نحوه تعمیرات پنکه سقفی

از پنکه سقفی جهت خنک نمودن محیط اتاق و یا دفتر استفاده می شود. به دلیل آنکه این نوع از پنکه محل استقرار ثابتی دارد ، طبیعی است کاربرد آن نسبت به پنکه رومیزی قدری متفاوت می باشد اما اصول کار هر دو نوع پنکه مذکور یکی است تعمیرات این لوازم در دوره آموزش تعمیرات لوازم خانگی به صورت کاملا تخصصی بیان خواهد شد.

اجزاء اصلی پنکه سقفی

در پنکه سقفی از دو دسته سیم پیچی اصلی و کمکی استفاده شده است. با رسیدن ولتاژ به موتور ، روتور که در واقع پره های پنکه نیز بدان وصل است تحت تأثیر دو میدان مغناطیسی حاصله از سیم پیچی های اصلی و کمکی به گردش در آمده و موجب خنک شدن محیط می شود.

برای آنکه بین دو میدان اصلی و کمکی  اختلاف فاز به وجود آید و راه اندازی (استارت) با قدرت و گشتاور بیشتری همراه باشد از یک خازن ، سری با سیم پیچ کمکی استفاده می کنند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که نقش خازن در پنکه سقفی ، راه اندازی روتور است که در صورت خرابی آن ، این عمل دشوار انجام شده و یا (در اکثر پنکه های سقفی) به هیچ وجه انجام نمی شود (شکل ۱).

بدیهی است در تمام ساعات شبانه روز نیاز انسان به خنک شدن هوا به یک اندازه نخواهد بود از این رو لازم است سرعت موتور پنکه دارای انعطاف لازم باشد.

جهت دستیابی به این منظور در اکثر پنکه های سقفی (باستثنای نوع لوستردار آن) سر راه فاز موتور ، از یک سیم پیچی با خروجی های مختلف استفاده می شود.

دوره های پرطرفدار : آموزش تعمیرات ایسیو ، آموزش تعمیرات پکیج ، آموزش نصب دوربین مدار بسته

در مبحث ۱-۴-۱ به تأثیر افزایش مصرف کننده ها و تقسیم ولتاژ بین آنها در مدار سری اشاره شده شد .

همان طور که در شکل ۲ دیده می شود اگر سلکتور (کلید انتخاب کننده) برروی خروجی ۱ قرار گیرد ، ولتاژ منبع تغذیه (۲۲۰ ولت ) مستقیماً به موتور می رسد و نتیجه می شود که حالت ز بیشترین سرعت روتور را ایجاد می کند.

در حالت ۲ ، سیم پیچی R₁ با ۲۱ اهم سر راه موتور پنکه قرار می گیرد و از آنجا که قدری ولتاژ در آن افت خواهد کرد ، سرعت پنکه نسبت به حالت ۱ ، اندکی کاهش خواهد یافت و این کاهش سرعت با قرار گرفتن سلکتور بر روی حالت ۳ نمود بیشتری می یابد. زیرا در این حالت سیم پیچ R₂ با R₁ و موتور سری می شود و براساس قانون تقسیم ولتاژ بین مصرف کننده های یک مدار سری ، سهم ولتاژ کمتری به موتور رسیده و از سرعت پنکه به همان نسبت کاسته می شود.

از بحث فوق نتیجه می شود که کمترین سرعت پنکه را د رحالت ۵ خواهیم داشت زیرا در این وضعیت کلید ، تمام سیم پیچ های R₁  الی R₅ با موتور سری قرار خواهند گرفت.

عیب یابی پنکه سقفی

عیب ۱: با روشن شدن پنکه سقفی ، فیوز برق قطع می شود

علّت ۱: مدار اشتباه بسته شده است.

رفع عیب: اگر مدار را به تازگی کامل نموده اید ، یکبار دیگر همه جزئیات را بررسی کنید و در صورت پی بردن به اشتباه ، سریع به رفع عیب بپردازید.

علّت ۲: خازن معیوب شده.

رفع عیب: در صورت خرابی دی الکتریک (عایق بین صفحات خازن) ، خازن جریان بسیار زیادی را از شبکه خواهد کشید و دریافت این جریان اضافی که در واقع چیزی در حدود جریان اتصال کوتاه است (مبحث ۲-۶-۱) منجر به تحریک فیوز و قطع برق منزل خواهد شد.

