کابل فرمان یا کابل کنترل چیست؟

کابل فرمان یا کابل کنترل یکی از اجزای اصلی به کار رفته در محیط های صنعتی می باشد که برای انتقال سیگنال های آنالوگ و دیجیتال کاربرد داشته و می توانند از اعوجاج و تداخل در سیستم ها جلوگیری کنند. در این مقاله برای آشنایی بیشتر با کابل فرمان در مورد ساختار و کاربرد های آن ها توضیح داده می شود و در نهایت مزایا و معایب آن بررسی می شود. مطالعه این مقاله به کارشناسان تابلو برق صنعتی اطلاعات دقیقی در مورد ویژگی ها و مشخصات این کابل ها می دهد.

آموزشگاه فن آموزان دوره تخصصی آموزش برق صنعتی و نیز آموزش تابلو برق صنعتی را در کارگاههای مجهز و با ارائه مدرک بین المللی برگزار می کند. این دوره ها تحت نظارت سازمان فنی و حرفه ای و با امکان بازآموزی رایگان ارائه می شوند. برای مشاهده سرفصلهای دوره تابلو برق روی تصویر بالا کلیک نمایید.

معرفی کابل کنترل

کابل فرمان یا کابل کنترل، یک کابل چند رشته ای است که حداقل از دو عدد سیم مسی تشکیل شده است. این سیم های مسی که با نام هسته نیز شناخته می شوند، به فرم رشته ای بوده و به صورت به هم تابیده در یک عایق PVC قرار داده شده اند. به طوری که اگر کابل فرمان شما چهار رشته ای باشد، به نام کابل کنترل چهار هسته ای نیز معروف است. به هم تابیده شدن این سیم های از جنس مس آنیل، موجب جلوگیری از تداخل الکترونیکی و گسترش بیش از حد میدان مغناطیسی می شود. عایق PVC این کابل ها مانند یک روکش محافظ عمل کرده و مقاومت سیم را در برابر شرایط حساس بالا می برد.

تعداد رشته های سیم درون این کابل ها بین 2 تا 61 عدد متغیر است. برای شناسایی این رشته ها در کابل هایی که تا 5 رشته هستند از رنگ های مجزا استفاده می شود. در صورتی که برای کابل های فرمان با بیش از 5 رشته این روش کاربرد نداشته و هر یک از رشته سیم ها با عدد شماره گذاری می شوند. سطح مقطع این سیم ها کم بوده و حداکثر 2.5 میلی متر مربع می باشد.

هر یک از این رشته ها کاربرد خاصی دارد. به عنوان مثال از آن ها می توان برای اندازه گیری سیگنال های کنترلی، انتقال صحیح آن ها بین تجهیزات صنعتی و هم چنین محافظت از آن ها در برابر نویز استفاده کرد. در نتیجه این کابل های فرمان برای ارسال دستور برای کنترل اجزای صنعتی، اتصال دستگاه های صنعتی کارخانه ها و خطوط تولید، برقررای جریان الکتریکی بین تجهیزات و انتقال سیگنال های آنالوگ و دیجیتال استفاده می شود.

ویژگی ها و مشخصات کابل کنترل

برای آشنایی بیشتر با کابل کنترل در این قسمت ویژگی های آن ها را مورد بررسی قرار داده و مشخصات اصلی آن ها را معرفی می کنیم. اولین نکته در مورد ویژگی کابل فرمان این است که با توجه به قابلیت انتقال سیگنال در آن ها، در ولتاژ های پایین کار می کنند. به دلیل وجود عایق PVC در ساختار آن ها، ضد آب بوده و در برابر فشار و نیرو های وارد شده از سمت محیط مقاوم هستند. هم چنین جنس آن ها به طوری انتخاب شده است تا از جویده شدن آن ها توسط جانوران موذی به خصوص موش جلوگیری شود. به علاوه آن ها در برابر آتش و فرآورده های نفتی مقاومت بالایی دارند.

این کابل ها در سطح مقطع های مختلفی ساخته شده اند تا در محیط های صنعتی مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. این کابل های چند رشته یا دارای سطح مقطع تا 10 میلی متر مربعی از جنس مس انیل شده در دو نوع بدون قلع و قلع اندود شده ساخته می شوند. عایق رایج به کار رفته از جنس PVC می باشد. اما نمونه های کابل فرمان با عایق پلی اتیلن کراس لینک شده (XPLE) در بازار موجود است. فیلر به کار رفته در لایه میانی هادی ها و روکش کابل می تواند از جنس PVC یا PE باشد.

ساختار کابل فرمان

کابل فرمان به طور کلی از دو بخش هادی و عایق تشکیل شده است. بخش هادی کابل فرمان در واقع همان رشته سیم هایی می باشند که خود متشکل از سه لایه بیرونی هستند. لایه بیرونی روی سطح سیم ها، از عایق پوشیده شده است. در لایه دوم برای پر کردن فضای خالی از فیلر استفاده شده و در نهایت بیرونی ترین لایه روی سیم ها که با نام ژاکت شناخته می شود، موجب قرار گیری تمام این رشته سیم ها در یک کانال می شود. لایه اول و سوم روی رشته سیم های برای محافظت از کابل فرمان در برابر شرایط حساس دمایی، رطوبت و بالا رفتن جریان کاربرد داند و به همین علت از PVC ساخته شده اند.

