داخل آن به یکدیگر متصل شده و فاز از میکروسوییچ به سمت سایر اجزاء الکتریکی مدار خارج خواهد شد.

از بحث فوق این گونه نتیجه می شود که میکروسوئیچ ، کلید دو کنتاکت فشاری است و در بسیاری از مدارهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله موارد کاربرد آن در لوازم خانگی ماشین لباسشویی و یخچال است.

شکل ۲۰-۱۹: میکروسوییچ

تست میکروسوئیچ بسیار ساده است. ابتدا درپوش فوقانی ماشین را جدا ساخته و سپس سیم های مربوطه به میکروسوییچ را در مدار بیابید. این عمل با پیدا کردن دو سیمی که پشت درب ماشین (شکل ۱۹-۱۹) قرار دارد به سادگی امکان پذیر است. اگر درب ماشین باز باشد ، به هنگام ارتباط دو سیم میکروسوییچ به آومتر (1×R) عقربه برروی بی نهایت خواهد ایستاد و در صورت بسته شدن درب (به طور کامل) عقربه حرکت کرده و بر روی صفر متوقف می شود. اگر با بسته شدن درب عقربه حرکت نکرد ، یا میکرو سوییچ خراب است یا درب ماشین خوب بسته نمی شود که تشخیص درست عیب نیازمند خارج ساختن میکروسوییچ از کنار درب ماشین است. معمولا می توان عیوب ساده میکروسوئیچ را رفع نمود و در غیر این صورت تعویض آن الزامی است.

۷- قفل مغناطیسی درب (اینترلاک)

در مبحث میکروسوییچ به این نکته اشاره شد که در صورت باز شدن درب ، میکروسوئیچ مانع ادامه کار ماشین شده و برق مدار قطع خواهد شد اما باز شدن درب و ریختن آب و مواد شوینده به خارج از ماشین مشکلات جدیدی را به همراه خواهد داشت. از این رو طراحان ماشینهای لباسشویی علاوه بر میکروسوییچ ، مدار را مجهز به قفل مغناطیسی می سازند. با بسته شدن درب به طور کامل ، کلید میکروسوییچ بسته شده و به سایر اجزاء اجازه فعالیت می دهد. با استارت ماشین ، مغناطیس به وجود آمده در سیم پیچی قفل ، زبانه فلزی درب را جذب نموده و مانع باز شدن آن در طول کار ماشین می شود. وارد کردن فشار به منظور باز کردن درب ، موجب شکستن قفل می شود. در ماشینهایی که مجهز به قفل مغناطیسی هستند (مانند ارج و بایا تک) ، نمی توان بلافاصله پس از خاموش شدن ماشین لباسشویی درب را باز نمود. بلکه می بایست حداقل به مدت ۲ دقیقه صبر کنید تا میدان مغناطیسی داخل سیم پیچی قدری ضعیف شود. پس از آن نسبت به باز کردن درب ماشین اقدام کنید.

۸- ترموستات (هیتر استات)

شستشوی لباسهای کثیف با آب سرد ، عملاً بازده و راندمان را کاهش داده و شستشو کیفیت چندانی نخواهد داشت. به همین جهت کاربرد المنت (هیتر) در لباسشویی الزامی است. توسط تایمر به المنت برق می رسد تا نسبت به گرم نمودن آب اقدام کند. از آنجا که جریان مصرفی هیتر تا حدودی زیاد است ، قطع و وصل مرتب آن ، سطح کنتاکتهای مربوطه را در تایمر تضعیف نموده و موجب اتصال آنها به یکدیگر می شود. حال در صورت عدم پیش بینی لازم ، ازدیاد دمای آب می تواند منجر به بروز مشکل بزرگی شود. جهت جلوگیری از چنین واقعه ای قبل ازالمنت ترموستات قرار میدهند و فاز پس از ترموستات به هیتر می رسد. هیتر استات از قسمتهاتی زیر تشکیل شده است:

۱- فیش های اتصال برق          ٣- تیغه های بی متالی غیر همجنس

۲ – صفحه انعکاس حرارت        ۴- کنتاکتهای داخلی

NO  ¬ در دمای طبیعی باز

NC ¬ در دمای طبیعی بسته

شکل ۲۱-۱۹: ترموستات

صفحه انعکاس حرارت در ارتباط مستقیم با آب مخزن است و با ازدیاد دمای آب ، گرم شده و این گرما را به تیغه های غیر همجنس منعکس می کند.

