نحوه تعمیرات مخلوط کن برقی

مخلوط کن یکی دیگر از وسایل برقی است که در اکثر منازل و فروشگاه های مواد غذایی از جمله آبمیوه فروشی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
آمیختگی یکدست و یکنواخت مواد غذایی ریخته شده درون ظرف مخلوط کن، روش ترکیب دستی (هم زدن) را دیگر به کنار زده و کاربرد این وسیله برقی را بسیار رایج نموده است.

در این مقاله می آموزیم که چگونه مخلوط کن برقی را تعمیرکنیم . چنانچه تمایل به شرکت در دوره های آموزش تعمیرات لوازم خانگی را دارید می توانید روی لینک مربوطه کلیک نمایید.

9 – 1 ساختمان مخلوط کن

مخلوط کن از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:
الف) اجزاء الکتریکی
ب) اجزاء مکانیکی
در قسمت الکتریکی که در واقع محرک اصلی تیغ به شمار می رود، از موتور یونیورسال با سرعت بالا استفاده شده (شکل ۹-۱).
به محض اتصال برق به موتور، آرمیچر و کوپلینگ متصل به انتهای محور، به چرخش در خواهند آمد.
معمولا کوپلینگ متصل به محور آرمیچر، حالت نرینه داشته و قسمت مادگی کوپلینگ که در شکل (9-2) نشان داده شده با قسمت نرینه درگیر شده و تیغ مخلوط کن با همان سرعت آرمیچر می چرخد.

شکل ۹-۱: موتور یونیورسال مخلوط کن

با چرخش تیغ، مواد غذایی ریخته شده درون ظرف ضمن خرد شدن به طور کامل با یکدیگر مخلوط می شوند.
قسمت دوم دستگاه، اجزاء مکانیکی آن است که در شکل ۹-۲ قطعات به کار برده شده در ظرف مخلوط کن قابل رؤیت هستند.

شکل 9-2 : اجزاء مکانیکی ظرف مخلوط کن

9 – 2 مدار الکتریکی مخلوط کن

مدار الکتریکی بسیاری از مخلوط کن ها، یک مدار سری ساده متشکل از دوشاخه، سیم رابط، موتور یونیورسال (مبحث ۱-۱۲-۱) و گاهاً موتورهای با قطب چاکدار (مبحث ۳-۱۲-۱) به اضافه کلید کنترل دوحالته است (شکل ۹-۳).

شکل ۹- ۳: مدار الکتریکی مخلوط کن با موتور یونیورسال

اما به منظور کنترل سرعت و دادن انعطاف و مانور بیشتر به موتور در ترکیب و تهیه مواد غذایی مختلف، امروزه اکثر مخلوط کن ها، دارای موتورهایی با دورهای مختلف هستند که در ادامه، مدار الکتریکی دو نوع مخلوط کن چند سرعته مورد شرح و بررسی قرار می گیرد:

9 – ۲ – 1 مدار الکتریکی مخلوط کن بیم

در صفحه کلید دستگاه، همان طور که در شکل ۹-۴ دیده میشود، چهار حالت وجود دارد. حالت 0 نقطه خاموش موتور و یا توقف آن است. در شکل ۹-۵ با حرکت سلکتور (کلید انتخاب حالت) و استقرار آن بر روی پایه ۱، فاز جهت رسیدن به موتور اجبار باید از دیود پر آمپر عبور کند. در نتیجه یکسوسازی نیم موج شده و اندکی کاهش ولتاژ خواهد یافت و موتور در این وضعیت به ولتاژ نامی (220V) دسترسی ندارد. از این رو توان دستگاه در این وضعیت کمتر از توان نامی آن خواهد بود (یکسوسازی نیم موج مبحث ۱-۱۴-۶).
با حرکت سلکتور به طرف موقعیت ۲، دیود از مدار خارج شده و فاز مستقیماً به موتور می رسد. از آن جا که دستگاه در این حالت با ولتاژ ۲۲۰ ولت عمل می کند، بدیهی است که توان آن به مراتب بیشتر از حالت ۱ و در حدود توان نامی دستگاه خواهد بود. حالت M جهت عملکرد موقتی موتور است و کلید بر روی این حالت مستقر نمی شود. در واقع می توان M را یک شستی دانست که با حرکت سلکتور به طرف آن، موتور برقدار شده و مادامی که توسط دست، سلکتور در این حالت است، دستگاه به کار خود ادامه خواهد داد (با رها کردن سلکتور موتور متوقف خواهد شد).

