آنتن مرکزی ساختمان چیست؟ + راهنمای راه اندازی

امروزه با توجه به ساخت و ساز برج های چند طبقه، هتل ها و بیمارستان ها، استفاده از آنتن مرکزی ساختمان رواج یافته است. به این دلیل که نصب آنتن های عادی در ساختمان ها با طبقات زیاد، علاوه بر اشغال فضای زیاد و حجم انبوه سیم کشی، کیفیت بالای سیگنال برای تمام گیرنده های ساختمان تامین نمی شود. با روی کار آمدن آنتن های مرکزی، تمام تلویزیون های ساختمان به این آنتن وصل شده و موجب برطرف شدن مشکلات اشاره شده می شود. مطالعه این مقاله برای اطلاع از نحوه نصب و راه اندازی آنتن مرکزی برای افراد شاغل در این زمینه و کسانی که خود را برای شرکت در آزمون نظام مهندسی آماده می کنند، ضروری است.

قابل توجه علاقه مندان رشته برق و الکترونیک باشد که آموزشگاه فن آموزان دوره های آموزش برق ساختمان و برق صنعتی را به صورت تخصصی از صفر تا صد به صورت حضوری و غیر حضوری برگزار مینماید. اگر دوست دارید که وارد بازار کار رشته برق و هم چنین برق کشی ساختمان شوید ؛ میتوانند با آموزشگاه فن آموزان تماس حاصل فرمایند و اطلاعات بیشتر را دریافت نمایید.

آنتن مرکزی ساختمان چیست؟

آنتن مرکزی ساختمان یک وسیله کاربردی برای متصل کردن همزمان تلویزیون، رادیو و اینترنت تمام واحد های ساختمان به شبکه می باشد. با استفاده از آنتن مرکزی، سرویس ارتباطات به همه واحد های ساختمان ارائه شده و نیازی به استفاده از آنتن جداگانه برای هر طبقه یا واحد نمی باشد.

آنتن مرکزی که با نام MATV یا آنتن تلویزیون مستر نیز شناخته می شود، از 4 بخش دریافت، تقویت، تقسیم و انتقال تشکیل شده است. آنتن در بخش اول امواج منتشر شده در هوا را برای ارسال به گیرنده های ساختمان، دریافت کرده و به دلیل تعداد بالای گیرنده ها، این سیگنال ها در بخش دوم تقویت شده و نهایتا برای ارسال به گیرنده ها در چندین مرحله تقسیم می شود. در بخش آخر این سیگنال های تقسیم شده با کمک کابل ها و اتصالات به گیرنده ها منتقل می شود. سیگنال های دریافت شده در بخش اول می تواند سیگنال های UHF ، VHF و FM می باشد. امکان دریافت انواع امواج رادیویی و تلویزیونی به صورت همزمان بسته به نوع، جنس و حتی مدل آنتن مرکزی متفاوت است. امکان اتصال دوربین های مدار بسته و تجهیزات امنیتی دیگر مانند دزدگیر اماکن به این آنتن ها امکان پذیر است.

اجزای اصلی آنتن مرکزی ساختمان

همان طور که گفته شد آنتن مرکزی ساختمان از چند بخش مختلف تشکیل شده تا سیگنال های دریافتی به طور صحیح به تمام گیرنده های ساختمان ارسال شود. تمام این بخش ها از اجزای گوناگونی تشکیل شده اند که برای درک صحیح عملکرد آنتن مرکزی و آشنایی با نحوه راه اندازی آن باید با تمام این اجزا آشنایی داشته باشید. اجزای اصلی آنتن مرکزی ساختمان عبارتند از:

1. پیش تقویت کننده آنتن اصلی
2. آنتن اصلی
3. تقسیم کننده
4. تقویت کننده
5. LNB
6. سوئیچ جهت دار
7. کابل آنتن
8. پریز آنتن

پیش تقویت کننده آنتن اصلی

پیش تقویت کننده اصلی یکی از بخش های اصلی آنتن مرکزی می باشد که مسئولیت تقویت سیگنال های دریافت شده در آنتن را با کمترین مقدار نویز بر عهده دارد. این جز مهم که بر روی خود آنتن نصب می گردد با تقویت سیگنال ورودی بین 15 تا 25 دسی بل، شناسایی و دریافت سیگنال را برای تقویت کننده راحت تر می کند. تقویت کننده اصلی قادر است امواج VHF را از 40 تا 220 مگا هرتز و امواج UHF را از 740 تا 890 مگا هرتز تقویت کند. این تجهیز قدرتمند برای کارکرد صحیح به منبع تغذیه با ولتاژ 230 ولت و فرکانس 50 هرتز AC نیاز دارد. نگهداری از پیش تقویت کننده ها برای دریافت سیگنال در گیرنده اهمیت زیادی دارد و توصیه می شود با توجه به فصول مختلف سال، در دمای بین -10 تا +45 درجه سانتی گراد نگهداری شود.

