تیغه کمکی کنتاکتور چیست
برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی که توان بالایی دارند از کنتاکتور استفاده می شود. در حقیقت کنتاکتور یکی از پرکاربردترین قطعات الکتریکی به شمار می رود. مانند کلیدهای ساده سه فاز، کنتاکتور هم یک کلید مغناطیسی است که برای برقرای ارتباط بین تجهیزات و دستگاه های الکتریکی و شبکه از 3 کنتاکت اصلی استفاده می کند همچنین در طراحی مدار های فرمان تعدادی کنتاکت های کمکی به کار رفته است.
کلید اتوماتیک برای قطع اتصال کوتاه استفاده می شود اما کنتاکتور برای قطع جریان اتصال کوتاه طراحی نشده است. پرکاربردترین کنتاکتور، کنتاکتور اشنایدر است.کتناکتور ها دارای دو هسته ثابت و متحرک به شکل E یا U هستند. در حقیقت با عبور جریان از هسته الکترو مغناطیسی یک میدان مغناطیسی تشکیل می شود. این میدان مغناطیسی نیرو تولید می کند و تغییرات این نیرو وضعیت کنتاکت ها را مشخص می کند.
انواع کنتاکتور با ظرفیت های مختلفی در بازار موجود است.در این مقاله به موضوع تیغه کمکی کنتاکتور و روش استفاده از آن می پردازیم .
پیشنهاد ویژه: دوره آموزش برق ساختمان و آموزش برق صنعتی ویژه کار بصورت 100% عملی با پروژه های واقعی و مدرک فنی حرفه ای در آموزشگاه فنی حرفه ای فن آموزان. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
عناوین این نوشته:
کنتاکتور چگونه کار می کند؟
در دستگاه های الکتریکی که لازم است برای خاموش و روشن شدن دائما مدار قطع و وصل شود از کنتاکتور استفاده می شود. در حقیقت کنتاکتور با قطع و وصل خطوطی که باعث افزایش یا کاهش توان می شود دستگاه را خاموش و روشن می کند.
همان طور که گفتیم کنتاکتور دارای دو هسته ثابت و متحرک است که هسته متحرک به کمک فنر از هسته ثابت دور می شود و تعدادی کنتاکت کمکی که جریان را از خود عبور نمی دهند به هسته متحرک متصل شده و با آن ها حرکت می کنند و تعدادی کنتاکت دیگر نیز به هسته ثابت متصل می شوند. هنگام وصل، تیغه متحرک کنتاکتور توسط نیرویی که از طریق میدان الکترومغناطیسی تولید شده به کنتاکت ثابت متصل می شود.
همان طور که گفتیم در میدان الکترو مغناطیسی جریانی به وجود می اید که کمک می کند تیغه متحرک کنتاکتور در تماس با هسته ثابت کنتاکتور قرار گیرد. تمامی این مراحل در حالت وصل جریان صورت می گیرد. در صورتی که جریان میدان مغناطیسی قطع شود و یا ولتاژ کاهش پیدا کند در این صورت نیروی فنر هایی که هسته متحرک را از هسته ثابت جدا کرده بودند باعث می شود کنتاکت متحرک به طور خودکار در وضعیت قطع قرار بگیرد و در نهایت منجر به قطع جریان شود.
حال اگر نبودن ولتاژ باعث قطع جریان شود در این صورت تیغه ها تحت تاثیر نیروی فنرها از کنتاکت ثابت جدا می شوند. از این رو جریانی که باعث تغذیه موتور می شد قطع شده و به این حالت آزاد شدن کنتاکتور گفته می شود. به عبارت دیگر کنتاکت هایی که در حالت عادی باز بودند بسته می شوند و کنتاکت هایی که در حالت عادی بسته بودند باز می شوند. از آن جایی که عبور جریان یکسان از تمامی کنتاکت های کنتاکتور ضروری است معمولا کنتاکتور ها دارای 3 کنتاکت هستند.
