فایروال چیست و چه کاربردهایی در امنیت شبکه دارد

فایروال چیست و چه کاربردهایی در امنیت شبکه دارد
چکیده مطلب :

فایروال به عنوان یک ابزار دفاعی قدرتمند، نقش مهمی در حفاظت از شبکه های کامپیوتری در برابر حملات سایبری بر عهده دارد. این مقاله به صورت جامع و تخصصی به بررسی انواع فایروال ها پرداخته و به خوانندگان کمک می کند تا با اصول کارکرد، مدل ها و کاربردهای فایروال آشنا شوند.

در عصر حاضر که شبکه های کامپیوتری به جزء جدایی ناپذیر زندگی روزمره ما تبدیل شده اند؛ امنیت داده ها و اطلاعات به یکی از مهم ترین دغدغه های سازمان ها و افراد تبدیل شده است. فایروال در جایگاه یکی از ابزارهای پرکاربرد و کلیدی در حوزه امنیت سایبری، نقش محوری در حفاظت از داده ها و شبکه ها ایفا می کند.

با مطالعه این محتوای آموزشگاه فن آموزان خوانندگان درکی عمیق از ماهیت فایروال ها و تفاوت آن با سایر ابزارهای امنیت شبکه، انواع مدل ها، نحوه عملکرد و کاربردهای فایروال در تامین امنیت شبکه به دست خواهند آورد. به علاوه، این مقاله به بررسی مزایا و معایب استفاده از فایروال، اهمیت آن در مقابله با تهدیدات سایبری و راهکارهای ایده آل به منظور انتخاب و پیکر بندی مناسب فایروال و استفاده بهینه از آن می پردازد.

آموزش امنیت شبکه
برای کسب اطلاعات به روز و کاربردی و مهارت های عملی سودمند در حوزه فایروال ها و دیگر پروتکل های امنیتی پیشرفته و موثر، توصیه می کنیم در دوره های تخصصی فن آموزان مانند آموزش امنیت شبکه و سایر دوره های مرتبط از جمله نتورک پلاس، سیسکو، میکروتیک، پسیو شبکه و … شرکت نمایید. این دوره ها به شما کمک می کنند تا اطلاعات تئوری خود را به مهارت های عملی تبدیل کرده و توانایی مدیریت و پیکر بندی فایروال ها و سایر سیستم های امنیت سایبری را به دست آورید و به عنوان یک متخصص یا مهندس امنیت شبکه مشغول به کار شوید. جهت مشاهده جزئیات و شرایط دوره امنیت شبکه روی تصویر بالا کلیک کنید و یا با آموزشگاه تماس حاصل فرمایید.

تماس با فن آموزان

فایروال چیست؟

فایروال، یکی از ارکان اصلی تامین امنیت در شبکه های کامپیوتری می باشد و نقش یک نگهبان هوشمند را ایفا می کند. این ابزار امنیتی، ترافیک داده ورودی و خروجی به یک شبکه را بر اساس مجموعه ای از قوانین از پیش تعریف شده، پایش و کنترل می کند. به عبارت شفاف تر، فایروال مانند یک دیوار محافظ عمل می کند که تنها به ترافیک مجاز اجازه عبور می دهد و از ورود داده های مخرب و دسترسی های غیر مجاز به شبکه جلوگیری می نماید.

فایروال چیست

تفاوت فایروال با سایر ابزارهای امنیتی

فایروال ها نباید به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرند و در کنار سایر ابزارهای امنیتی می توانند تاثیر زیادی در حفظ امنیت شبکه ها داشته باشند؛ زیرا هر یک از این ابزارها، وظیفه خاصی را بر عهده دارند و به تنهایی نمی توانند امنیت کامل یک شبکه را تضمین کنند. در جدول زیر، تفاوت های اصلی فایروال با پنج ابزار امنیتی مهم و پرکاربرد دیگر به صورت خلاصه ارائه شده است:

ابزار امنیتی عملکرد اصلی وجه تمایز و تفاوت با فایروال
فایروال کنترل ترافیک شبکه، فیلترینگ بسته های داده، جلوگیری از دسترسی غیر مجاز و … تمرکز بر کنترل ترافیک شبکه بر اساس قوانین از پیش تعریف شده
آنتی ویروس شناسایی و حذف بد افزارها محافظت از سیستم ها در برابر تهدیدات داخلی
سیستم تشخیص نفوذ (IDS) شناسایی حملات سایبری تمرکز بر تشخیص رفتارهای غیر عادی در شبکه
سیستم پیشگیری از نفوذ (IPS) جلوگیری از حملات سایبری علاوه بر تشخیص موارد غیر معمول، اقدام به مسدود کردن حملات نیز می کند.
وی پی ان (VPN) ایجاد یک تونل امن برای ارتباطات از راه دور هدف از به کارگیری آن، ایجاد یک ارتباط خصوصی و امن بین دو نقطه است.
سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی (SIEM) جمع آوری، تحلیل و مدیریت رویدادهای امنیتی تمرکز آن بر روی جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های امنیتی برای شناسایی تهدیدات است.

بررسی انواع فایروال

با توجه به تنوع بسیار بالای شبکه ها و پیچیدگی تهدیدات و حملات سایبری، فایروال ها نیز در انواع مختلفی طراحی و تولید می شوند تا بتوانند نیازهای امنیتی متعدد سازمان ها را برآورده کنند. برخی از معروف ترین و پر استفاده ترین انواع فایروال را در ادامه برای شما تشریح کرده ایم.

انواع فایروال

  • فایروال های فیلترینگ بسته

این مدل از فایروال ها (Packet Filtering Firewall) ساده ترین و قدیمی ترین نوع فایروال ها هستند و با بررسی هدرهای بسته های داده، آدرس های IP مبدا و مقصد، پورت ها و پروتکل های ارتباطی، تصمیم می گیرند که به کدام بسته ها اجازه عبور داده شود. این نوع فایروال ها قوانین ساده ای دارند و برای شبکه های کوچک و دارای پیچیدگی کم مناسب هستند. با این حال، فایروال های فیلترینگ بسته در مقابل حملات پیچیده و پیشرفته کارایی چندانی ندارند.

  • فایروال های بررسی کننده وضعیت

فایروال های بررسی کننده وضعیت (Stateful Inspection Firewall) ، نسبت به فایروال های فیلترینگ بسته پیچیده تر هستند. این فایروال ها علاوه بر بررسی هدرهای بسته های داده، وضعیت هر اتصال را نیز پیگیری می کنند. به عبارت دیگر، این نوع سیستم های امنیتی قادر اند به یاد آورند که هر یک از بسته ها به کدام اتصال تعلق دارند و بر اساس این اطلاعات، تصمیم گیری می کنند. این ویژگی و امکان خاص باعث می شود که فایروال های بررسی کننده وضعیت بتوانند حملات پیچیده تری مانند حملات جعل آدرس IP را نیز شناسایی و مسدود نمایند.

  • فایروال های نسل بعدی

فایروال های نسل بعدی (Next-Generation Firewall) ، همان طور که از نام شان پیدا است؛ نسل جدیدی از فایروال ها هستند که قابلیت های بسیار پیشرفته ای دارند. این دستگاه ها علاوه بر ویژگی های رایج و مرسوم مربوط به فایروال های سنتی، قابلیت های دیگری مانند فیلترینگ عمیق بسته ها (Deep Packet Inspection) ، پیشگیری از نفوذ (Intrusion Prevention System) ، تشخیص نفوذ (Intrusion Detection System) و مدیریت تهدیدات را نیز دارا هستند. فایروال های نسل بعدی قادر اند تهدیدات پیچیده ای مانند بد افزارها، حملات هدفمند و حملات روز صفر را شناسایی و مسدود کنند.

  • فایروال های ابری

فایروال های ابری (FWaaS) به صورت یک سرویس ابری ارائه می شوند و برای سازمان هایی که به دنبال انعطاف پذیری و مقیاس پذیری هستند، انتخابی ایده آل و مطلوب به شمار می روند. این نوع خاص و پیشرفته از فایروال ها در یک مرکز داده ابری قرار دارند و از طریق اینترنت به شبکه سازمان متصل می شوند. فایروال های ابری معمولا هزینه های کمتری دارند و به راحتی قابل مدیریت هستند.