شکل ۹-۴: مخلوط کن بیم شکل ۵۹: مدار الکتریکی مخلوط کن بیم

9 – ۲ – 2 مدار الکتریکی مخلوط کن ناسیونال (ساخت تایوان)

در شکل ۹-۶ شکل ظاهری دستگاه و در شکل 9-7 مدار الکتریکی آن دیده می شود:
۱- درب مخلوط کن
۲- ظرف شیشه ای
3- واشر لاستیکی انتهای ظرف
۴- تیغ مخلوط کن
۵- پایه ظرف
۶- بدنه (محفظه موتور)
۷- گیره نگهدارنده
۸- صفحه کلید

شکل ۹-۶: مخلوط کن ناسیونال

شکل ۹-۷: مدار الکتریکی مخلوط کن ناسیونال

با فشار کلید ۱، فاز مستقیما به موتور می رسد و از آن جا که موتور قبلا نول را دریافت داشته، با توان نامی خود، شروع به کار خواهد نمود (زیرا در این حالت به موتور ۲۲۰ ولت داده شده است). با فشار حالت ۲، کلید ۱ به حالت قطع درآمده و فاز پس از یکسوسازی نیم موج و کاهش ولتاژ (مبحث1 – ۱۴ – 6 ) در اختیار موتور قرار می گیرد. ولتاژ کاهش یافته، موجب آن می شود که موتور، قدری کمتر از توان نامی خود عمل نماید و این امر کاملا طبیعی است.
شستی m در واقع تعیین کننده عملکرد موقت موتور است. مادامی که با فشار حالت M به آن فرمان می دهید عمل نموده و با قطع این فرمان، موتور متوقف خواهد شد.
مکانیزم کلید به گونه ای طراحی شده، که فشار هر یک از کلیدها، کلید قبلی را به حالت قطع در می آورد و هرگز دو کلید (دو حالت) همزمان به صورت وصل قرار نمی گیرند. برای خارج نمودن کلیدها از مدار، یک اهرم مخصوص به کار گرفته شده است.

برخی دیگر از دوره های تخصصی که در اموزشگاه فن آموزان ارائه می شود شامل آموزش تعمیرات پکیج ، آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی و … می باشد. دریافت مشاوره رایگان از طریق شماره 02191321001 امکانپذیر است.

9– 3محافظ الکتریکی موتور

بروز معایب جزیی در موتور می تواند شرایط دشواری را بر آن تحمل نماید. به عنوان مثال، هرزگرد شدن پروانه خنک کننده دمای محیط کاری موتور را افزایش داده و سیم پیچی موتور را تهدید می کند و یا مواد غذایی کم آب و سخت که خرد نمودن آن ها نیاز به قدرت مکانیکی زیادی دارد دستگاه را وادار به کشیدن جریان اضافی از مدار خواهد نمود و یا …
همان طور که دیده می شود وجود یک محافظ برای موارد مذکور در موتورها الزامی است اما اکثر تولید کنندگان وسایل برقی، نسبت به کاربرد محافظ موتور از خود تمایلی نشان نمی دهند.
در مدار الکتریکی مخلوط کن ناسیونال (شکل ۹-۷) از اورلود (محافظ الکتریکی موتور) استفاده شده.
ساختمان اورلود (شکل ۵-۱۸) از یک المنت کم وات و یک صفحه حساس به گرما تشکیل شده است.
در شرایط عادی، گرمای المنت قادر به تحریک صفحه نیست. بنابراین فاز ورودی به راحتی از طريق المنت و با عبور از صفحه حساس به مدار می رسد. اما در شرایط غیر عادی که موتور جریان زیادی را از خط تغذیه مطالبه می کند، حرارت تولید شده در المنت افزایش یافته، صفحه حساس منبسط شده و ارتباط کنتاکت ها با یکدیگر قطع می شود.
با عملکرد اورلود، موتور نیز متوقف می شود زیرا محافظ با موتور همواره در حالت سری قرار می گیرد.
عملکرد اورلود، موجب قطع گرمای تولید شده توسط قطعه المنت کوچک داخل آن می شود و از این رو با کاهش دمای داخل قطعه محافظ، صفحه حساس پس از مدتی به جای خود باز می گردد.
اگر مشکل موتور همچنان به قوت خود باقی باشد، پس از مدت کوتاهی مجددا عملکرد اورلود موجب قطع مدار خواهد شد.
تا به این جا اشاره شد که عبور جریان اضافی از مسیر اورلود، موجب تحریک صفحه حساس می شود. علاوه بر این مورد، قرار داشتن اورلود، در محیطی که دمای آن بیش از حد معینی باشد، تیغه حساس را تحریک و موجب عملکرد آن می شود.
بنابراین اورلود را در داخل موتور تعبیه می کنند تا افزایش دما در محفظه موتور موجب قطع مدار (عملکرد اورلود) شود. با وجود اورلود، کشش جریان اضافی توسط دستگاه ناممکن خواهد بود.