پیرو مطالب ارائه شده در مبحث ۶-۱۱-۱ می توانید پس از تشخیص عیب در خازن نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.

علّت ۳: موتور کاملا سوخته است.

رفع عیب: در صورت اتصال سیم پیچهای موتور به یکدیگر ، جریان دریافتی موتور چیزی در حدود جریان اتصال کوتاه خواهد بود. البته لازم است ذکر شود که قبل از مشاهده عيب فوق ، موتور علایمی چون کاهش سرعت (حتی در حالت ۱) ، داغ شدن و ایجاد صدای خشن در حال کار را از خود بروز می دهد و در صورت ادامه کار ، عیب ۱ به وجود می آید. جهت رفع عیب لازم است موتور را به یک تعمیرکار مجرب بسپارید تا تجدید سیم پیچی شود.

عیب ۲: پنکه سقفی روشن نمی شود

علّت ۱: برق مدار قطع است و به موتور پنکه ولتاژ نمی رسد.

رفع عیب: با رعایت ایمنی کامل ، ولتاژ را در سیم های اصلی موتور (شکل ۲-۱۶) به توسط ولتمتر یا قسمت ولتاژ آومتر اندازه گرفته و اگر دستگاه ، ولتاژی را نشان نداد به جستجوی علّت قطع فاز یا نول باشید تا با رفع مشکل ، پنکه همانند گذشته به کار خود ادامه دهد.

علّت ۲: کلید پنکه خراب شده است.

رفع عیب: همان طور که در شکل ۲-۱۶ دیده می شود ، فاز پس از کلید به موتور می رسد و اگر به عللی در انتقال فاز از کنتاکت ورودی کلید مشکلی به وجود آید ، به دلیل آنکه به موتور ولتاژ نمی رسد ، از حرکت خواهد ایستاد. پس از باز کردن درب کلید ، به جستجوی عیب و رفع آن بپردازید.

علّت ۳: موتور کاملا سوخته است.

رفع عیب: در صورت سوختن کامل موتور ، اکثر پیچک ها قطع می شوند و در صورت رسیدن ولتاژ به موتور ، به هیچ وجه میدان مغناطیسی جهت حرکت روتور به وجود نخواهد آمد. جهت تجدید سیم پیچی پنکه سقفی می بایست به یک موتور پیچ مجرب مراجعه کنید.

عيب ۳: شماره های ۱ و ۲ کلید کار می کنند اما سایر شماره های کلید متوقف است.

علّت و رفع عیب: در کلید پنکه از سیم پیچهای متفاوتی استفاده شده که همه آنها با یکدیگر به حالت سری قرار میگیرند. در صورت قطع هر یک از چهار سیم پیچ شکل ۲-۱۶ ، آن قسمت از مدار که در ارتباط با آنهاست دچار مشکل می شود.

به عنوان مثال اگر سیم پیچ R₂ قطع شود ، حالتهای ۳ ، ۴ و ۵ کلید عمل نخواهد کرد. صحت سیم پیچهای کلید را می توانید توسط آومتر دیجیتالی (سلکتور را بر روی W 200  قرار دهید) بررسی و اگر کلید به نظرتان معیوب آمد ، آن را تعویض نمایید.

عیب ۴: علت صدای زیاد پنکه

علّت ۱: مشکل از نوع مکانیکی است.

رفع عیب: اگر صدا ، از نوع سایش آهن است و یا صدای صوت خاصّی از موتور پنکه شنیده می شود و با خاموش شدن پنکه این صدا به تدریج کاهش می یابد ، به طور قطع مشکل مکانیکی و از ناحیه بلبرینگ هاست که باید آنها را با نوع مشابه تعویض کنید. بر روی پوسته خارجی بلبرینگ اعداد و حروفي نوشته می شود که در واقع مشخصات آن است و به هنگام خرید ذکر آنها الزامی است.

علّت ۲: عيب از موتور است.

رفع عیب: اگر بلافاصله پس از قطع برق پنکه ، صدا نیز قطع شود ، عیب پنکه از نوع الکتریکی است. در واقع اتصال کلافهای موتور میدانهای مغناطیسی متعددی را در مقابل یکدیگر به وجود می آورد ، که درگیری میدانهای مذکور صدای مورد نظر را به وجود خواهد آورد و چون به محض قطع برق ، صدا متوقف می شود ، عیب از نوع الکتریکی بوده و موتور باید تجدید سیم پیچی شود.

