استانداردهای جهانی برق ساختمان
استانداردهای جهانی برق ساختمان مجموعه ای از مقررات برای طراحی و نصب سیم کشی برق در ساختمان است. هدف یک کد ارائه استانداردهایی برای اطمینان از سیستم‌های سیم کشی الکتریکی است که محافظ مردم و اموال آنهاست. چنین سیم کشی تابع استانداردهای ایمنی دقیق است.
نوع سیم‌ها و کابل‌های برق با توجه به ولتاژ کارکرد مدار و قابلیت جریان الکتریکی، با محدودیت‌های محیطی، مانند محدوده دمای محیط، سطح رطوبت و قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مواد شیمیایی مشخص می‌شوند. دستگاه‌های حفاظتی، کنترل و توزیع مدار در داخل سیستم سیم کشی ساختمان منوط به مشخصات ولتاژ، جریان و عملکرد است. برای اطمینان از اینکه سیم کشی و دستگاه‌های مرتبط طراحی، درست انتخاب و نصب می‌شوند و ایمن هستند باید مطابق با استانداردهای جهانی برق ساختمان باشند.
اگر در حال انجام کارهای نصب برق در خانه یا باغ خود هستید، باید استانداردهای برق ساختمان را رعایت کنید. بهتر است از نصاب معتبر دارای صلاحیت (“شخص دارای صلاحیت ثبت شده”) استفاده کنید که آشنایی کامل با استانداردهای جهانی برق ساختمان دارد استفاده کنید.
پیشنهاد ویژه: دوره های آموزش برق ساختمان و آموزش تابلو برق صنعتی بصورت تضمینی و 100% عملی در آموزشگاه فن آموزان. برای کسب جزئیات بیشتر و مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
عناوین این نوشته:
- استاندارد برق ساختمان IEC 60364
- استانداردهای برق ساختمان
- استانداردهای برق ساختمان برای سیم کشی
- استانداردهای جهانی برق ساختمان برای پریزها
- استانداردهای جهانی برق ساختمان برای کلیدها
- استانداردهای جهانی برق ساختمان برای فاصله‌ها
- استانداردهای جهانی برق ساختمان برای ظرفیت فیوزها
- استانداردهای جهانی برق ساختمان برای سطح مقطع سیم‌ها
- موارد پرخطر در برق ساختمان
استاندارد برق ساختمان IEC 60364
IEC 60364 تاسیسات الکتریکی ساختمان‌ها استاندارد جهانی الکتروتکنیکی در مورد تاسیسات الکتریکی ساختمان‌ها است. این استاندارد تلاشی برای هماهنگ سازی استانداردهای سیم کشی ملی در استاندارد IEC است و توسط اتحادیه اروپا و CENELEC با عنوان “HD 60364” منتشر شده است.
این استاندارد دارای چندین قسمت است:
- قسمت 1: اصول اساسی، ارزیابی ویژگی‌های کلی، تعاریف
- قسمت 4: حفاظت از نظر ایمنی
- بخش 41: حفاظت در برابر شوک الکتریکی
- بخش 42: حفاظت در برابر اثرات حرارتی
- بخش 43: حفاظت در برابر جریان بیش از حد
- بخش 44: حفاظت در برابر اختلالات ولتاژ و الکترومغناطیس
استانداردهای جهانی برق ساختمان الزاماتی را برای کار نصب و راه اندازی برق فقط در رابطه با خانه (خانه، آپارتمان و غیره) تعیین می‌کند. کار در ساختمان‌های صنعتی یا تجاری، تحت پوشش مقررات برق در محل کار 1989 قرار دارد. مجری بهداشت و ایمنی مسئول اطمینان از ایمن بودن کار نصب و راه اندازی برق در این نوع ساختمان‌ها است و اگر شما هرگونه پرس و جو در این مورد دارید باید با HSE تماس بگیرید.