صفحه حساس یا به عبارتی ، تیغه ای که از حساسیّت بیشتری نسبت به گرما برخوردار است ، منبسط شده و براثر ازدیاد طول ، موجب قطع ارتباط پلاتینهای داخل ترموستات می شود. با قطع ترموستات ، المنت عمل تولید گرما را متوقف کرده و دمای آب به تدریج کاهش می یابد. با کاهش دما ، صفحه حساس نیز به وضعیت عادی خود باز گشته و موجب برقراری مجدد برق هیتر می شود. در نقشه راهنمای ماشین های لباسشویی معمولاً یکی از اشکال زیر در مورد ترموستات استفاده شده است.

تذکر: در برخی از ماشینهای لباسشویی مانند زانوسی ۹۱۴ ، به جای ترموستات بی متالی از نوع گازی آن استفاده شده است. جهت اطلاع بیشتر در مورد ساختمان و چگونگی عملکردش می توانید به مبحث آبگرمکن برقی رجوع نمایید.

۹ – المنت (گرمکن – هیتر)

المنت ماشین لباسشویی از نظر ساختمان بسیار شبيه المنت آبگرمکن برقی است. ابتدا سیم کرم آلومینیوم و یا کرم نیکل را درون خاک چینی قرار داده و بر روی آن روکش فلزی (ترجیحاً ) فولادی نصب می کنند. محل استقرار المنت ، قسمت تحتانی چلیک است. جهت آب بندی المنت از یک لاستیک که بین دو صفحه فلزی فشرده می شود بهره می برند.

شکل ۲۳-۱۹: المنت ماشین لباسشویی

شکل ۲۴ -۱۹: اشکال مختلف نمایش المنت

از آنجا که المنت توسط یک قطعه لاستیکی آب بندی می شود ، هرگز نباید المنت را در شرایطی که ماشین فاقد آب است برقدار نمود. اگر لباسهای شسته شده ، تمیز نمی شوند ، یکی از علل ممکنه می تواند سوختن المنت باشد. المنت را می توان توسط چراغ سری (شکل ۱۰-۳) ، و یا آومتر (1×R) تست نمود. پس از تعویض المنت و قبل از راه اندازی ماشین ، ابتدا درام را با دست بچرخانید تا از عدم درگیری المنت با درام مطمئن شوید ، سپس لباسشویی را به برق متصل نموده و شستشوی لباسها را ادامه دهید.

۱۰ – هیدرو استات (اتومات)

وظیفه اصلی هیدرواستات تنظیم آب مخزن است و با رسیدن آب به سقف از پیش تعیین شده ، آبگیری ماشین را متوقف خواهد نمود. از این رو اتومات را می توان جزء قطعاتی دانست که عملکردشان در اجرای برنامه های شستشو فوق العاده حیاتی است.

ساختمان الکتریکی هیدرواستات بسیار شبیه کلید تبدیل است. در واقع هیدرواستات دارای ۳ کنتاکت است که یکی مشترک و دو کنتاکت دیگر غیر مشترک هستند. همواره یکی از کنتاکتهای غیر مشترک (در حالت عادی یا زمانی که هیدرواستات فعال می شود) به کنتاکت مشترک متصل است. هیدرواستات از قسمتهای زیر تشکیل شده است:

۱- قاب یا بدنه مخصوص                             ۴- پلاتینهای قطع و وصل داخلی

۲- فیشهای اتصال برق                     ۵ – صفحه لاستیکی (پرده دیافراگم)

٣- لوله ورودی هوا                           ۶- فنرهای داخل دستگاه

با مطالعه اجزاء الکتریکی ، قبل از هیدرواستات به این نکته واقف شده اید که برق پس از دو شاخه – سیم رابط و ترمینال وارد کلید در ماشین لباسشویی می شود. با فرض چهار کنتاکته بودن کلید در ماشین لباسشویی ، نول پس از کلید به تمامی قطعات برقی مانند واتر پمپ ، شیر برقی – موتور – المنت و… داده می شود. اما فاز به میکروسوییچ و پس از آن وارد کنتاکت مشترک هیدرواستات خواهد شد. از آنجا که شیر الکتریکی در حالت عادی به کنتاکت مشترک متصل است فرمان می گیرد. با روشن شدن ماشین ، فاز پس از طی مسیرهای مذکور (شکل ۲۶-۱۹) به شیر برقی رسیده و آب وارد مخزن فرعی خواهد شد.

