استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق

وقوع آتش سوزی در اماکن مختلف یک اتفاق ناگوار محسوب شده که منجر به خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی بسیاری می گردد. امروزه در ساختمان های بیشتر از شش طبقه بنا به الزامی که سازمان نظام مهندسی برای صاحبان ساختمان ها گذاشته، داشتن سیستم اعلام حریق الزامی می باشد.

این سیستم در ساختمان توسط دتکتورهای دود و حرارتی که در جاهای مختلف نصب می گردد  می تواند وقوع حریق و آتش سوزی را تشخیص داده و نشان دهنده های خود که می تواند آژیر و لامپ های فلاشر باشد را فعال کند و ساکنین ساختمان را از وقوع حریق با خبر نماید. نصب سیستم های اعلام حریق نیازمند رعایت استانداردهایی می باشد که تایید نهایی ساختمان باید با تایید این استانداردها همراه باشد. با توجه به اهمیتی که این موارد دارند در این مقاله به معرفی استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق به طور کامل پرداخته شده است.

سیستم اعلام حریق و نحوه عملکرد آن

با رعایت موارد ایمنی در ساختمان های مختلف می توان از وقوع آتش سوزی در اماکن و خسارات جانی و مالی حاصل از آن جلوگیری کرد. سیستم اعلام حریق یکی از تجهیزاتی است که امروزه در بسیاری از بناها به کار برده شده و با توجه به ایمنی بالایی که دارد تا کنون جلوی بسیاری از خسارات و حوادث را گرفته است.

سیستم سیگنال از راه دوری که در سیستم های اعلام حریق وجود دارد، باعث می شود تا سیگنال های مشکوک که از طریق دتکتورها دریافت می شوند به پنل مرکزی رسیده و در آنجا دستورات لازم برای اعلام هشدار صادر می گردد. بسیاری از سیستم های اعلام حریق مجهز به سیستم تماس گیرنده نیز می باشند که وقوع اتش سوزی را از طریق پیام صوتی از قبل ضبط شده ای، به آتش نشانی اطلاع می دهد.

سیستم اعلام حریق برای عملکرد صحیح خود از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل شده است که از آن جمله می توان به پنل کنترل اعلام حریق، منبع تغذیه اولیه، منبع تغذیه ثانویه، دستگاه های ورودی شامل آشکارسازهای گرما و دود و …، دستگاه های اطلاع رسانی هشدار آتش، رابط های ایمنی ساختمان و غیره اشاره کرد. نصب این اجزا و قطعات باید به صورت کاملا استاندارد در نقاط مختلف ساختمان نصب گردند و افرادی که این کار را انجام می دهند باید از تخصص کافی برخوردار باشند.

سیستم های اعلام حریق در انواع مختلفی وجود داشته و هر یک از آنها در مکان خاص و با هدف خاصی نصب می گردند. از جمله سیستم های اعلام حریق می توان به سیستم های متعارف، آدرس پذیر، هوشمند و بی سیم اشاره کرد که توضیح آنها در طول این مقاله نمی گنجد و نیاز است در مقالات دیگر به جست و جوی آنها بپردازید.

نصب سیستم اعلام حریق برای چه ساختمان هایی الزامی است؟

بسیاری از ساختمان ها نیاز به نصب اجباری سیستم اعلام حریق داشته و پیمانکاران باید در هنگام ساخت بنا این نکته را در نظر داشته باشند. نیاز است تا ساختمان هایی که نیاز به نصب سیستم اعلام حریق داشته را بشناسیم و پس از آن در رابطه با استانداردهایی که برای آنها وجود دارد اطلاعاتی را کسب نماییم.

شاید بسیاری از افراد تصور کنند که نصب سیستم اعلام حریق تنها در ساختمان هایی که به صورت مجتمعی و آپارتمانی هستند مورد نیاز می باشد، در صورتی که ساختمان هایی تجاری که یک واحده بوده و متراژی بیش از 500 متر دارند بایستی نسبت به نصب این سیستم اقدام نمایند. بناهای تجاری هم که دارای ورودی مشترکی بوده و متراژ آنها بیش از 300 متر می باشد باید سیستم اعلام حریق را نصب نمایند.

تمامی ساختمان هایی که دارای 3 طبقه یا بیشتر می باشند، حال چه این ساختمان ها تجاری- اداری باشند و چه تجاری- مسکونی، نیاز به نصب سیستم اعلام حریق خواهند داشت. همچنین تمامی ساختمان های تجاری یا مسکونی که مجموع واحدهای آنها 5 واحد یا بیشتر باشد در صورتی که این سیستم را نصب نکنند قادر به دریافت پایان کار نخواهند بود. به طور کلی تمامی ساختمان هایی که کاربری مختل دارند باید از سیستم اعلام حریق مطمئن برخوردار باشند. در ساختمان های مسکونی نیز اگر تعداد سقف ها بیش از 5 عدد باشد و یا تعداد واحدهای ساخته شده 11 یا بیشتر باشد باید نسبت به نصب این سیستم اقدام نمایند.

استانداردهای سیستم اعلام حریق

استاندارد NFPA یک استاندارد کلی برای نصب سیستم های اعلام حریق می باشد که این استاندارد خود شامل بخش های مختلف دیگری می گردد که نصابان این سیستم ها باید از تمامی این استانداردها اطلاعات کافی داشته باشد و به آنها نیز عمل نمایند. NFPA به به انجمن ملی آتش نشانان آمریکا گفته می شود که در واقع کوتاه شده عبارت American National Fire Protection Association می باشد.