البته استانداردهای جهانی برق ساختمان محدود نمی‌کند که چه کسی می‌تواند کار نصب برق را انجام دهد. اگر می‌خواهید خودتان این کار را انجام دهید باید از کار خود مطمئن باشید و از راهنمایی‌های معتبر استفاده کنید. استانداردهای برق ساختمان ایمنی لوازم برقی را تعیین نمی‌کند، اما مستلزم ایمن بودن سیم‌ها و اتصالات ثابت وسایل برقی است.
بنابراین پیش از شروع کار برق کشی ساختمان باید با استانداردهای برق ساختمان آشنا باشید و آن را در کار پیاده کرد. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به معرفی استانداردهای برق کشی در ساختمان بپردازیم.
استانداردهای برق ساختمان
-
استانداردهای برق ساختمان برای سیم کشی
ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﻢ کشی‌ها اﻋﻢ از روﻛﺎر و ﺗﻮﻛﺎر، در داﺧﻞ لوله‌های ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ یا ﺗﺮاﻧﻜﻴﻨگ ها ﻧﺠﺎم می‌شود و ﺑﺮای اﺟﺮای اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت، زاﻧﻮﻫﺎ، ﺳﻪ و ﭼﻬﺎرراﻫﻪ ﻫﺎ و… ﺑﺎﻳﺪ از وﺳﺎﺋﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺮ ﻣﺠﺮا اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و جعبه‌های زﻳﺮ ﻛﻠﻴﺪ و ﭘﺮﻳﺰ و سایر ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت در ﺳﻴﻢ کشی‌های ﺗﻮﻛﺎر ﺑﺎ ﻧﻮع ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ و ﭘﺮﻳﺰ و کلیدﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤاهنگی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷد.
- ﻧﺴﺒﺖ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ لوله‌ها ﺑﻪ ﻗﻄﺮ دﺳﺘﻪ سیم (و ﻳﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﭼﻨﺪرﺷﺘﻪ) باید حداقل برابر ۱.۳ باشد.
- لوله‌ها هنگام لوله کشی باید ﺧﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺳﻴﻤ ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺑﻪ داﺧﻞ آﻧﻬﺎ ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ.
- ﻣﺪارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ کف ﻗﺮار می‌گیرند ﻓﻘـﻂ باید ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟـﻪ ﻓﻮﻻدی ﻳﺎ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺻﻠﺐ ساخته شوند.
- بست‌های ﻟﻮﻟﻪ روﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ دو ﭘﻴﭽﻪ بوده و از ﻧﻮعی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ لوله‌ها ﺑﺎ دﻳﻮار ﻳﺎ ﺳـﻘف تماس پیدا نکنند و حداقل فاصله باید 6 میلی متر باشد.
- در ﻫﺮ ﻗﺴﺖ از ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ ﺑﻴﻦ دوﺟﻌﺒـﻪ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻳـﺎ وﺳـﻴﻠﻪ دیگر نباید بیشتر از چهار خم ۹۰ درجه که جمعاً ۳۶۰ درجه می‌شود، وجود داشته باشد.
- اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟﻪﺑﺮ در ﻟﻮﻟﻪ کشی ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ و لوله‌ها ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اره ﺑﺮﻳﺪه شده و لبه‌های ﺗﻴﺰ ﻣﺤﻞ ﺑﺮش ﺻﺎف ﺷﻮﻧﺪ.
- ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻮع ﻟﻮﻟﻪ مثلاً ﻓﻮﻻدی ﺑﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺗﻌﺒﻴﻪ کردن ﺟﻌﺒـﻪ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.
- اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪ کشی‌ها ﺑﻪ دستگاه‌های دارای ﻟﺮزش (ﻣثل ﻣﻮﺗـﻮر) ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻮﻻدی ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف دارای بوش‌های ﻣﻨﺎﺳﺐ با ﺣﺪاﻗﻞ ﻃﻮل 20 ﺳـﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ، اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.