ارتفاع آب در شیلنگ تخلیه ، مخزن فرعی و شیلنگ هوای هیدوراستات (شکل ۲۵-۱۹) همزمان بالا آمده و هوای بین پرده دیافراگم هیدرواستات و سطح آب مرتبا متراکم می شود تا بدانجا که هوای متراکم شده قدرت به عقب راندن پرده دیافراگم را به دست خواهد آورد. با حرکت دیافراگم به سمت عقب ، اتصال کنتاکت مشترک و کنتاکت مربوط به شیر برقی قطع و به کنتاکت غیر مشترک بعدی متصل خواهد شد. به عبارت دیگر فاز از شیر الکتریکی جدا و به بوبین موتور تایمر متصل می شود تا با حرکت توپی تایمر ، سایر قطعات الکتریکی به انجام وظایف از پیش طراحی شده بپردازند.

در برخی از لباسشویی ها ، شیلنگ هوای هیدرواستات از بدنه واتر پمپ (ارج مدل 50-ZF) و در برخی دیگر از زیر دیگ فرعی ( آزمایش مدل 2001) گرفته می شود که در هر دو حالت اصول عملکرد هیدرواستات کاملا یکسان است.

شكل ۲۵-۱۹: ارتفاع یکسان آب در مخزن فرعی ، شیلنگ هیدرواستات و شیلنگ تخلیه آب

شکل ۲۶-۱۹: دیاگرام توزیع برق در ماشینهای لباسشویی اتومات

هیدرواستات (شکل ۲۷-۱۹) دارای انواع ۳ فیشه و ۶ فیشه است و در توضیحات داده شده نوع ۳ فیشه آن مورد بررسی قرار گرفت. هیدرواستات ۶ فیشه (شکل ۲۸-۱۹) را می توان دو هیدرواستات 3 فیشه دانست که در یک بدنه قرار دارند.

شکل ۲۷-۱۹: هیدرواستات                                              شکل ۲۸-۱۹: هیدرواستات ۶ فیشه

از هیدرواستات ۶ فیشه به اشکال مختلف در طراحی برنامه لباسشویی های اتومات استفاده می شود و لیکن در اغلب ماشینها ، مدل ارائه شده کاربرد داشته است.

شکل ۲۹-۱۹: مدل ارائه شده از کاربرد هیدرواستات ۶ فیشه

جهت تست هیدرواستات به روش زیر عمل کنید. از آنجا که عملکرد هیدرواستات همانند عملکرد کلید تبدیل است ، در ابتدا می بایست دو کنتاکت (از مجموع سه کنتاکت) با یکدیگر ارتباط داشته باشند. جهت رؤیت این ارتباط از آومتر (1×R) استفاده کنید. پس از این مرحله باید عملکرد هیدرواستات به هنگام متراکم شدن هوای پشت پرده دیافراگم نیز بررسی گردد. در این آزمایش لازمست ابتدا در لوله هوای هیدرواستات دمیده شود و پس از آنکه صدای عملکرد کلید داخل قطعه شنیده شد ، با مسدود کردن لوله هوا به وسیله انگشت دستتان مانع خروج هوا شوید. حال باید کنتاکت مشترک (شماره ۱۱) با کنتاکت غیر مشترک دوم ارتباط برقرار کرده باشد. به عبارت دیگر در حالت عادی یعنی قبل از متراکم شدن هوا پشت پرده دیافراگم ، کنتاکت ۱۱ به ۱۲ و پس از دمیدن هوا در هیدرواستات ۱۱ به ، ۱۳ مرتبط است. اگر در تست هیدرواستات موارد فوق مشاهده نشد ، تعویض آن الزامیست. با دمیدن هوا در هیدرواستات ۶ فیشه ، عملکرد کلید در دو مرحله شنیده می شود زیرا قبلا نیز ذکر گردید که این نوع هیدرواستات ، ترکیبی از دو هیدرواستات ۳ فیشه است. تست کنتاکتهای ۲۱ – ۲۲ و ۲۳ به همان ترتیب مذکور در نوع ۳ فیشه است.