آنتن اصلی

به جرات می توان گفت که آنتن اصلی، مهم ترین بخش آنتن مرکزی ساختمان است. توصیه می شود برای دریافت هرچه بهتر سیگنال، آنتن را در ارتفاع بالا و قضای باز نصب کنید. آنتن های قدرتمندی که برای دریافت سیگنال ها و ارسال به گیرنده مورد استفاده قرار می گیرند، معمولا از نوع ساختار آلومینیومی تو خالی (YAGI) یا آنتن های همسطح با قدرت فرستنده می باشند. شرایط جوی می تواند عملکرد آنتن مرکزی ساختمان شما را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین توصیه می شود آن ها را در مکانی امن نصب کنید. امپدانس آنتن و بهره آنتن (GAIN) دو فاکتور موثر در انتخاب آنتن مرکزی می باشد. امپدانس این آنتن ها به طور معمول برابر با 75 اهم می باشد.

تقسیم کننده

پس از دریافت سیگنال توسط آنتن و تقویت آن، نوبت به تقسیم سیگنال بین تلویزیون های واحد های مخلف ساختمان می رسد. این بخش مهم توسط قسمتی به نام تقسیم کننده انجام می گردد. ممکن است به جای تقسیم کننده از واژگانی مانند اسپلیتر یا جدا کننده استفاده شود. تقسیم کننده ها می توانند سیگنال ورودی را بسته به تعداد پورت های داخلی خود به 2 یا 4 خروجی منتقل کنند. در صورتی که تعداد واحد ها خیلی زیاد باشد، پیشنهاد می شود به جای اسپیلیتر از سیستم مولتی سوئیچ استفاده کرد. نوع جدا کننده مورد استفاده در آنتن مرکزی باید طوری انتخاب شود تا تضعیف سیگنال و عدم هماهنگی امواج به طور موثری کاهش یابد.

تقویت کننده

تقویت کننده ها به علت فراهم کردن کیفیت بهتر تصویر در تلویزیون ها، جز مهمی محسوب می شوند. تقویت کننده که با نام میسکر یا آمپلی فایر نیز شناخته می شود، می تواند امواج UHF و VHF را 40 دسی بل افزایش داده و در اختیار سیستم مرکزی قرار دهد. این جز کاربردی از دو ورودی مجزا برای سیگنال های UHF و VHF و یک خروجی مشترک تشکیل شده است. به دلیل نیاز به کم کردن نویز در این تجهیزات، رسانایی بیشتر و عمر طولانی از آلومینیوم در ساختار داخلی آن استفاده شده است.

LNB

ال ان بی یک جز حیاتی در سیستم آنتن مرکزی می باشد که برای به وجود آوردن تصاویر با کیفیت بیشتر از طریق دریافت بهتر سیگنال ها کاربرد دارد.

سوئیچ جهت دار

یکی از موارد مهم در عملکرد آنتن مرکزی ساختمان توجه به این نکته است که سیگنال باید فقط در یک جهت یعنی از آنتن به تلویزیون، ارسال شود و برگشت امواج به آنتن رخ ندهد. این وظیفه مهم بر عهده سوئیچ جهت دار یا یک سو کننده می باشد. سوئیچ های جهت دار دارای امپدانس برابر با 75 اهم می باشند و بسته به نوع خود می توانند از 1 یا 2 پورت خروجی تشکیل شده باشد.

کابل آنتن

کابل های آنتن وظیفه هدایت امواج و سیگنال ها را بر عهده دارند. در شبکه توزیع سیگنال از کابل تلویزیون RG-11A/U با امپدانس ورودی 75 اهم استفاده می شود که برای محافظت در برابر اتفاقات خارجی از محافظ های با کیفیت تشکیل شده است. هم چنین از کابل RG59 با امپدانس 75 اهم برای شبکه تقویت کننده آنتن مرکزی استفاده می شود. استفاده از کابل های با کیفیت، سرعت ارسال و دریافت تصاویر را در گیرنده های شما افزایش می دهد.

