نحوه تعویض روغن موتور سیکلت
تمامی مدل‌های موتورسیکلت برای جایگزین کردن روغن پروسه یکسانی را طی می‌کنند. حالا ممکن است در ذهن شما سؤالی به وجود آید که زمان مناسب و لازم برای اینکار چه موقع است؟ و چه‌کاری باید انجام دهید؟ در این مطلب تا حدودی سعی کرده ایم نحوه تعویض روغن‌موتور سیکلت را توضیح دهیم و شما را با گام‌های ابتدایی و ساده اینکار آشنا کنیم.
نحوه تعویض روغن‌موتور سیکلت کار چندان دشواری نیست و انجام این کار طول عمر گیربکس را افزایش داده و به کاهش سایش موتور کمک شایانی می کند. در این مقاله ی آموزشگاه فن آموزان قصد داریم نحوه انجام اینکار را به شما آموزش دهیم.
لازم است بگوییم که تمامی مدل‌های موتورسیکلت برای جایگزین کردن روغن پروسه یکسانی را طی می‌کنند. حالا ممکن است در ذهن شما سؤالی به وجود آید که زمان مناسب و لازم برای اینکار چه موقع است؟ و چه‌کاری باید انجام دهید؟ بهتر است بدانید مطابق با توصیه اغلب شرکت‌های سازنده موتور، هر 3000کیلومتر کارکرد باید روغن‌موتور عوض شود. نکته مهم و قابل‌توجه مراحل عوض کردن روغن و زمان تشخیص انجام آن است که در ادامه بیشتر به این موارد می‌پردازیم.
عناوین این نوشته:
- فیلم توضیح نکات مهم در تعویض روغن موتورسیکلت
- ابزار و وسایل موردنیاز برای عوض کردن روغن موتورسیکلت
- مراحل عوض کردن روغن موتورسیکلت
- گرم کردن موتورسیکلت
- تمیز کردن موتورسیکلت
- پیدا کردن فیلتر روغن و پلاگین تخلیه
- خالی کردن روغن قدیمی
- برداشتن فیلتر قدیمی
- جایگزینی فیلتر روغن جدید
- تعویض واشر آب‌بندی
- نصب مجدد درپوش تخلیه
- افزودن روغن‌موتور جدید
- روشن کردن موتورسیکلت و بررسی نشتی
- انواع روغن موتور سیکلت
- روغن‌موتور سیکلت مصنوعی
- روغن‌های نیمه مصنوعی
- روغن‌موتور معدنی
- زمان جایگزینی روغن موتورسیکلت چه زمانی است؟
- دلایل استفاده از روغن موتور
- علائم و نشانه‌های فرارسیدن تعویض روغن‌موتور
فیلم توضیح نکات مهم در تعویض روغن موتورسیکلت
در ویدئوی زیر نکات مهمی که باید در هنگان تعویض روغن موتور سیکلت رعایت کنید، توضیح داده شده است:
در ادامه فایل صوتی توضیح نکات مهم در عوض کردن روغن موتورسیکلت قابل شنیدن است:
ابزار و وسایل موردنیاز برای عوض کردن روغن موتورسیکلت
قبل از شروع به کار، ابتدا باید لوازم اولیه را تهیه کنید. علاوه بر این برای اطمینان حاصل کردن از درستی قطعات، مقدار مناسب روغن سازگار با موتورسیکلت و غیره باید به دفترچه راهنمای وسیله نقلیه مراجعه کنید و نکات مهم را مطالعه کنید.
وسایل لازم عبارتنداز:
- یک عدد ظرف بزرگ 5 لیتری برای جمع‌آوری روغن کارکرده موتور
- در دسترس داشتن دستمال برای تمیزی روغن باقی‌مانده روی بدنه موتور
- آچار مناسب جهت باز کردن پیچ‌های تخلیه و فیلتر روغن.