شکل ۳۰-۱۹: سمبل های نمایش هیدرواستات

بر روی بدنه هیدرواسات یک پیچ دیده می شود که توسط کارخانه سازنده بر روی آن رنگ ریخته شده است. لازم است بدانید ، پیچ مذکور در واقع تعیین کننده زمان عملکرد کلید داخل هیدرواستات بوده و در صورت چرخاندن پیچ و خارج نمودن آن از وضعیت فعلی ، بدون شک ارتفاع آب درون مخزن تغییر خواهد نمود.

۱۱ – شیر برقی (الکتریکی – سولنوئیدی)

در ماشین های اتوماتیک همه مراحل شستشو به صورت خودکار انجام می شود از این رو لازم است ، در صورت نیاز به آب ، با فرمان از سوی تایمر این عمل صورت پذیرد.

عمل ورود آب به داخل ماشین توسط شیر برقی و با استفاده از اصول اولیه عملکرد رله های مغناطیسی امکان پذیر است. قبل از بررسی نحوه عملکرد شیر سولنوئیدی اشاره به اجزاء این قطعه الزامی است. شیر برقی تشکیل شده است از:

١- بدنه پلاستیکی                                    ۵ – شیطانک (با یک منفذ بسیار باریک در مرکز آن)

۲ – صافی (فیلتر)                                     ۶- لاستیک دور شیطانک

٣- مسیرهای ورود و خروج آب                     ۷- اهرم فلزی که بر روی آن لاستیکی قرار دارد

۴- سیم پیچ (بوبین – سولنوئید)                            ۸- فنر پشت اهرم

قبل از اتصال برق به سیم پیچ شیر برقی ، لاستیک سر اهرم (به واسطه فشار فنر پشت آن) منفذ باریک مرکز شیطانک را پوشانده و مانع عبور هوا یا به عبارتی تنفّس شیر برقی خواهد شد. به همین دلیل آب شهر در پشت شیر برقی مسدود می شود. با اتصال برق به بوبین شیر برقی ، در داخل آن مغناطیس به وجود آمده ، اهرم فلزی را به سمت داخل خود جذب و با این عمل ، لاستیک سر اهرم از منفذ شیطانک جدا می شود. در شرایط فعلی امکان تنفس شیر برقی به وجود آمده و با حرکت لاستیک دور شیطانک (و خود شیطانک) به عقب ، آب از مسیر ورود ، داخل شیر برقی و پس از آن به سمت جاپودری هدایت می شود. عبور آب از شیر برقی مادامی که برق سیم پیچ قطع نشده است ادامه خواهد داشت ولی با قطع برق (که توسط عمل کلید داخل هیدرواستات انجام می شود) و با فشار فنر پشت اهرم فلزی ، لاستیک سر اهرم ، منفذ وسط شیطانک را مسدود نموده و تنفس شیر برقی قطع می شود. به همین دلیل آب مجدداً در پشت شیر برقی متوقف شده و در انتظار اتصال مجدد برق به سیم پیچ شیرالکتریکی خواهد ماند.

شکل ۳۱-۱۹: شیر سولنوئیدی

بدیهی است طراحی شیرهای برقی با عنایت به فشار آب معینی صورت گرفته که این نکته در مشخصات فنى اغلب ماشینهای لباسشویی (جدول ۱-۱۹) ذکر گردیده است. اگر فشار آب بیش از حدّ مشخص شده باشد آب به جداره های بین اهرم و بوبین نفوذ نموده و به این دلیل اهرم جذب نمی شود. از این رو تفکیک همه قطعات شیر برقی و خشک نمودن آنها الزامی است. در صورت عدم کاهش فشار آب ، مشکل مذکور مجدداً بروز خواهد نمود.