9 – 4 نکات ایمنی در استفاده و تعمیر مخلوط کن

۱- قبل از توقف کامل موتور، پارچ را از روی محفظه جدا نسازید زیرا این عمل به کوپلینگ های مخلوط کن شدیدا آسیب می رساند.
۲- قبل از تعمیر مخلوط کن، سیم رابط آن را از برق جدا سازید.
۳- هرگز قطعات مخلوط کن را در آب جوش شستشو ندهید و برای خشک کردن آنها از حرارت شعله و امثالهم استفاده نکنید.
۴- از آن جا که مسیر ورود هوا در اکثر مخلوط کن ها در زیر محفظه موتور تعبیه شده، از قرار دادن مخلوط کن بر روی فرش و … به هنگام کار خودداری کنید.
۵- از مخلوط کن برای تهیه مواد غذایی در یک زمان طولانی استفاده نکنید.
۶- از ریختن مواد سوخت درون ظرف مخلوط کن مانند یخ و … خودداری نمایید زیرا موجب آسیب دیدن تیغ می شود.
۷- از ریختن آب بر روی محفظه موتور جدا خودداری نمایید.
۸- در صورت مشاهده هرگونه عیب و یا تغییر صدا در هنگام کار دستگاه، سریع به عیب یابی و رفع آن بپردازید.

9 – 5 عیب یابی در مخلوط کن

عیب ۱: مخلوط کن روشن نمی شود.
علت 1: پریز برق ندارد.
رفع عیب: توسط ولتمتر و یا قسمت ولتاژ آومتر، پریز را مورد آزمایش قرار دهید. در صورت عدم انحراف عقربه، پریز برق ندارد.
اگر در منزل به وسایل اندازه گیری دسترسی ندارید، به جای مخلوط کن، وسیله برقی دیگری را در پریز مورد نظر تست کنید.
در صورت استارت وسیله برقی بعدی، مشکل از مخلوط کن است و در غیر این صورت پریز معیوب است که باید عیب آن شناسایی و سریع رفع شود.

علت ۲: دوشاخه یا سیم رابط دستگاه معیوب است.
رفع عیب: برای تست دوشاخه و سیم رابط، می توانید ابتدا پریز را مورد آزمایش قرار داده و پس از سنجش برق در پریز، دوشاخه را به آن متصل سازید.
با رعایت همه موارد ایمنی، برق را توسط قسمت ولتاژ آومتر در ترمینال ورودی دستگاه اندازه گیری کنید.
اگر در ترمینال، ولتاژی وجود نداشت، دوشاخه و یا سیم رابط خراب است. از آن جا که در مخلوط کن ها، دوشاخه و سیم رابط یکپارچه تولید می شوند، اجباراً باید هر دو را تعویض نمایید.

علت 3: اتصالات از ترمینال جدا شده اند.
رفع عیب: پس از باز کردن بدنه دستگاه، ترمینال را مورد بررسی قرار دهید. در صورت جدا شدن سیمی از ترمینال، به رفع آن عیب بپردازید و سیم را در محل خود مجدداً مستقر سازید تا مشکل دستگاه برطرف شود.

علت ۴: کلید اصلی دستگاه خراب است.
رفع عیب: ابتدا برق دستگاه را قطع کنید و سپس سیم های متصله به کلید را از آن جدا ساخته و توسط اهم متر(R * 1) به تست کلید بپردازید. در صورت مشاهده هرگونه عیب، آن را تعمیر و در غیر این صورت کلید را تعویض نمایید.

علت ۵: موتور سوخته است.
رفع عیب: معمولا قبل از تخریب کامل موتور علایمی دیده می شود. اگر دستگاه مجهز به اورلود باشد، هرگز به مرحله سوختن کامل نمی رسد.
بنابر این موتوری که کاملا می سوزد، به طور قطع مجهز به محافظ نبوده است. جهت اطمینان از سوخته بودن موتور، سیم های متصله به آن را جدا سازید و توسط دو سیم مستقل به موتور ولتاژ ۲۲۰ ولت بدهید.
در صورت عدم حرکت موتور، سوختن آن قطعی است که جهت عیب یابی و رفع عیب از آرمیچر می توانید به مبحث ۱-۱۲-۱- و رجوع و یا با مطالعه مطالب ارائه شده در کتاب آموزش آرمیچرپیچی به زبان ساده، شخصأ تجدید سیم پیچی آرمیچر را انجام دهید.
در شکل های ۹-۸ و ۹-۹ دو نمونه از اطلاعات کامل سیم پیچی آرمیچر از کتاب مذکور در ارتباط با مخلوط کن انتخاب شده است.