اجزای کنتاکتور
کنتاکتور از سه بخش تشکیل شده است. کنتاکت یا تیغه اصلی، کویل و محفظه کنتاکتور
کنتاکت یا تیغه از پر اهمیت ترین قطعات در کنتاکتور به شمار می رود. در حقیقت انتقال جریان در کنتاکتور توسط کنتاکت ها صورت می گیرد. کنتاکت ها هم اجزای مختلفی دارند از جمله کنتاکت قدرت، کنتاکت کمکی و فنرهای کنتاکت
از اجزای دیگر کنتاکتور کویل ها را می توان نام برد. در حقیقت نیروی محرکه لازم برای بستن کنتاکت ها توسط کویل ها فراهم می شود. یک محفظه فریمی از جنس مواد عایق مانند باکالیت، پلی کاپرولاکتام و یا پلیمرهای گرماسخت یا ترموست که می توانند درجه حرارت و فشار بالایی را تحمل کنند وجود دارد که کویل ها و کنتاکت ها درون آن قرار می گیرند.
در واقع این محفظه باعث عایق شدن و حفاظت کنتاکت ها می شود همچنین خطرات احتمالی هنگام لمس شدن توسط کاربر را به حداقل می رساند. کنتاکتور اشنایدر الکتریک که پرکاربرد ترین کنتاکتور است بر روی محفظه آن یک فریم وجود دارد. اگر این فریم را بردارید می توانید کنتاکت های کمکی را قرار دهید. این فریم مانع نفوذ گرد و خاک و چربی می شود و در صورت انفجار یا تغییرات اب و هوایی به عنوان محافظ عمل می کند و مقاومت بالایی دارد.
کنتاکتور کمکی چیست؟
کنتاکتور کمکی یا تیغه کمکی به صورت مجزا روی کنتاکتور نصب می شود چرا که بعضی از کنتاکتورها تیغه های NO و NC را ندارند به همین دلیل باید این قطعه را به صورت مجزا تهیه کرده و روی کنتاکتور نصب کنید. کنتاکتور های اصلی معمولا جریان600 آمپر و یا حتی بالاتر از این مقدار را می توانند تحمل کنند به همین دلیل از آن ها در مدار قدرت استفاده می شود.
اما کنتاکتور های کمکی حداکثر تا 6 آمپر را می توانند تحمل کنند از این رو در مدار های فرمان مورد استفاده قرار می گیرند. هنگامی که کنتاکتور قطع و وصل می شود تیغه های کمکی هم مانند کنتاکت اصلی متحرک هستند و می توانند تغییر وضعیت بدهند.
به عبارت دیگر هنگامی که کنتاکتور توسط ترمینالهای A1 و A2، شروع به کار می کند تیغه هایی که بسته هستند باز می شوند و تیغه های باز نیز وقتی کنتاکتور عمل کند بسته می شوند. معمولا بر روی بسیاری از مدل های کنتاکتور ها، یک کنتاکت کمکی تعبیه شده است. در میان کنتاکتور های کمکی می توان به رله های تایمر و رله های ایمنی اشاره کرد.
دوره های مرتبط: آموزش هوشمند سازی ساختمان ، آموزش نصب دوربین مدار بسته
تفاوت کنتاکت کمکی و کنتاکت اصلی
همان طور که گفته شد هر کنتاکتور از تعدادی کنتاکت اصلی و تعدادی کنتاکت کمکی تشکیل شده است. ساختار ظاهری هر دو کنتاکت اصلی و کمکی مانند یکدیگر می باشد تنها تفاوت آن ها درعملکرد است. برای قطع و وصل مدار های الکتریکی با توان بالا کنتاکت های اصلی مورد استفاده قرار می گیرند.
اما کنتاکت های کمکی عملکرد کنترلی دارند و سیگنال های خروجی را فراهم می کنند. برای اتصال ابزار های دیگر مانند رله به کنتاکتور از کنتاکت کمکی استفاده می شود. همچنین اتصال چندین کنتاکتور به صورت سری یا موازی به عهده کنتاکت کمکی است.