بخش دوم کابل کنترل که عایق نامگذاری می شود، کابل را از صدمات جبران ناپذیری مانند فشار های زیاد و ضربات فیزیکی حفظ می کند. به علت تنوع عایق های به کار رفته در ساخت کابل فرمان می توان از آن ها در کابل کشی زیر زمینی، هوایی و دریایی استفاده کرد.

یکی از نمونه های پر کاربرد کابل فرمان، کابل فرمان شیلد دار است که از نوعی محافظ خاص تشکیل شده که انتقال صحیح دیتا و سیگنال ها را تضمین می کند. وجود لایه اضافی به نام شیلد موجب اتصال بهتر اجزای خطوط تولید می شود. استفاده از آن ها به دلیل کاهش تاثیر میدان مغناطیسی و امکان اتصال مستقیم آن ها به برق اصلی، موجب محبوبیت آن بین انواع دیگر کابل های فرمان شده است. اما به این نکته توجه کنید که وجود خمیدگی در مسیر سیم کشی آن مجاز نمی باشد.

کاربرد کابل فرمان

کابل فرمان با عنوان کابل مورد استفاده در کارخانه های صنعتی شناخته می شوند. از آن ها برای تنظیم و کنترل تجهیزات صنعتی و منتقل کردن صحیح سیگنال بین آن ها برای انجام خودکار فرآیند ها استفاده می شود. این کابل های انعطاف پذیر و مقاوم در کابل های خط تولید و موتور های سنگین کاربرد داشته و به علت مقاوم بودن آن ها در برابر رطوبت، مواد اسیدی، مواد نفتی و روغنی می توان از مدل های مختلف آن ها برای کابل کشی زیر آب، تونل ها و زیرساخت های مکانیکی استفاده کرد. کاربرد کابل فرمان شامل موارد زیر است:

• کانال های زیر زمینی و حفر تونل ها
• خط تولید کارخانه های خودرو سازی
• دستگاه های CNC
• پست فشار قوی در نیروگاه های برق
• صنعت آسانسور
• علم رباتیک و ساخت ربات های پیشرفته
• صنعت نساجی و دستگاه های چاپ
• ساخت جرثقیل و بالابر

مزایای استفاده از کابل کنترل

پس از آشنایی با کابل فرمان و ساختار آن نوبت به این رسیده است تا با دلایل استفاده از آن در زمینه های گوناگون آشنا شده و مزایای آن ها را مورد بررسی قرار دهیم. این کابل ها به دلیل مقاوم بودن در برابر شرایط آب و هوایی در کاربرد های هوایی عالی هستند. هم چنین استفاده از ان ها موجب افت ولناژ در تجهیزات صنعتی نمی شود و عمر دستگاه های صنعتی را بالا می برد. برای استفاده و نصب آن ها نیازی به از بین بردن محیط زیست و زیست بوم های حیوانات و گیاهان نمی باشد.

نصب آسان و قابلیت استفاده از آن ها در تیر برق های قدیمی یکی دیگر از نقاط قوت آن ها می باشد. به دلیل وجود مواد مرغوب در ساخت آن ها، معمولا عمرطولانی داشته و نیاز به تعمیر و تعویض آن ها حداقل می باشد. استفاده از کابل های فرمان شیلد دار یا قرار دادن آن ها در کانال و سینی موجب حفظ زیبایی ظاهری محیط می شود.

معایب استفاده از کابل کنترل

با وجود مزایای زیاد استفاده از کابل فرمان در زمینه های مختلف صنعتی، وجود معایب آن، باعث محدودیت هایی در استفاده از این کابل ها شده است. در بازار کنونی کابل فرمان، نمونه ها متعدد بی کیفیت و گرانی وجود دارند که برای کاربرد های زیر زمینی و دریایی مناسب نبوده و استفاده از آن ها موجب مشکلات زیادی در طول سال های آینده می شود.

یکی دیگر از معایب این کابل ها، سختی شرایط نصب و نگهداری آن ها می باشد. به طوری که شرایط آب و هوایی می تواند فرایند نصب آن ها را مشکل سازد. اگر در فصل زمستان آن ها را نصب کنید، متوجه خواهید شد که پوشش فیبری کامل دچار خوردگی شده و خراب می شود. هم چنین در فصول گرم سال و دمای بالای محیط می تواند کارکرد آن ها را متاثر کند. هم چنین هنگام نصب آن ها از مستقیم بودن مسیر کابل کشی و عدم وجود خمیدگی و پیچش در مسیر اطمینان حاصل کنید. چرا که این مورد، درصد قطع اتصالات و هادی ها را بیشتر می کند.

مطلبی که در رابطه با کابل فرمان یا کابل کنترل بود خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه واحد برق آموزشگاه فنی حرفه ای فن آموزان بود. فن آموزان با برگزاری دوره های تخصصی رشته برق و اتوماسیون های صنعتی چون آموزش برق صنعتی که خود شامل دوره های تابلو برق صنعتی و آموزش plc میباشد و همچنین آموزش برق ساختمان و دیگر رشته های مرتبط با برق در تلاش است تا در بهبود اشتغال زایی در صنعت برق کشور تاثیری حتی کوچک داشته باشد. از آموزش تا اشتغال باشماییم.