علت ۶: سیم بندی دستگاه دچار مشکل شده.
رفع عیب: بسیار دیده شده که بر اثر وارد آمدن ضربه و یا سقوط دستگاه و امثالهم، یکی از اتصالات اصلی مدار، از محل استقرار خود جدا شده و به این علت دستگاه روشن نمی شود.
بنابراین کافی است ابتدا دستگاه را باز کنید و سپس در جستجوی سیمی باشید که از مدار جدا شده و با نصب مجدد سیم در فیش مربوطه، مشکل مخلوط کن برطرف می شود.

علت ۷: اورلود خراب است.
رفع عیب: همان طور که در بحث ۹-۳ مطرح شد، جایگاه اورلود سری با نول اصلی موتور است. از این
رو هرگاه کنتاکت های محافظ، در زمان استارت موتور به یکدیگر متصل نباشند، عیب 1 دیده میشود.
جهت تست اورلود، ابتدا سیم های متصله به آن را جدا ساخته و سپس رابط های آومتر ( رنج R * 1 ) را به پایه های آن متصل سازید. در صورت سالم بودن اورلود، عقربه منحرف شده و با اندکی اختلاف، صفر را نشان می دهد.
در صورت عدم انحراف عقربه، اورلود را با مشابه خودش تعویض کنید. بر روی اورلود حروف و اعدادی درج شده که در واقع مشخصات الکتریکی آن را نشان می دهد. منظور از اورلود مشابه، محافظی است که دارای همان حروف و ارقام یا به عبارتی، همان مشخصات فنی باشد.

عیب ۲: مایعات درون پارچ مخلوط کن نشت می کنند.

علت ۱: تیغ مخلوط کن خراب شده است.
رفع عیب: در داخل پارچ از یک پیچ شش ضلعی خاصی استفاده می شود که درون آن خالی است و در واقع تیغ در آن جای داده می شود (قطعه مذکور در شکل ۹- ۲ قابل رؤیت است). سپس محور تیغ از درون عبور نموده و انتهای آن به کوپلینگ بسته می شود. بر اثر کارکرد مداوم و پس از مدتی به تدریج جداره های ساییده شده و در این وضعیت مایعات درون پارچ از منفذهای جدید به وجود آمده، عبور کرده و بر روی کوپلینگ متصل به موتور نشت خواهند نمود.
برای رفع عیب کافی است را به تنهایی و یا به همراه پیچ شش ضلعی تعویض کنید.

علت ۲: واشرهای زیر پیچ شش ضلعی خراب شده است.
رفع عیب: از زیر پارچ یک یا دو واشر پلاستیکی به پیچ اضافه شده و سپس توسط یک مهره، عمل آب بندی انجام می شود. هرگاه به هنگام سرویس پارچ، واشرهای مذکور فراموش شده و بسته نشوند و یا خود واشر، دچار فرسایش شود، شاهد نشت مایعات از پارچ خواهیم بود که باید سریع نسبت به تعویض آنها اقدام نمایید. در بعضی از مخلوط کن ها، این واشرها زیر پیچ شش ضلعی و از بالا یعنی درون پارچ بسته می شود که در هر دو سیستم عملکرد و اهمیت واشر به یک اندازه است.

عيب ۳: موتور بدون پارچ به خوبی کار می کند اما به محض افزودن آن به دستگاه، موتور صدای هوم داده و حرکت نمی کند.

علت ۱: تیغ مخلوط کن گریپاژ شده است.
رفع عیب: پارچ را از دستگاه جدا نموده و با دست تیغ را بچرخانید. اگر در حرکت تیغ مشکلی مشاهده شد و یا به نظرتان رسید که تیغ به هیچ وجه نمی چرخد، لازم است تیغ همراه و همه قطعات پارچ از یکدیگر تفکیک شده و پس از تمیز نمودن محور تیغ و گریسکاری درون ، پارچ را همچون گذشته آماده نمایید.

علت ۲: موتور نیم سوز است.
رفع عیب: اکثر موتورهای نیم سوز، در حالت بی باری از عملکرد نسبتا مطلوبی برخوردارند اما زیر بار متوقف می شوند. جهت تشخیص عیب در ارمیچر و بالشتکها به مبحث ۱-۱۲-۱- و مراجعه نمایید.