- یک عدد قیف با اندازه متوسط برای انجام تخلیه روغن‌موتور
- دستکش لاتکس یا پلاستیکی
بهتر است وسایل نام‌برده زیر را نیز به همراه داشته باشید: آچار گشتاور، واشر پلاگین تخلیه که معمولاً از جنس مس، لاستیک یا فیبر است. بالابر موتورسیکلت برای تراز موتور در ارتفاع بالا. اگر در حیاط یا مکانی هستید که نمی‌خواهید روغن‌موتور روی زمین بریزد و آنجا را کثیف کند حتماً یک حوله کهنه یا نهایتاً یک مقوا روی زمین قرار دهید تا روغن‌موتور را جذب کند و مانع از ریختن آن روی زمین شود.
مراحل عوض کردن روغن موتورسیکلت
در ابتدا قبل از هر کاری باید بدانیم که روغن‌موتور چیست و چه کاربردی دارد؟ روغن موتور روان کننده‌ای است که موجب روشن ماندن موتور شما می‌شود. درصورتی‌که بدون آن، موتور روشن نمی‌ماند و خاموش می‌شود. نحوه عوض کردن روغن‌موتور سیکلت یکی از راه‌های مؤثری است که سبب می‌شود طول عمر موتور افرایش یابد و موتور کمتر آسیب ببیند. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید محل انجام این کار است، این محل باید عاری از هرگونه آلودگی و سایر آلاینده‌ها باشد تا بتواند عملکرد مطلوبی ارائه دهد.
این مراحل عبارتنداز:
-
گرم کردن موتورسیکلت
زمانی که موتورسیکلت گرم شود عوض کردن روغن موتور ساده‌تر می‌شود، چون روغن گرم شده و روان‌تر می‌شود. پس برنامه‌ریزی کنید بعد از روشن کردن موتور فرایند کار را آغاز کنید.
-
تمیز کردن موتورسیکلت
ابتدا موتورسیکلت را بر روی پایه نگه‌دارنده قرار داده تا در زمان کار ثابت بماند. سپس پارچه تمیزی برداشته و سعی کنید اطراف پلاگین تخلیه موتور و اطراف فیلتر را تمیز کنید.
-
پیدا کردن فیلتر روغن و پلاگین تخلیه
در این مرحله سعی کنید هر قسمتی که دسترسی به درپوش تخلیه، فیلتر روغن و فیلر شمع را محدود می‌کند، جدا کنید. علاوه بر این در برخی از مدل‌های موتورسیکلت لازم است فلاپ‌ها یا پایه‌ها را بازکنید.
-
خالی کردن روغن قدیمی
برای خالی کردن روغن قدیمی باید ظرف مخصوص را در زیر دریچه تخلیه قرار دهید تا روغن قدیمی از مخزن خالی شود. در ادامه درپوش تخلیه و فیلر شمع را در قسمت بالا و پایین محفظه موتور بیابید. ابتدا فیلتر شمع روغن را بردارید و پس‌ازآن به‌وسیله آچار درپوش تخلیه را بازکنید. برای تخلیه روغن قدیمی 5 الی 10 دقیقه زمان لازم است. هنگام تخلیه مراقب باشید روغن روی دست یا بدنتان نریزد.
-
برداشتن فیلتر قدیمی
هم‌زمان با تخلیه روغن قدیمی سعی کنید فیلتر کهنه را هم بردارید. پیچ فیلتر شاید با دست هم باز شود، اما آچار فیلتر روغن برای راحتی بیشتر کار شماست پس آن را همراه خود داشته باشید. با استفاده از پارچه‌ای تمیز سعی کنید قسمتی که واشر فیلتر روغن با موتور در تماس است را تمیز کنید.