با توجه به کیفیت بالایی که این استاندارد جهانی دارد، بسیاری از سازمان های مشابه نیز از این استاندارد به عنوان مرجع استفاده نموده و بدین طریق از جان و مال افراد جامعه محافظت می نمایند. NFPA-72 را می توان یکی از استانداردهای معتبری دانست که در کشور ما نیز برای تایید نهایی کار مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به تعدادی از قوانینی که در این استاندارد آمده است اشاره می کنیم:

• یکی از قوانینی که باید بر طبق این استاندارد مورد توجه قرار گیرد این است که بیشترین مساحت هر منطقه تحت پوشش سیستم اعلام حریق 2000 متر مربع می باشد و تجاوز از این مقدار، در انتها قابل تایید نخواهد بود.
• در هر zone یا منطقه باید حداکثر 20 الی 24 المان که شامل آژیر، شستی اعلام حریق و … می باشد قرار گرفته باشد.
• هر طبقه از ساختمان باید حتما دارای یک zone باشد.
• در مسیر پله فرار باید از شستی اعلام حریق استفاده نمود و هر پله فرار در واقع یک منطقه یا زون باید در نظر گرفته شود.
• در مواقعی که ارتفاع سقف و کف کاذب بیش از 80 سانتی متر باشد باید از دتکتور در این مکان ها استفاده نمود.
• فاصله پارتیشن با سقف در نصب دتکتورها اهمیت داشته و اگر مقدار این فاصله از 30 سانتی متر کمتر بوده و یا گچبری سقف نیز از ارتفاع بیش از 50 سانتی متر برخوردار باشد باید نسبت به نصب دتکتور اقدام نمود.
• نصب دتکتورها در انبارهای ساختمان مورد نظر باید انجام گیرد.
• در ساختمان های مسکونی نیز در صورتی که انباری وجود داشته باشد بایستی از دتکتور استفاده نمود.
• همه اتاق خواب ها نیاز به نصب دتکتور دود داشته و همچنین این دتکتورها باید در نزدیکی تابلو برق نیز نصب گردند.
• چاهک های آسانسور و همچنین موتورخانه های ساختمان ها بایستی از زون مجزایی برخوردار باشند.
• مکان نصب تابلوی اعلام حریق اهمیت ویژه ای داشته و این تابلو باید در مکان هایی مانند ورودی ساختمان یا اتاق سرایداری نصب گردند تا امکان مشاهده آنها در هنگام وقوع خطر وجود داشته باشد.
• ممکن است مکان هایی در ساختمان دارای ولتاژ القایی باشند که در این مکان ها بایستی از سیم روکش دار یک تکه و مستقل استفاده نمود.
• ساختمان هایی که دارای رایزر برق می باشند و همچنین در سوله های صنعتی نیاز است تا از دتکتورهای مکنده دود یا ردیاب های حرارتی کابل استفاده شود.
• نصب دتکتورهای دود نباید به گونه ای باشد که در مجاورت هوا قرار داشته باشند.
• یک دتکتور دود می تواند حداکثر 100 متر مربع را تحت پوشش خود داشته و این محدوده در ارتفاع بیش از 12 متر مجاز نمی باشد.
• در رابطه با دتکتورهای حرارتی حداکثر سطح پوشش 60 متر مربع و ارتفاع 8 متری می باشد.
• دتکتورهای دودی باید با دیوار به فاصله ای حداقل 50 سانتی متر تا 7 متر و دتکتورهای حرارتی 50 سانتی متر تا 5.5 متر داشته باشند.
• در سقف هایی که شیب دار هستند نصب دتکتورها باید مقدار 50 سانتی متر پایین تر از بالاترین نقطه صورت گیرد.
• در سوله های صنعتی بزرگ و ساختمان های مسکونی لازم است تا از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر استفاده نمود.
• نیاز است تا در پاساژها از یک سیستم اعلام حریق مرکزی برای کل پاساژ و یک سیستم اعلام حریق مجزا برای هر واحد استفاده گردد.
• اگر کابل کشی سیستم اعلام حریق به صورت روکار انجام شده باشد باید به جای داکت های پلاستیکی از داکت های فلزی استفاده نمود.
• حداقل 2 آژیر باید در ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار گیرند.
• در راهروهایی که پهن و خلوت می باشند فاصله ای که برای شستی ها در نظر گرفته می شود 30 تا 45 متر بوده و این مقدار در راهروهایی که باریک و شلوغ می باشند 15 تا 25 متر می باشد.

علاوه بر موارد ذکر شده، باید بدانید که استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق بسیار بیشتر از این موارد بوده و افرادی که متخصص د نصب این دوربین ها می باشند باید نسبت به تمامی این قوانین آگاهی داشته و در ساختمان های مختلف به کار گیرند.

تجهیزاتی که در سیستم های اعلام حریق به کار می روند نیز باید از استاندارد BS 5839 پیروی نموده و انجام کابل کشی نیز بایستی بر طبق استاندارد BS 6207 انجام گیرد. استانداردهای UL، LPCB، EVPU، EN-54 نیز از جمله استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق بوده که برای تایید نهایی باید مورد توجه قرار گیرند. هر یک از این استانداردها در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و تمامی آنها در ایران نیز مورد تایید می باشند.

آموزشگاه فن آموزان برگزار کننده دوره های آموزشی از جمله آموزش نصب اعلام حریق می باشد . برای اطلاع از نحوه برگزاری دوره ها با کارشناسان ما تماس بگیرید .