پریز آنتن

پریز آنتن با پریز های عادی فرق دارد و به شکل توکار نصب می شود. این پریز ها می توانند امپدانس بین خط سیگنال 75 اهم را با ورودی 300 اهم مطابقت دهند. دو نوع پریز میانی و انتهایی در نصب سیستم آنتن مرکزی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. با کمک پریز میانی می توان برای پریز های بعدی انشعاب بگیریم. در صورتی که پریز انتهایی، آخرین پریز در مسیر است.

مراحل نصب و راه اندازی آنتن مرکزی ساختمان

حال که با آنتن مرکزی و اجزای به کار رفته در آن آشنا شدید، نوبت به این رسیده است تا نصب و راه اندازی آنتن مرکزی را به صورت گام به گام یاد بگیرید. مراحل نصب و راه اندازی آنتن مرکزی ساختمان عبارتند از:

1. طراحی سیستم آنتن مرکزی ساختمان
2. انتخاب مکان مناسب نصب آنتن
3. نصب براکت آنتن
4. نصب تقویت کننده
5. تقسیم سیگنال ها
6. انتقال کابل آنتن به طبقات و واحد های ساختمان
7. اتصال کابل ها به پریز آنتن

طراحی سیستم آنتن مرکزی ساختمان

در قدم اول از راه اندازی آنتن مرکزی ساختمان لازم است بر اساس سیم کشی ساختمان، طراحی دقیقی از سیستم آنتن داشته باشیم. به طوری که محل دقیق پریز ها، تقویت کننده ها و تقسیم کننده ها مشخص شود. لازم است میزان دقیق کابل مورد نیاز برای کابل کشی تعیین شود.

انتخاب مکان مناسب نصب آنتن

در مرحله دوم راه اندازی آنتن مرکزی باید به انتخاب مکان مناسب بپردازید. برای عملکرد هر چه بهتر آنتن، آن را در فضای باز و ارتفاع بالا نصب کنید. قسمت خرپشته یا گوشه های پشت بام را بررسی کنید. هر چه ارتفاع آنتن بیشتر باشد، قدرت جذب سیگنال بالا تر خواهد بود.

نصب براکت آنتن

براکت آنتن وظیفه محکم نگه داشتن آنتن در جای خود را بر عهده دارد. براکت آنتن از پیچ ها و اتصالات مختلفی تشکیل شده است و می توان آن را با کمک میله انتهایی آن در دیوار یا کف نصب کرد.

نصب تقویت کننده

سیم آنتن از یک سمت به تقویت کننده و از سمت دیگر به تقسیم کننده وصل می شود. پس از اجرای موفقیت آمیز مراحل قبل، نوبت به نصب این دو قسمت مهم رسیده است. از فیش های ماهواره ای برای اتصال سیم آنتن به میکسر استفاده می شود. هم چنین به دلیل نیاز به جریان برق برای کارکرد آمپلی فایر، پیشنهاد می شود آن را به اتاقک آسانسور ساختمان وصل کنید. در صورت نداشتن اتاقک آسانسور در ساختمان، باید یک عدد پریز در سرپله در زمان سیم کشی ساختمان نصب گردد. برای بالا بردن کیفیت تصاویر دریافتی در هر واحد، پیشنهاد می شود یک تقویت کننده خطی به آمپلی فایر متصل گردد.

تقسیم سیگنال ها

پس از مرحله تقویت کردن سیگنال ها، نوبت به این رسیده است تا آن ها را تقسیم بندی کنید. این مرحله با اتصال اسپیلیتر از طریق کابل های کواکسیال امکان پذیر است.

انتقال کابل آنتن به طبقات و واحد های ساختمان

نوبت به مراحل نهایی نصب و راه اندازی آنتن مرکزی رسیده است. در این مرحله شما کابل آنتن را با کمک لوله هایی به نام رایزر آنتن مرکزی از پشت بام به طبقات ساختمان هدایت می کنید. رایزر در واقع یک لوله می باشد که سیم کشی آنتن را درون خود جای می دهد. رایزر یک مسیر خطی است که از طبقه پایین ساختمان به پشت بام متصل شده است و برای حفاظت از سیم کشی و کابل ها کاربرد دارد.