-
جایگزینی فیلتر روغن جدید
ابتدا به کمک انگشت مقداری روغن تازه را بر روی واشر فیلتر پخش کنید تا قطعات به‌خوبی روغن‌کاری شوند. فیلتر روغن جدید را جایگزین فیلتر روغن‌های چرخشی کنید و آن را در جهت عقربه‌های ساعت بپیچید تا کاملاً محکم شود. اگر از آچار استفاده می‌کنید، برای محکم‌کاری سعی کنید با دستتان هم فیلتر را بچرخانید. فیلترهای روغن کارتریجی، در اغلب مواقع به ابزارهایی برای نصب مجدد پوشش فیلتر روغن نیاز دارند.
-
تعویض واشر آب‌بندی
بعد از بررسی واشر آب‌بندی پلاگین تخلیه را تمیز کنید. اگر واشر آب‌بندی آسیبی ندیده مجدد می‌توانید از آن استفاده کنید. به‌طوری‌که فقط کافی است آن را برگردانده و مجدد روی درپوش تخلیه قرار دهید. البته، برخی از مدل‌های موتورسیکلت از حلقه اورینگ به‌جای واشر استفاده می‌کنند که در این صورت هر زمان جایگزینی روغن انجام شد باید اورینگ ها هم تعویض شوند.
-
نصب مجدد درپوش تخلیه
اگر درپوش تخلیه روغن واشر جدیدی دارد، سعی کنید آن را تعویض کنید. درپوش را با دست محکم بپیچید تا باز نشود. از آچار گشتاور جهت بستن درپوش تخلیه روغن استفاده کنید اما توجه کنید که نباید آن را خیلی سفت ببندید.
-
افزودن روغن‌موتور جدید
با توجه به توصیه شرکت سازنده موتور، مقدار مشخصی از روغن را بریزید. به‌طوری‌که تقریباً 3/4 روغن توصیه‌شده با قیف اضافه شود. سپس سطح روغن را بررسی کرده و تراز بودن موتور را چک کنید، حالا درپوش فیلتر روغن را مجدد نصب کنید.
-
روشن کردن موتورسیکلت و بررسی نشتی
در مرحله آخر حتماً سطح روغن را مجدد بررسی کنید، در صورت کم بودن مقداری روغن اضافه کنید یا آن را خالی کنید. پس‌ازآن روغن قدیمی و فیلتر روغن استفاده‌شده را دور بیندازید. نحوه عوض کردن روغن موتور فرایند ساده و سریعی است که شما می‌توانید این کار را حتی در خانه یا گاراژ انجام دهید. اگر تابه‌حال روغن‌موتور عوض نکرده‌اید و تازه‌کار هستید، توصیه می‌کنیم حتماً چند بار روغن سرد تعویض کنید تا برای دفعات بعدی تجربه کافی جایگزینی روغن داغ را داشته باشید.
انواع روغن موتور سیکلت
روغن‌موتور سیکلت در انواع مختلفی روانه بازار می‌شود که هریک از آن‌ها تفاوت‌های جزئی باهم دارند. تفاوت اصلی روغن‌موتورها از مواد اولیه‌ای که در ساخت آن استفاده می‌کند ناشی می‌شود. در ادامه به بررسی انواع روغن‌موتور خواهیم پرداخت:
-
روغن‌موتور سیکلت مصنوعی
روغن‌موتورهای مصنوعی همان‌طور که از نامشان پیداست از مواد پتروشیمی و مواد شیمیایی به‌جای نفت خام در ساختشان استفاده می‌شود. روغن‌ها طی فرایندی پیچیده تولید می‌شوند و از یک ترکیب شیمیایی استفاده می‌شود تا قطعات موتور روان‌تر حرکت کنند و عملکرد مطلوبی داشته باشند. از طرفی روغن‌موتور مصنوعی ناخالصی ندارد و بیشتر از موتور محافظت می‌کنند و به‌سرعت تجزیه یا خراب نمی‌شوند. اما در نظر داشته باشید که ازلحاظ اقتصادی قیمت بیشتری دارند.