- سیم‌های استفاده شده در سیم کشی باید تا مقطع ۱۰ میلی متر مربع تک مفتولی با عایق بندی پی وی سی باشد.
- اﺗﺼﺎﻻت و اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﺑﺎﻳﺪ توسط ترمینال‌های ﭘﻴﭽﻲ اﻧﺠﺎم شود.
- اﺳﺘﻔﺎده از ترمینال‌های ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪی ﻻزم را ﻧﻴﺰ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ.
- ﭘﻴﭽﻴﺪن سیم‌ها ﺑﻪ دور ﻫﻢ ﺑﺎ ﻧﻮار ﭼﺴﺐ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.
- اﻧﺠﺎم ﺳﻴﻢ کشی‌های روﻛﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از سیم‌های ﭼﻨـﺪﻻیه ﻣثل ﺑﻨـﺪﻫﺎی پلاستیکی و بست‌های ﻣﻴﺨﻲ، اکیداً ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.
-
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای پریزها
- ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ در ﭘﺮﻳﺰﻫﺎی ﻳﻚ ﻓﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ۱۶ آﻣﭙﺮ بوده و ﺑـﻪ نوعی باشد دوشاخه‌های دو پل معمولی (بدون اتصال به هادی حفاظتی) به هم وصل شوند.
- ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﻳﺰﻫﺎ، ﺑـﺮای وﺻـﻞ ﻫـﺎدی ﺣﻔـﺎﻇﺘﻲ باید ﻳـﻚ اﺗﺼﺎل اﺿﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
- در محیط‌هایی که به سیستم‌هایی به غیر از جریان برق عادی نیاز است (مثل جریان، ۶۰، ۱۰۰ و ۴۰۰ هرتز و یا جریان مستقیم) و در محیط‌های ایمنی مخصوص باید بر حسب از پریزهای مناسب استفاده شود.
- ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ ﭘﺮﻳﺰﻫﺎی سه ﻓﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ۱۶ آﻣﭙﺮ و باید یک یا دو اتصال اضافی را برای وصل هادی حفاظتتی یا خنثی داشته باشد.
-
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای کلیدها
ﺟﺮﻳﺎن اﺳﻤﻲ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎ ﺟﺰ در ﻣﻮاردی ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ دﻳﮕﺮی است، ،ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺑﺎر ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑـﺮ ﻳـﺎ مقداریﺑﺰرﮔﺘـﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ:
- برای بارهای با ضریب قدرت رآکتیو مثل موتورها و نظایر آن: ۱.۲۵ جریان مصرف
- ﺑﺮای ﺑﺎرﻫﺎی ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت واﺣﺪ مثل ﻻمپ‌های رﺷﺘﻪ ای و ﻧﻈﺎﻳﺮ آنها: ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺼﺮف؛
- برای بارهای با ضریب قدرت خازنی مثل کاپاسیتیو و مواردی نظیر لامپ گازی با خازن‌های اصلاح ضریب قدرت و موتوربا راه اندازی خازنی: ۲ برابر جریان مصرف
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎ از ﻧﻮع ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺳﺮﻳﻊ و ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب باید ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎی ﺗﺒﺪﻳﻞ باید درست سیم کشی شود و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اشتباه، ﻛﻪ در آن ﻫﻢ ﻓـﺎز و ﻫـﻢ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺪ وﺻﻞ می‌شود، ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﺷده باشند. اﻳﻦ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ همچنین در ﻣﻮرد ﻣﺪارﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪﻫﺎﻳﻲ ﺻﻠﻴﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ.
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎی ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺪارﻫﺎ باید فقط ﻫﺎدی ﻓﺎز را ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ بکنند و ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻫﺎدی ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.
-
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای فاصله‌ها
- فاصله آویز لامپ‌ها از سقف ساختمان باید ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر باشد.
- فاصله کابل‌ها از دیوار می باید حداقل ۲ سانتی متر باشد.