و در برخی از ماشین های لباسشویی (ارج مدل 50-ZF) شیر برقی دارای یک خروجی است اما در سایر لباسشوییها ، از شیر برقی ، با دو خروجی آب استفاده شده. البته عملکرد در هر دو نوع شیر مذکور کاملا یکسان است اما در شیرهای دوبله ، قسمتی خاص از برنامه لباسشویی از سایر برنامه ها تفکیک شده است. به عنوان مثال در آزمایش مدل 2001 برنامه آهار یا نیل زدن در پایان سایر برنامه ها اجرا شده و از آنجا که جهت ریختن نیل ، یا ادکلن محل خاصی در جاپودری تعبیه شده است ، شیر برقی دوم را انحصار جهت هدایت آب به این قسمت در نظر گرفته اند.

شیر برقی را می توانید به روش عملی تست کنید. ابتدا سیم های متصله به شیر را از آن جدا و سپس توسط دو سیم مستقل (پس از باز کردن شیر آب شهر) برق ۲۲۰ ولت را به آن متصل کنید. اگر شیر برقی سالم باشد ، با اتصال برق صدای ورود آب به ماشین به گوش می رسد. در غیر این صورت شیر برقی خراب است. معایب شیر ، اغلب در سیم پیچ ، لاستیک دور شیطانک ، فنر پشت اهرم و کثیفی فیلتر است. جهت تست سیم پیچ شیر برقی از رنج k1× R  آومتر استفاده کنید.

شکل ۳۲-۱۹: اشکال مختلف نمایش شیر برقی

۱۲ – پمپ تخلیه (واتر پمپ)

وظيفه واتر پمپ تخلیه آب داخل ماشین از طریق شیلنگ مخصوص به فاضلاب است. واتر پمپ تشکیل شده است از:

١- بدنه اصلی                                          ٣- پروانه خنک کننده

۲- لوله مخصوص ورود آب از مخزن به پمپ        ۴- روتور

۵ – لوله مخصوص هوای هیدرواستات               ۶- لوله خروجی آب به فاضلاب

۷- پروانه همزن جهت تخلیه آب                     ۸- سیم پیچ با حلقه های اتصال کوتاه مسی

۹- فیشهای اتصال برق

با اتصال برق به سیم پیچ ، میدان مغناطیسی اصلی شکل گرفته و در حلقه های اتصال کوتاه مسی ، ولتاژ القایی به وجود می آید. تحت اثر ولتاژ القائی در این حلقه ها ، جریان جاری شده و در نتیجه میدان مغناطیسی جدیدی ظهور می کند.

شکل ۳۳-۱۹: پمپ تخلیه

 روتور تحت تأثیر دو میدان موجود (همانند موتورهای آسنکرون) ، به چرخش در آمده و از آنجا که پروانه همزن با آن کوپل شده است ، عمل تخلیه آب ، آغاز می شود. یقیناً متوجه این مسئله شده اید که نوع موتور به کار گرفته شده در واتر پمپ ماشین لباسشویی موتور با قطب چاکدار (مبحث ۳-۱۲-۱) است.

هرگاه در لباسشویی ، عمل شستشو به خوبی انجام شود اما آب کثیف تخلیه نگردد ، به طور قطع مشکل از واتر پمپ است. در این گونه موارد بهتر است سیم های متصل به پمپ را از آن جدا و سپس به توسط دو سیم دیگر از پریز برق ، ولتاژ ۲۲۰ ولت را مستقیما به پمپ متصل کنید. اگر آب بلافاصله تخلیه شد ، در سیستم انتقال برق به پمپ تخلیه مشکلی به وجود آمده. این مشکل نیز می تواند از خود تایمر و یا از سیم های رابط بین تایمر و پمپ باشد. اما اگر با اتصال برق به پمپ هیچ عکس العملی دیده نشد و یا صدای هوم به گوش رسید اما پمپ قادر به تخلیه آب نبود ، مشکل از خود پمپ است که با قرار دادن شیلنگ تخلیه در یک سطل آب (شکل ۳۴-۱۹) ، ابتدا از تخلیه کامل آب درون ماشین مطمئن شوید ، سپس ، پمپ را از بدنه ماشین جدا ساخته و به بررسی عیب بپردازید.

در برخی موارد خود سیم پیچ سوخته و یا نیم سوز است اما در موارد دیگر ، پیچیدن نخ و الیاف مشابه به دور پروانه همزن ، مانع عملکرد پمپ می شوند که با خارج ساختن این مواد از پمپ ، مشکل ماشین نیز رفع خواهد شد.