عيب ۴: صدای کار دستگاه بسیار زیاد است.

علت 1: تیغ مخلوط کن با بدنه پارچ درگیر است.
رفع عیب: ریختن مواد سخت مانند یخ به درون مخلوط کن، حالت و فرم تیغه ها را تغییر می دهد و در مواردی به واسطه ی برخورد پره های تیغ با تکه های یخ، پره و یا پره ها تغییر موقعیت داده و با بدنه درگیر می شوند. برای رفع این عیب کافی است تیغه ها را فرم دهید و با دست محور تیغ را بچرخانید تا از عدم درگیری تیغ با بدنه مطمئن شوید.

علت ۲: های موتور خراب شده.
رفع عیب: اگر موتور بدون پارچ مخلوط کن نیز صدای خشنی دارد، عیب را در یاتاقان های ماسورهای ( ها) جستجو نمایید. های تغییر حالت یافته را سریع تعویض نمایید تا دیگر هسته فلزی آرمیچر با هسته فلزی کفشک های قطب درگیر نشود.

عیب ۵: مواد غذایی ریخته شده درون پارچ مخلوط کن به اندازه کافی خرد نمی شوند.

علت: پره های تیغ مخلوط کن حالت صحیحی ندارند.
رفع عیب: معمولا تیغ های مخلوط کن دارای چهار پره خردکننده هستند که دو پره به طرف بالا و دو تای دیگر به طرف کف پارچ قرار دارند. از آن جا که مواد غذایی به مقدار لازم خرد نمی شوند، کافی است شاخک های پایینی را بیشتر به طرف کف پارچ متمایل نمایید. مطمئنا مشکل به این طریق حل خواهد شد.

عیب ۶: مخلوط کن قدرت و سرعت چرخش لازم را ندارد.

علت: علت می تواند مرتبط با عیوب مکانیکی و یا الکتریکی باشد.
رفع عیب: از آن جا که مخلوط کن دارای قدرت و سرعت لازم جهت خرد و مخلوط نمودن مواد غذایی
نیست، می توان موارد زیر را در ظهور این عیب مؤثر دانست:
خرابی تیغ، خرابی های موتور، کثیفی بیش از حد کلکتور، کوتاه شدن زغال ها، نیم سوز بودن آرمیچر و نیم سوز بودن بالشتک ها.
برای رفع عیب باید هر کدام از موارد فوق، جداگانه بررسی و مشکل آنها رفع شود. جهت بررسی بیشتر به مبحث ۱-۱۲-۱- و مراجعه نمایید.

عیب ۷: مخلوط کن چند لحظه پس از روشن شدن به طور خودکار متوقف می شود.

علت: دستگاه دارای اورلود است.
رفع عیب: در این گونه موارد یا مشکل از دستگاه است و یا اورلود (محافظ الکتریکی موتور) خراب شده. جهت رسیدن به عیب اصلی، ابتدا اورلود را از مدار خارج نمایید و دستگاه را بدون آن راه اندازی نموده و توسط یک آمپر متر، جریان را بسنجید. اگر جریان کششی توسط دستگاه بیش از جریان نامی است، اورلود سالم است و باید علت کشش جریان اضافی را در دستگاه بررسی نمایید.
اما اگر جریان دستگاه در حدود جریان نامی است، لازم است اورلود را با نوع مشابه خودش (که دارای همان حروف و ارقام اورلود معیوب باشد) تعویض کنید.
در مواردی که موتور سالم است و اورلود آن را متوقف می سازد، هرزگرد شدن پروانه خنک کننده و یا بار اضافی موتور را بررسی کنید. زیرا این ها عوامل تحریک کننده اورلود به شمار می روند.
تذکر: عیوبی همچون داغ شدن موتور و یا جرقه زنی شدید زیر زغال ها در چرخ گوشت بررسی شده است و از آن جا که موارد مذکور در تمامی موتورهای یونیورسال صادق است، ضرورتی جهت تکرار آن ها وجود ندارد.

آموزشگاه فن آموزان دوره های تخصصی الکترونیک ، تعمیرات و کنترل ابزار دقیق نظیر آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش سیم پیچی موتور ، آموزش plc و بیش از هشتاد دوره دیگر را از پایه تا پیشرفته بصورت عملی توسط اساتید مجرب برگزار می کند. برای شرکت در دوره ها و نیز دریافت جزئیات بیشتر با شماره 02191321001 تماس بگیرید.