-
روغن‌های نیمه مصنوعی
این روغن‌ها از ترکیب روغن مصنوعی و معدنی ساخته می‌شوند. روغن‌های مصنوعی، تقریباً 5 تا 30 درصد از ترکیبات روغن‌های نیمه مصنوعی را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این از موتور محافظت کرده و طول عمر آن را افزایش می‌دهد و قیمتی مقرون‌به‌صرفه دارند.
-
روغن‌موتور معدنی
این روغن‌موتورها با نام روغن معمولی هم شناخته می‌شود. این روغن‌ها از نفت خام تهیه می‌شوند و شکلی از سوخت فسیلی می‌باشد. این نوع روغن‌ها نسبت به انواع دیگر ارزان‌تر هستند و یکی از روان کننده‌های مؤثر محسوب می‌شوند. البته توجه داشته باشید این روغن‌ها دارای ناخالصی هستند. اما به‌طورکلی نحوه عوض کردن روغن موتورسیکلت در هر سه نوع یکسان است.
زمان جایگزینی روغن موتورسیکلت چه زمانی است؟
برای عوض کردن روغن موتور قدیمی لازم است شرایط سواری و همچنین نوع روغن مصرفی را در نظر بگیرید. جایگزینی روغن موتور سیکلت به عوامل مختلفی بستگی دارد. مقدار مسافت پیموده شده، نوع روغن مصرفی از مهم‌ترین عامل‌هایی هستند که نشان می‌دهند زمان عوض کردن روغن فرارسیده است. برای کسب آگاهی بیشتر می‌توانید دفترچه راهنمای موتورسیکلت را مطالعه کنید. به‌طورکلی روغن‌موتور معدنی یا نوع معمولی باید 3000 تا 4000 کیلومتر تعویض شوند. به‌طورکلی سعی کنید حتماً سالی یک‌بار روغن‌موتور سیکلت را تعویض کنید.
در روغن موتورهای معمولی نیز نحوه کار کمی متفاوت است. روغن‌های مصنوعی می‌بایست هر 8000 یا 12000 کیلومتر تعویض شوند، یا نهایتاً این کار سالی یک‌بار انجام شود. روغن‌موتور ترکیبی نیز برای موتورسیکلت باید هر 6000 تا 7000 کیلومتر تعویض کنید. فاکتور اصلی و مؤثر در جایگزینی روغن‌موتور، میزان رانندگی با موتور است. اگر همیشه از موتور استفاده نمی‌کنید و در فواصل زمانی کمتر سوار موتور می‌شوید نیازی نیست در زمان کوتاهی روغن‌موتور را تعویض کنید. به‌عنوان‌مثال: اگر رانندگی با موتور 30 دقیقه بیشتر طول می‌کشد باید روغن‌موتور زودبه‌زود عوض شود. اصلی‌ترین دلیل برای زمان‌بندی عوض کردن روغن موتور، رطوبت انباشته در روغن‌موتور، مدت رانندگی کم و غیره است. پس درنتیجه بهتر است بدانید رطوبت اضافی موجود در روغن‌موتور سبب فرسایش و خرابی روغن می‌شود.
دلایل استفاده از روغن موتور
هر موتور خودرویی ازجمله موتور یا ماشین برای تولید نیرو به روغن نیاز دارد. روغن‌موتور معمولاً به دو دلیل استفاده می‌شود: روان کاری و خنک‌کنندگی. قطعات و اجزای موتور در زمان ساییدگی با روان کاری شوند. علاوه بر این انتقال حرارت از سطح تماس، سبب خنک‌کنندگی موتور می‌شود. به‌طورکلی روغن‌موتوری که در موتورسیکلت استفاده می‌شود با روغن‌موتور خودرو متفاوت است. خودروها اغلب از روغن حاوی اصلاح‌کننده استاندارد استفاده می‌کنند که اصطکاک بین اجزا و قطعات تا حدودی کاهش می‌یابد. برای تولید روغن‌موتور سیکلت از فرمول خاصی استفاده می‌شود که همین فرمول از اجزا و قطعات محافظت می‌کند. روغن‌موتور علاوه بر کاهش اصطکاک، به روان کاری کلاچ، حفظ تعادل و غیره کمک شایانی می‌کند و نیرو را به چرخ‌ها انتقال می‌دهد.