توجه به این نکته الزامی است که در صورت بالا رفتن تعداد طبقات، بسته به نظر نصاب آنتن مرکزی می توانید تعداد تقویت کندده ها را در مسیر رایزر افزایش دهید. شما می توانید این آمپلی فایر ها را در داخل باکس های بین طبقات تعبیه کرده و به پریز برق همان طبقه وصل نمایید.

در قدم بعد لازم است کابل آنتن را به داخل واحد های ساختمان هدایت کنید تا گیرنده های موجود از سیگنال منتقل شده بهره ببرند. در هر واحد بسته به تعداد گیرنده های به پریز آنتن نیاز داریمو به طور مثال اگر دو تلویزیون در خانه موجود است لازم است دو عدد پریز آنتن نصب گردد. با توجه به این که انشعاب گیری از کابل آنتن موجب افت شدید سیگنال ها می شود و کیفیت تصاویر را به شدت کاهش می دهد، توصیه می شود کابل آنتن را به ورودی اسپیلیتر های تعبیه شده در واحد متصل نمایید.

اتصال کابل ها به پریز آنتن

در مرحله آخر لازم است کابل ها را به پریز آنتن هر واحد متصل شود. نصابان حرفه ای آنتن مرکزی توصیه می کنند از کانکتور های F در این مرحله استفاده شود تا قدرت سیگنال خروجی حفظ شود.

البته برای صحت نصب آنتن مرکزی و اطمینان از عدم تضعیف سیگنال می توان سیگنال ارسالی را در هر مرحله را مورد ارزیابی قرار داد. برای این کار از دستگاهی به نام سیگنال سنج استفاده می شود. دانستن مقدار قابل قبول سیگنال گیرنده های تلویزیونی برای هر نصاب ضروری است. یک تصویر با کیفیت در باند های UHF و VHF دارای سیگنال بین 52 الی 82 دسی بل بر میکرو ولت است. داشتن تغییرات بین صفر تا 30 دسی بل بر میکرو ولت قابل قبول است. اندازه گیری و سنجش سیگنال خروجی در هر مرحله با کمک این دستگاه، درصد خطا را کم کرده و در نهایت می توان عملکردی عالی را از آنتن انتظار داشت.

نکات مهم در نصب آنتن مرکزی ساختمان

دانستن نکات تکمیلی در نصب آنتن مرکزی ساختمان به عملکرد بهتر آن کمک می کند و باعث می شود نیاز به تعمیر و نگهداری آن در طولانی مدت کاهش یابد.

• برای داشتن بهترین کیفیت سیگنال، آنتن را در بالا ترین ارتفاع نصب نمایید.
• از نصب آنتن در مکان هایی مانند کوهستان، جنگل و اطراف ساختمان های بلند بپرهیزید. چرا که وجود موانع موجب تاثیر منفی روی کیفیت سیگنال می شود.
• از استحکام پایه آنتن اطمینان حاصل فرمایید تا از وارد شدن آسیب به آنتن در شرایط جوی بد مانند باد و باران جلوگیری شود.
• در صورت نیاز به چرخش آنتن برای دریافت سیگنال قوی تر، از چرخاننده آنتن استفاده نمایید.
• به منظور کاهش خطرات برق گرفتگی، از نصب آنتن در کنار خطوط برق بپرهیزید. رعایت حداقل 6 متر فاصله الزامی است.
• از طولانی شدن مسیر کابل کشی به دلیل افت سیگنال بپرهیزید. هم چنین سیم کشی آنتن باید در مسیر مستقیم انجام شود. وجود خمیدگی و مسیر های پیچیده کیفیت سیگنال را کاهش می دهد.

مطلبی که خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه واحد برق آموزشگاه فنی حرفه ای فن آموزان بود. فن آموزان با برگزاری دوره های تخصصی رشته برق چون آموزش برق ساختمان که از دو دوره برق ساختمان درجه 1 و درجه 2 تشکیل میشود و همچنین دیگر رشته های مرتبط با برق در تلاش است تا در بهبود اشتغال زایی در صنعت برق کشور تاثیری حتی کوچک داشته باشد. از آموزش تا اشتغال باشماییم.