فایروال های نرم افزاری و سخت افزاری

علاوه بر انواع فایروال که به آن ها اشاره شد؛ این سیستم های امنیتی را می توان به دو دسته کلی نرم افزاری و سخت افزاری تقسیم کرد. فایروال های نرم افزاری به صورت برنامه های نرم افزاری روی سیستم عامل نصب می شوند و غالبا برای شبکه های کوچک و متوسط استفاده می شوند. فایروال های سخت افزاری به صورت دستگاه های فیزیکی در شبکه نصب می شوند و برای شبکه های بزرگ و سازمانی مناسب هستند. به علاوه؛ فایروال های سخت افزاری اکثرا عملکرد بهتری دارند و در برابر حملات مقاوم تر هستند.

انتخاب مدل فایروال مناسب

گزینش فایروال بهینه و استاندارد برای هر سازمان، یک تصمیم استراتژیک و حائز اهمیت است که باید با دقت بسیار بالایی انجام شود. برخی از مهم ترین معیارهای انتخاب فایروال عبارت اند از:

  • اندازه و پیچیدگی شبکه: برای شبکه های کوچک، فایروال های فیلترینگ بسته یا بررسی کننده وضعیت معمولا کافی هستند. اما برای شبکه های بزرگ و پیچیده، فایروال های نسل بعدی با قابلیت های پیشرفته تر مورد نیاز هستند.
  • نوع داده های حساس: اگر سازمان با داده های بسیار حساس سروکار دارد، باید از فایروالی استفاده کند که قابلیت های امنیتی قوی تری داشته باشد.
  • بودجه: هزینه فایروال ها بسته به نوع و قابلیت های آن ها متفاوت است. بنابراین، بودجه در نظر گرفته شده برای خرید و نگهداری فایروال، یک عامل محدود کننده و مهم است که باید در انتخاب و تهیه این دستگاه ها در نظر گرفته شود.
  • نوع تهدیداتی که شبکه و سازمان با آن ها روبرو است: هر چه سطح تهدیدات بالاتر باشد، به فایروالی با قابلیت های امنیتی قوی تر نیاز است.
  • قابلیت های مدیریتی: فایروال باید دارای یک رابط کاربری ساده و ابزارهای مدیریتی قدرتمند باشد تا بتوان آن را به راحتی پیکر بندی و مدیریت کرد.
  • امکان ادغام شدن با سایر تجهیزات امنیت شبکه: فایروال باید قابلیت یکپارچه سازی با سایر ابزارهای امنیتی مانند سیستم های تشخیص نفوذ (IDS) ، سامانه های پیشگیری از نفوذ (IPS) و سیستم های مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی (SIEM) را داشته باشد.

در مجموع انتخاب فایروال مناسب برای هر سازمان، یک تصمیم پیچیده است که به عوامل متعددی بستگی دارد. با در نظر گرفتن معیارهای ذکر شده و مشورت با متخصصان امنیت سایبری، می توان فایروالی را انتخاب کرد که به بهترین نحو نیازهای امنیتی سازمان را برآورده کند. افزون بر آن، به روز نگه داشتن فایروال و پروتکل های امنیتی آن، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا بدین ترتیب بتوان از شبکه در برابر تهدیدات جدید محافظت کرد.

نحوه عملکرد فایروال

فایروال ها با بررسی بسته های داده ای که در شبکه جا به جا می شوند، تصمیم می گیرند که به کدام بسته ها اجازه عبور داده شود و کدام بسته ها مسدود شوند. این بررسی بر اساس مجموعه ای از قوانین انجام می شود که از پیش در فایروال تعریف شده اند. این قوانین ممکن است بر اساس آدرس IP، پورت، پروتکل، محتویات بسته و سایر عوامل تعریف شده باشند.