- فاصله پریزهای برق، تلفن‌ها و آنتن ساختمان از کف باید ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر باشد.
- فاصله پریز از کف در حمام ۱۲۰ باید سانتی متر می‌باشد.
- فاصله پریز از کف در آشپزخانه می‌بایست ۶۰ و ۱۲۰ سانتی متر می‌باشد.
- فاصله جعبه فیوز از لوله‌های گاز و آب باید ۱ متر بوده و از کف ساختمان به اندازه ۱۵۰ تا ۱۷۰ سانتی متر باشد.
- فاصله قوطی‌ها از چارچوب ساختمان باید ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر باشد.
- فاصله کلیدهای ساختمانی از کف باید ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی متر باشد.
- فاصله کلیدهای ساختمانی از کف می‌بایست ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی متر باشد.
- فاصله گوشی آیفون از کف باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتی متر باشد.
- فاصله پنل و گوشی آیفون از کف می باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتی متر باشد
- فاصله پریزها از هم حداکثر باید ۳ متر بوده و از درب ۱.۵ متر باشد.
-
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای ظرفیت فیوزها
- استاندارد ظرفیت فیوزها در سیم کشی ساختمان عبارتند از:
- ظرفیت فیوز روشنایی ۱۰ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز کنتور ساختمان ۲۵ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز پریزها ۱۶ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز کولر گازی و فیوز اصلی ۲۰ آمپر می‌باشد.
-
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای سطح مقطع سیم‌ها
از دیگر استانداردهای سیم کشی ساختمان که برقکار ساختمان باید با آن آشنا بوده و به کار گیرد استانداردهای سطح مقطع سیم‌ها می‌باشد.
- سیم‌های پریز ساختمان باید سطح مقطع ۲.۵ میلی متر داشته باشند.
- سیم‌های روشنایی باید سطح مقطع ۱.۵ میلی متر داشته باشند.
- سیم‌های کولر آبی باید سطح مقطع ۲.۵ میلی متر داشته باشند.
- سیم‌های اصلی برق باید سطح مقطع ۴ میلی متر داشته باشند.
- سیم‌های کولر گازی باید سطح مقطع ۴ میلی متر داشته باشند.
موارد پرخطر در برق ساختمان
کارهای مرتبط با برق ساختمان که پرخطر هستند عبارتند از:
- نصب یک واحد مصرف کننده جدید یا جعبه فیوز
- نصب یک مدار کامل جدید – به عنوان مثال یک مدار جدید برای اجاق گاز یا …
- تغییرات در مدارهای موجود – مانند افزودن یک نقطه روشنایی اضافی در “مکان‌های خاص” مثل فضاهای اطراف حمام و دوش.
اکثر تعمیرات، تعویض‌ها و کارهای تعمیر و نگهداری، و تغییرات یا افزودن مدارهای موجود در خارج از مکان‌های خاص پر خطر محسوب نمی‌شوند. باید در نظر داشته باشید که هرگونه کار برقی که در خانه، باغ، گاراژ، سوله یا سایر ساختمان‌های انباری خود انجام می‌دهید با استانداردهای جهانی برق ساختمان مطابقت داشته باشد.
آموزشگاه فن آموزان مرکز تخصصی آموزشهای الکترونیک ، تعمیرات و کنترل ابزار دقیق می باشد و تحت نظارت سازمان فنی حرفه ای کشور دوره های ویژه اشتغال و بازار کار از جمله برق ساختمان ، آموزش plc ، آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی ، آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش هوشمند سازی ساختمان ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی و … را در کارگاههای مجهز برگزار می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
حمیدرضا هوشمند هستم. فارغ التحصیل برق و کنترل. در حوزه برق ساختمان و صنعتی و حوزه های زیربط نظیر تابلو برق ، هوشمند سازی، سیستم های حفاظتی فعالیت دارم و در این سایت محتواهای مرتبط با این حوزه ها را به اشتراک می گذارم.