باید روغن موتور را در زمان و مکان درستی تعویض کنید. اگر اصطکاک از آستانه خاصی کاهش یابد و کمتر شود، کلاچ درگیر نمی‌شود به‌طوری‌که موتور دچار لغزش می‌شود. روغن باید لغزندگی زیادی داشته باشد تا بتواند بدون از دست دادن کنترل کلاچ، موتور را روان کند. روغن‌موتور سیکلت مدت خیلی زیادی دوام نمی‌آورد و پس از مدتی استفاده کثیف شده و توانایی خودش را برای روغن‌کاری موتور دست می‌دهد. علاوه بر این ذرات معلق درون موتور مثل: براده فلزات به روغن نفوذ کرده و در آن رسوب می‌کنند.
ابتدا قبل از هر کاری سعی کنید نحوه انجام کار را یاد بگیرید و آن را به نحو صحیح انجام دهید. درواقع عوض کردن و افزودن روغن‌موتور جدید سبب جایگزینی و خلاصی از شر کثیفی روغن‌موتور قدیمی می‌شود. روغن‌ها نیز در سه نوع هستند برخی از آن‌ها بر پایه مواد معدنی، برخی نیز مصنوعی و برخی ترکیبی از هردو هستند. بهتر است هر روغنی را که سازنده موتور توصیه می‌کند استفاده کنید.
علائم و نشانه‌های فرارسیدن تعویض روغن‌موتور
اگر هنوز مسافت گفته‌شده را طی نکرده‌اید، بهتر است بدانید روغن‌موتور نیازی به تعویض ندارد. مراقب نشانه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم باشید:
- لرزش بیش‌ازحد: اگر موتور بیش‌ازاندازه می‌لرزد و این امر در سرعت‌بالا اتفاق می‌افتد می‌تواند نشانه سایش قطعات موتور به دلیل نبود روغن است.
- صدای بلند و آزاردهنده: اگر قطعات داخلی موتور به هم ساییده شوند، احتمالاً صدای بلندی به وجود می‌آید که در برخی مواقع آزاردهنده است.
- افزایش دمای موتور: اگر موتور فاقد روغن باشد موتور بیش‌ازاندازه گرم می‌شود. اگر موتور گرم‌تر از حالت معمول خود کار می‌کند بهتر است بدانید به روغن بیشتری نیاز دارد.
سخن پایانی اینکه روغن‌موتور سبب اصطکاک، کاهش ساییدگی اجزای موتور می‌شود و فیلتر روغن آلاینده‌ها را از روغن جدا می‌کند. پس درنتیجه، ابتدا قبل از هر کاری به کیفیت روغن و فیلتر روغن‌موتور توجه داشته باشید. روغن‌موتورهای ایرانی باکیفیت عالی ( ایرانول، بهران و موتوسل) ازجمله روغن‌موتورهای مرغوب هستند که در صورت استفاده آن برای موتورسیکلت طول عمر موتور افزایش می‌یابد. در این مطلب تا حدودی سعی کردیم نحوه تعویض روغن‌موتور سیکلت را توضیح دهیم و شما را با گام‌های ابتدایی و ساده اینکار آشنا کنیم. امیدواریم که مطالب ارائه‌شده برایتان مفید واقع‌شده باشد.
مشاهده و دانلود pdf مقاله: نحوه تعویض روغن موتور سیکلت
پرهام انتظامی هستم. هشت سال سابقه کار در حوزه تعمیرات خودرو موتورسیکلت از جمله مکانیکی و تعمیر موتور و گیربکس خودرو ، جلوبندی ماشین ، دیاگ زدن و ... دارم و در این سایت محتواهای مرتبط با مکانیک خودرو را با شما به اشتراک می گذارم.