شکل ۳۵-۱۹: اشکال مختلف نمایش واتر پمپ

۱۳ – برنامه ریز ماشین لباسشویی (تایمر)

تایمر را می توان عامل اصلی اجرای برنامه های شستشو در یک ماشین لباسشویی اتوماتیک دانست. به وسیله این قطعه هر یک از قطعات الکتریکی ماشین مانند شیر برقی ، هیدرواستات ، پمپ تخلیه ، المنت (هیتر) ، موتور دو سرعته و… در زمان مناسب به انجام وظیفه طراحی شده خواهند پرداخت.

تایمر از دو قسمت موتور تایمر و جعبه اتصالات تشکیل شده است. موتور تایمر در واقع بویینی است که با برق ۲۲۰ ولت ، میدان مغناطیسی لازم جهت به چرخش در آوردن چرخ دنده ها و در نهایت شافت اصلی را برعهده دارد. توسط این بوبین و چرخ دنده ها ، گشتاور لازم جهت به چرخش در آوردن توپی در میان کنتاکتهای مربوطه ایجاد می گردد. جعبه اتصالات قسمتی است که در آن تمامی فیشهای متصله به تایمر با توپی در حال چرخش درگیر می شوند. توپی تایمر استوانه ای است که بر روی آن زایده های متعددی طراحی شده است. برخورد هر یک از زایده های توپی با یکی از تیغه های درون تایمر ، موجب برقدار شدن یکی از اجزاء الکتریکی ماشین می شود و مادامی که توپی از وضعیت فعلی خود خارج نشده ، آن قطعه به عمل خود ادامه خواهد داد اما با حرکت محور اصلی تایمر و در نتیجه خروجی توپی از وضعیت قبلی ، زایده مربوطه نیز از تیغه مورد نظر جدا شده و برق آن قطعه الکتریکی قطع خواهد شد.

شرح بالا در رابطه با عملکرد تایمر مکانیکی (شکل ۳۶-۱۹) است. در حالی که برخی از تایمرهای جدید از نوع الکترونیکی (شکل ۳۷-۱۹) و با مجموعه ای از آی.سی – ترانزیستور و اس.سی.آر ساخته شده اند.

شکل ۳۶-۱۹: تایمر مکانیکی                                            شکل ۳۷-۱۹: تایمر الکترونیکی

در صورت معیوب شدن بوبین تایمر مکانیکی ، چرخش اتومات محور و در نتیجه انجام خودکار برنامه های شستشو مختل خواهد شد. جهت تست بوبین ، ابتدا آن را از تایمر جدا و سپس به برق V 220 متصل سازید. قسمت فلزی فازمتر را با رعایت ایمنی ، وارد حلقه بوبین کنید. اگر بوبین سالم باشد ، قطعاً متوجه ایجاد میدان مغناطیسی دوار در داخل بوبین خواهید شد و در غیر این صورت تعویض بوبین سوخته الزامی است. در جعبه اتصالات تایمر نیز به طور مرتب با دو مشکل مواجه خواهید شد. ابتدا جوش خوردگی و سپس کثیف شدن سطح کنتاکتهای داخل تايمر. در زمان مواجه شدن با هر یک از دو عیب مذکور ، کافی است ابتدا ، کنتاکتها را از یکدیگر جدا ساخته و سپس توسط اسپری کنتاکت شور ، سطح پلاتینها را شستشو دهید. به طور قطع مشکل برطرف خواهد شد.

جهت چرخش ولوم تایمر در ماشین های لباسشویی ، جهت حرکت عقربه های ساعت است. در برخی از لباسشویی ها ، به هنگام چرخش تایمر در جهت عکس ، ولوم باز شده و از محور جدا می شود. به این ترتیب به تایمر آسیبی نخواهد رسید. اما در اکثر تایمرها ، حرکت ولوم در جهت عکس و در واقع در جهت اشتباه ، منجر به شکستن زایده های توپی می شود و از این رو لازم است توپی تایمر مورد نظر با نوع مشابه اش تعویض گردد.