انواع کنتاکت کمکی
کنتاکت کمکی در انواع نصب از جلو، نصب از بغل یا نصب از بالا موجود هستند. این تیغه های کمکی با توجه به نیاز در حالت های کنتاکت دو باز، کنتاکت دو بسته، کنتاکت دو باز دو بسته و یا کنتاکت یک باز یک بسته همچنین کنتاکت یک باز و سه بسته، کنتاکت سه باز و یک بسته، کنتاکت چهار باز ساخته می شوند
تفاوت تیغه کمکی کنتاکتور مدل های قدیمی و جدید
در گذشته تعداد کنتاکت های باز و بسته را با استفاده از حروف s و o نشان می دادند. به طور مثال اگر روی یک پلاک کنتاکتور۱S+3o نوشته می شد به این معنی بود که کنتاکتور دارای یک کنتاکت باز و سه کنتاکت بسته می باشد اما امروزه این کار را ساده تر کرده اند و بجای یک عبارت طولانی، یک عدد دو رقمی روی کنتاکتور درج می کنند.
به طور مثال بجای عبارت بالا فقط عدد 13 درج می شود که رقم سمت راست کنتاکت های بسته و رقم سمت چپ کنتاکت های باز را نشان می دهد. اگر کنتاکتوری در حالت دو کنتاکت باز باشه عدد 20 درج می شود و یا اگر در حالت دو کنتاکت بسته باشد عدد 02 درج می شود.
موارد استفاده از تیغه کمکی کنتاکتور
معمولا اصلی ترین کاربرد این کنتاکت های کمکی در مدار فرمان برق صنعتی است. هنگام روشن و خاموش کردن یک الکتروموتور در حقیقت تیغه NO نقش یک تیغه خود نگهدار یا با اتصال به PLC به عنوان فیدبک سیستم را ایفا می کند. به این صورت که وقتی کاربر کلید شروع را فشار می دهد تیغه no به حالت بسته در می اید و برق مورد نیاز بویین را فراهم می کند به همین دلیل تا زمانی که کلید توقف را نزنید کنتاکتور در حالت فعال باقی می ماند.
گاهی برای تأمین کنترل مرکزی روشنایی تأسیسات بزرگ ، مانند ساختمان اداری، تجاری و یا هتل ها از کنتاکتور استفاده می شوند. حال برای کاهش مصرف برق در سیم پیچ کنتاکتور ها ، کنتاکتور کمکی وارد عمل می شود. به این صورت که به طور لحظه ای انرژی وارد می کند در نتیجه کنتاکت هایی که به صورت دستی بسته می شدند با این انرژی بسته می شوند و کنتاکت های بسته را نیز با این انرژی باز می کند.
برای استارت موتور های الکتریکی نیز می توان از این کنتاکتور ها استفاده کرد. به دستگاهی که نیروی لازم برای موتور های الکتریکی را فراهم می کند استارت مغناطیسی می گویند. استارت مغناطیسی محافظت از قطع برق، کاهش ولتاژ و اضافه بار را نیز به عهده دارد.
برای انتقال وضعیت کنتاکتور به PLC از کنتاکتور کمکی استفاده می شود.
آموزشگاه فن آموزان مرکز اموزشهای الکترونیک ، تعمیرات و کنترل ابزار دقیق بصورت تخصصی بیش از هشتاد دوره آموزشی فنی ویژه اشتغال از جمله برق ساختمان ، آموزش تابلو برق صنعتی ، آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی ، آموزش plc ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی و … را با ارائه مدرک فنی حرفه ای برگزار می کند. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
حمیدرضا هوشمند هستم. فارغ التحصیل برق و کنترل. در حوزه برق ساختمان و صنعتی و حوزه های زیربط نظیر تابلو برق ، هوشمند سازی، سیستم های حفاظتی فعالیت دارم و در این سایت محتواهای مرتبط با این حوزه ها را به اشتراک می گذارم.
دیدگاهتان را بنویسید