نحوه عملکرد فایروال

هنگامی که یک بسته داده به فایروال می رسد، فایروال ابتدا هدر بسته را بررسی می کند تا اطلاعاتی مانند آدرس مبدا و مقصد، پورت ها و پروتکل استفاده شده را استخراج کند. سپس، این اطلاعات با قوانین از پیش تعریف شده در فایروال مقایسه می شود. اگر بسته با هیچ یک از قوانین سازگاری نداشته باشد یا با قوانین مسدود سازی مطابقت داشته باشد، فایروال آن را مسدود می کند. در غیر این صورت، به بسته اجازه عبور داده می شود.

نقش فایروال در مقابله با تهدیدات سایبری

فایروال ها با اعمال سیاست های امنیتی دقیق و تحلیل ترافیک شبکه، به عنوان یک سد مستحکم در برابر حملات سایبری عمل می کنند. نقش های کلیدی فایروال ها را به صورت زیر می توان تشریح کرد:

نقش فایروال در مقابله با تهدیدات سایبری

  • فیلترینگ ترافیک شبکه

فایروال ها با بررسی دقیق و موشکافانه بسته های داده بر اساس آدرس IP، پورت، پروتکل و سایر مشخصه ها، ترافیک ورودی و خروجی را بر اساس قوانین از پیش تعریف شده فیلتر می نمایند. این امر به معنای آن است که تنها ترافیک مجاز و سازگار با قوانین امنیتی اجازه عبور پیدا می کند.

  • جلوگیری از دسترسی غیر مجاز

با اعمال محدودیت های دسترسی بر اساس نقش کاربران و گروه های کاری، فایروال ها از دسترسی افراد غیر مجاز به منابع حساس شبکه جلوگیری به عمل می آورند. این امر از طریق ایجاد دیوارهای آتش مجازی و کنترل دسترسی به سرویس ها و منابع شبکه محقق می شود.

  • تشخیص و جلوگیری از حملات

فایروال های مدرن قادر به تشخیص انواع مختلفی از حملات سایبری از جمله حملات اسکن پورت، تزریق SQL، XSS، DDoS و حملات مبتنی بر بهره برداری از آسیب پذیری ها هستند. در واقع؛ با استفاده از تکنیک هایی مانند بازرسی عمیق بسته ها (DPI) و تشخیص نفوذ (IDS) ، فایروال ها می توانند حملات را شناسایی و مسدود کنند.

  • محافظت در برابر بد افزارها

این سیستم های امنیتی با بررسی محتویات بسته های داده و مقایسه آن ها با پایگاه داده های بد افزارها، قادر به شناسایی و مسدود کردن فایل های مخرب نیز هستند. به علاوه، فایروال ها می توانند از ورود بد افزارها از طریق پورت های خاص یا پروتکل های ارتباطی جلوگیری نمایند.

  • ایجاد یک مکانیزم دفاعی چند لایه

فایروال ها به عنوان اولین لایه دفاعی عمل می کنند و با سایر ابزارهای امنیتی مانند سیستم های تشخیص نفوذ (IDS) ، سیستم های پیشگیری از نفوذ (IPS) و آنتی ویروس ها همکاری می کنند تا یک مکانیزم دفاعی چند لایه ایجاد کنند. این لایه دفاعی پیشرفته به طور قابل توجهی، احتمال موفقیت حملات سایبری را کاهش می دهد.

  • ایجاد تونل های امن (VPN)

بسیاری از فایروال ها قابلیت ایجاد تونل های امن (VPN) را دارند که به کاربران اجازه می دهند به صورت ایمن به شبکه سازمان متصل شوند. این ویژگی خاص و منحصر به فرد فایروال ها برای کارمندان دورکار و همچنین دسترسی ایمن به منابع شبکه بسیار مفید و کاربردی است.

مزایای استفاده از فایروال

یکی از مهم ترین مزیت های به کارگیری این سیستم ها، افزایش سطح امنیت شبکه است. فایروال ها با فیلتر کردن ترافیک شبکه بر اساس قوانین مشخص و شفاف که از پیش تدوین شده اند؛ از ورود بسته های داده مخرب و نفوذ کردن به نقاط آسیب پذیری شبکه جلوگیری می نمایند. این امر به طور قابل توجهی خطر آلودگی سیستم ها به بد افزارها، ویروس ها و تروجان ها را کاهش می دهد.