عیب ۵: صدای هوم شنیده می شود اما پنکه حرکت نمی کند

علّت ۱: موتور در حالت گریپاژ است.

رفع عیب: گریپاژ به عدم توانایی حرکت دو شیئی متحرک بروی یکدیگر گفته می شود. در موتور پنکه فرسایش شدید بلبرینگ ها می تواند زمینه را برای بروز گریپاژ فراهم آورد. ابتدا سعی کنید با وارد آوردن نیرو ، پروانه ها را بچرخانید. اگر در مقابل خود مقاومتی را احساس کردید و یا اصلا پنکه حرکت نکرد ، حدس شما کاملا درست است و باید بلبرینگ را تعویض کنید.

علّت ۲: خازن خراب شده است

رفع عیب: در مبحث ۲-۱۲-۱- الف به نقش خازن در استارت آسنکرون های خازنی اشاره شد. بدیهی است که معیوب بودن خازن ، مانع ایجاد گشتاور لازم شده و این مشکل بالاخص در زمان استارت و آغاز  کار پنکه نمود بیشتری خواهد داشت. البته می توان با یک تست ساده به قطعی بودن عیب در خازن پی برد. اگر پس از حرکت کلید و به محض شنیدن صدای هوم ، با وارد کردن نیروی کمکی (چرخاندن پره های پنکه) موتور به راه افتاد یکی از علل بروز عیب می تواند خرابی خازن باشد. جهت حصول اطمینان از خازن می توانید آن را مطابق مطالب مبحث ۶-۱۱-۱ مورد آزمایش قرار دهید.

علّت ۳: یکی از سیم پیچهای اصلی یا کمکی قطع شده است.

رفع عیب: اگر در بررسی خازن (علّت ۲) ، عيب خاصی مشاهده نشد ، بدون شک یا سیم پیچ اصلی و یا کمکی از مدار جدا شده اند که باید اتصالات بررسی و در نهایت موتور تجدید سیم پیچی شود.

علّت ۴: موتور نیم سوز است

رفع عیب: بر اثر اتصال کلافهای سیم پیچی درون موتور با یکدیگر (اتصال حلقه) و با کلافهای مجاور (اتصال کلاف) ، میدان مغناطیسی مورد نیاز جهت چرخش پنکه تضعیف شده و عیب ۵ بروز می کند. برای رفع عیب کافی است که موتور تجدید سیم پیچی شود.

عیب ۶: پنکه در حالت کلید ۱ کار می کند و در سایر شماره ها خاموش است

رفع عیب: از آنجا که تمام پیچکهای داخل کلید با یکدیگر سری قرار گرفته اند یا پیچک R₁ (شکل 2 – 16 ) قطع شده که علّت اصلی قطع جریان برق در سایر حالت های کلید است و یا تمامی پیچکها سوخته اند که در این حالت باید کلید پنکه تعویض شود.

عیب ۷: موتور پنکه سریع داغ می شود و به سرعت لازم نمی رسد

علّت ۱: بلبرینگها خراب شده اند.

رفع عیب: در صورت خرابی بلبرینگها ، علاوه بر آنکه پنکه سرعت لازم را نخواهد داشت از موتور صدای خشتی به گوش رسیده و اصطکاک زیاد داخل بلبرینگها ، موجب افزایش حرارت موتور می شود. در صورت سالم بودن سیم بندی پنکه ، تعویض بلبرینگها این عیب را به طور کامل برطرف می سازد.

علّت ۲: موتور نیم سوز است.

رفع عیب: بروز اتصال حلقه و کلاف در سیم بندی موتور ، علاوه بر آنکه میدان اصلی را تضعیف می کند و پنکه سرعت لازم را نمی یابد ، موجب کاهش مقاومت سیم پیچها و در نتیجه عبور جریان اضافی از پنکه خواهد شد عبور جریان مذکور حرارت موتور را شدیداً افزایش داده و موجب سوختن سایر پیچکهای سالم می شود. موتور مورد نظر باید تجدید سیم پیچی شود.

آموزشگاه فن آموزان دوره های پرطرفدار ویژه بازار کار از جمله آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش مکانیک خودرو ، آموزش برق خودرو ، آموزش plc ، آموزش تعمیرات لپ تاپ ، آموزش برق صنعتی ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی و … با ارائه مدرک فنی حرفه ای برگزار می کند. لیست کامل بیش از هشتاد دوره آموزشی در صفحه اصلی سایت قابل مشاهده است.