۱۴ – محافظ موتور (اورلود)

حفاظت از موتور در افزایش عمر مفید ماشین لباسشویی فوق العاده حایز اهمیت است. زیرا بروز هر گونه عیب در موتور نه تنها ، عملکرد ماشین را کاملاً با مشکل مواجه می کند بلکه تعمیر و یا تعویض آن نیز مستلزم هزینه زیادی است. از این رو با استفاده از اورلود می توان مانع از آسیب دیدگی موتور شده و همچنین متوجه عيوب جزئی آن نیز شد. همچنین متوجه عیب جزئی آن نیز شد.

در ساختمان اورلود از یک قطعه کوچک کرم آلومینیوم و یا کرم نیکل استفاده شده که با مدار به حالت سری قرار میگیرد. در شرایط عادی که موتور جریان نامی خود را دریافت می کند ، عبور این جریان از داخل اورلود ، حرارت ناچیزی را به وجود می آورد و این حرارت بر روی صفحه حساس اثر چندانی ندارد اما افزایش جریان کششی موتور (به هر دلیل) و عبور این جریان از اورلود ، حرارت ایجاد شده در هیتر کوچک داخل آن را افزایش داده و میزان حرارت فعلی صفحه حساس را تحریک (شکل ۳۸-۱۹) و موجب انبساط طولی و در نتیجه قطع ارتباط کنتاکتهای داخل اورلود می شود. به این ترتیب برق موتور قطع شده و از سوختن آن به واسطه کشش جریان غیر مجاز ممانعت به عمل می آید.

شکل ۳۸-۱۹: اورلود

در برخی موارد مانند هرزگرد شدن پروانه خنک کننده موتور ، حرارت محیط داخلی استاتور به ناچار افزایش یافته و این مسئله ، سلامت سیم پیچ های داخل موتور را شدیداً تهدید خواهد نمود. از این رو همواره اورلود را بر روی کلافهای داخل استاتور قرار می دهند تا علاوه بر کنترل جریان کششی ، حرارت داخل موتور را نیز کنترل نماید.

۱۵ – الکترو موتور دوسرعته در ماشین لباسشویی

به منظور حرکت لباسها در داخل آب محتوی مواد شوینده و همچنین آبگیری و خشک نمودن نسبی لباسها ، موتور دو سرعته در لباسشویی های اتومات نقش به سزایی دارد. ناح در دسته بندی کلی موتورهای الکتریکی ، موتور لباسشویی را می توان از نوع موتورهای تکفاز چند سرعته آسنکرون دانست. در این موتورها عموماً از دو سرعت متفاوت به منظور شستشوی لباسها و همچنین خشک کردن آنها استفاده شده است.

شکل ۳۹-۱۹: الکترو موتور دو سرعته

مساوی است (شکل ۴۰-۱۹ )به عنوان مثال در شکل ۴۰-۱۹ سیم پیچهای دور کند در ۳ مارک متفاوت از لباسشویی های اتومات نشان داده شده است.

شکل ۴۰-۱۹: سیم پیچهای اهم اهم (دور کند) در ۳ نوع متفاوت از ماشین های لباسشویی

اما دور تند لباسشویی که از آن به منظور آبگیری و خشک کردن لباسها ، استفاده می شود و سرعت آن معمولا در حدود ۵۰۰ دور در دقیقه است ، حالت کلی یک موتور آسنکرون با دو سیم پیچ اصلی و کمکی را داراست (شکل ۴۱-۱۹).

شکل ۴۱-۱۹: سیم پیچهای اصلی و کمکی دور تند موتور در ۳ نوع متفاوت از لباسشویی های اتومات

شكل ۴۲-۱۹: اشکال مختلف نمایش موتور

۱۶ – خازن راه انداز و خازن اصلاح ضریب قدرت

در مبحث ۸-۱۱-۱ ، خازن و انواع کاربرد آن در لوازم برقی منزل مورد شرح و بررسی قرار گرفت. در ماشین های لباسشویی به ندرت از خازن های اصلاح ضریب قدرت استفاده می شود اما همه موتورهای دو سرعته در لباسشویی ها بدون استثناء مجهز به خازن راهانداز هستند. این خازن هم به دور تند و هم به دور کند ماشین بسته شده است. ظرفیت خازن های راه انداز در ماشین های لباسشویی ۱۰ الی ۵۰ میکروفاراد و از نوع روغنی و یا الکترولیتی انتخاب می شوند.

شکل ۴۳-۱۹: اشکال مختلف نمایش خازن