مزایای استفاده از فایروال

علاوه بر این، فایروال ها با کنترل دسترسی به منابع شبکه، از سوء استفاده های داخلی و خارجی جلوگیری کرده و حریم خصوصی و اطلاعات کاربران را حفظ می نمایند. قابلیت های نظارت و گزارش دهی فایروال ها نیز به مدیران و متخصصان امنیت شبکه امکان می دهد تا فعالیت های مشکوک را شناسایی کرده و به موقع اقدامات لازم را انجام دهند.

از دیگر مزایای فایروال ها می توان به بهبود عملکرد شبکه اشاره کرد. فایروال ها با مسدود کردن ترافیک غیر ضروری و کاهش حجم داده های منتقل شده در شبکه، پهنای باند را آزاد کرده و سرعت و عملکرد کلی شبکه را بهبود می بخشند. از طرف دیگر، فایروال ها با جلوگیری از حملاتی مانند DDoS که باعث از کار افتادن سرویس ها می شوند، پایداری و در دسترس بودن شبکه را افزایش می دهند.

معایب استفاده از فایروال

با وجود مزایای فراوانی که درباره آن ها بحث کردیم، استفاده از فایروال ها با برخی معایب همراه است. یکی از مهم ترین معایب فایروال ها، ایجاد محدودیت در دسترسی به منابع شبکه است. قوانین امنیتی سفت و سخت فایروال ها ممکن است مانع از دسترسی کاربران به برخی از منابع مورد نیاز آن ها شود. علاوه بر این، پیکر بندی و مدیریت فایروال ها نیازمند دانش فنی بالایی است و پیکر بندی نادرست، ممکن است باعث ایجاد اختلالات جدی در عملکرد شبکه شود.

از دیگر معایب فایروال ها می توان به هزینه های بالای پیاده سازی و نگهداری آن ها اشاره کرد. فایروال های پیشرفته دارای قابلیت های پیچیده و متنوعی هستند که نیازمند سخت افزار و نرم افزار قدرتمندی بوده و هزینه های گزافی را به سازمان ها تحمیل می کنند. علاوه بر این، فایروال ها به طور مداوم نیاز به به روز رسانی دارند تا بتوانند با تهدیدات جدید مقابله کنند.

به طور کلی، فایروال ها ابزارهای ایده آل و بهینه برای محافظت از شبکه های کامپیوتری هستند و مزایای آن ها بر معایب شان غلبه دارد. با این حال، برای بهره برداری بهینه از فایروال ها، لازم است تا به دقت نیازهای امنیتی سازمان را شناسایی کرده و فایروال مناسبی را انتخاب و پیکر بندی نمود. افزون بر آن، باید به طور مداوم به آموزش کاربران و مدیران شبکه در خصوص اهمیت امنیت سایبری و نحوه استفاده صحیح از فایروال ها پرداخت.

نحوه پیکربندی و تنظیم فایروال

پیکربندی صحیح فایروال، اولین و مهم ترین گام در جهت ایجاد یک شبکه امن است. این فرآیند شامل تعریف دقیق قوانین و سیاست های امنیتی است که بر اساس نیازهای خاص هر سازمان تعیین می شوند. قوانین فایروال به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: قوانین اجازه دسترسی (Allow) و قوانین منع دسترسی (Deny) . قوانین اجازه دسترسی به ترافیک مجاز اجازه می دهند تا به شبکه وارد یا از آن خارج شود، در حالی که قوانین منع دسترسی، ترافیک مخرب یا غیر مجاز را مسدود می کنند.

نحوه پیکر بندی و تنظیم فایروال

عوامل موثر در پیکر بندی فایروال

پیکر بندی فایروال یک فرآیند پیچیده و حساس است که به عوامل متعددی بستگی دارد. برخی از مهم ترین این عوامل عبارت اند از:

عوامل موثر در پیکر بندی فایروال توضیحات مختصر
نوع و مدل فایروال فایروال های نرم افزاری، سخت افزاری و ترکیبی، هر یک دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فردی هستند که بر نحوه پیکر بندی آن ها تاثیر می گذارد.
ساختار و پیچیدگی های شبکه اندازه شبکه، تعداد کاربران، نوع سرویس ها و مصارف خاص شبکه، همگی بر پیچیدگی قوانین فایروال تاثیر گذار اند.
سطح تهدیدات سایبری تهدیدات سایبری به طور مداوم در حال تغییر و تکامل هستند. بنابراین، قوانین فایروال باید دائما بازبینی و به روزرسانی شوند تا توانایی مقابله با تهدیدات جدید در این دستگاه ها حفظ شود.
نیازهای خاص هر کسب و کار قوانین فایروال باید به گونه ای طراحی شوند که ضمن حفظ امنیت شبکه، به افزایش کارایی و بهره وری کسب و کار نیز کمک کنند.

بهترین روش استفاده از فایروال

برای استفاده بهینه از فایروال و افزایش سطح امنیت شبکه، نکات زیر را همواره به خاطر داشته باشید و تا حد ممکن رعایت نمایید:

  • پیکر بندی دقیق و مبتنی بر اصل کمترین امتیاز: تنها به ترافیک های ضروری اجازه دسترسی داده شود و سایر ترافیک های شبکه مسدود شود.
  • به روز رسانی مداوم: قوانین فایروال باید به طور مرتب با توجه به تغییرات و تحولات رخ داده در عرصه تهدیدات سایبری و نیازهای ویژه هر کسب و کار به روز رسانی و آپدیت شوند.
  • نظارت مستمر: فعالیت های فایروال باید به طور مداوم نظارت و بررسی شوند تا از عملکرد صحیح آن و شناسایی هرگونه فعالیت مشکوک اطمینان حاصل شود.
  • ایجاد گزارش های دقیق: بدون تردید؛ گزارش های فایروال به مدیران شبکه کمک می کنند تا عملکرد فایروال را ارزیابی کرده و نقاط ضعف احتمالی را به نحو احسن شناسایی نمایند.
  • آموزش کاربران: کسانی که از شبکه (و سیستم هایی که فایروال از آن ها محافظت می کند) سر و کار دارند؛ باید در مورد اهمیت امنیت سایبری و نحوه استفاده صحیح از فایروال آموزش ببینند تا بدین ترتیب از وقوع خطاهای انسانی تا حد ممکن جلوگیری شود.
  • استفاده از ابزارهای امنیتی مکمل: به یاد داشته باشید که فایروال تنها ابزار امنیتی برای شبکه های کامپیوتری و اینترنتی نیست و باید با سایر ابزارهای امنیتی مانند سیستم های تشخیص نفوذ (IDS) ، سیستم های جلوگیری از نفوذ (IPS) و آنتی ویروس ها ترکیب شود تا یک پروتکل یا مکانیزم دفاعی چند منظوره و قدرتمند ایجاد شود.

بهترین روش استفاده از فایروال

پیکر بندی و مدیریت فایروال تنها بخشی از یک استراتژی جامع امنیت سایبری است. برای حفاظت کامل از شبکه، سازمان ها باید به سایر جنبه های امنیت سایبری مانند آموزش کاربران، به روزرسانی سیستم ها، ایجاد پشتیبان گیری های (بکاپ BackUp ) منظم و اجرای تکنیک های مربوط به بازیابی پس از حادثه نیز توجه کنند.

توی انتخاب مسیر تردید داری؟ مشاورین ما، بهترین راهکار رو برای تو دارن!

جهت دریافت مشاوره رایگان شماره موبایل خود را وارد کنید.

"*" indicates required fields

Hidden
این فیلد برای اعتبار سنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند .
person
دریافت مشاوره رایگان

مطلبی که خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه دپارتمان شبکه و مخابرات فن آموزان بود. برخی از مهمترین دوره های این دپارتمان شامل آموزش میکروتیک ، آموزش سیسکو ، آموزش نتورک پلاس و … می شود.

کامنت بگذارید

امتیاز بدهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تمامی حقوق این وبسایت متعلق به آموزشگاه فن آموزان فیدار می‌باشد. (طرف قرارداد با خانه کارگر)
اینستاگرام
تلگرام
یوتیوب
آپارات
بستن X
ارتباط با فن آموزان
تماس با فن آموزان تلگرام واتس آپ ایتا روبیکا بله