0 روز
0 ساعت
0 دقیقه
0 ثانیه

مدار فرمان ستاره مثلث

مدار فرمان ستاره مثلث

این مطلب بصورت کامل راه اندازی موتور آسنکرون بصورت ستاره مثلث ، مدار ستاره مثلث چپگرد راستگرد ، مدار الکتریکی ستاره و مثلث با لامپ ، راه اندازی موتور سه فاز با استفاده از کلید غلطکی ستاره و مثلث با نمایش شکل تصویری توضیح می دهد. این مدارات از جمله سرفصل های تابلو برق صنعتی می باشد.

آموزش تابلو برق صنعتی

1- راه اندازی موتور آسنکرون بصورت ستاره مثلث

موتور های الکتریکی سه فاز معمولا دارای توان های بالا تر از 5kw هستند. اتصال سر بندی این گونه موتور ها طوری است که می توان آنها را هم در حالت ستاره و هم در حالت مثلث راه اندازی کرد. لازم به ذکر است که توان موتور آسنکرون در حالت مثلث 3 برابر توان در حالت ستاره است.

بنابر این در هنگام راه اندازی موتور که جریانی بین 5 تا 7 برابر جریان نامی موتور از شبکه کشیده می شود، اگر موتور در حالت مثلث باشد جریان بسیار زیادی از سیم پیچ های موتور عبور می کند که باعث آسیب رسیدن به موتور می شود.

برای جلوگیری از این اتفاق موتور را ابتدا به صورت ستاره یعنی با جریان راه اندازی کمتر راه اندازی می کنند و پس از رسیدن به دور نامی اتصال را از حالت ستاره به حالت مثلث تغییر می دهند.این نوع راه اندازی انواع مختلفی دارد که در زیر شکل مدار های آن به همراه توضیحات آورده شده است. .

راه اندازی مدار فرمان ستاره مثلث

نوع اول، راه اندازی مدار ستاره مثلث از دو نقطه

راه اندازی مدار ستاره مثلث از دو نقطه

این نوع راه اندازی دقیقا به صورت روش قبلی است با این تفاوت که از دو نقطه می توان فرآیند را کنترل کرد

نوع اول کنترل از یک نقطه

این روش درست مانند روش اول است با این تفاوت که نحوه سیم کشی مدار فرمان عوض شده است

مدار فرمان ستاره مثلث از یک نقطه

نوع دوم کنترل از دو نقطه

مدار فرمان ستاره مثلث کنترل از دونقطه

این روش همانند قبلی است و می توان به جای یک محل از دو محل فرآیند را کنترل کرد

نوع اول مدار ستاره مثلث اتوماتیک

نوع اول مدار ستاره مثلث اتوماتیک

در این روش از یک رله تاخیر زمانی استفاده شده است.در این روش به جای استفاده از شستی برای تغییر اتصال موتور از ستاره به مثلث از یک تایمر استفاده شده که به صورت اتوماتیک این کار را انجام می دهد.

نوع دوم مدار ستاره مثلث اتوماتیک

نوع دوم مدار ستاره مثلث اتوماتیک

این روش درست مانند حالت قبل است و تنها سیم کشی مدار فرمان آنها متفاوت است

نوع اول،اتوماتیک و دستی

مدار فرمان ستاره مثلث اتوماتیک و دستی 1

در این روش اپراتور توانایی استفاده از هر دو روش دستی و اتوماتیک را برای تغییر اتصال موتور خواهد داشت

نوع دوم،دستی و اتوماتیک

مدار فرمان ستاره مثلث اتوماتیک-دستی 2

این روش هم درست مانن روش قبلی است با این تفاوت که نحوه سیم کشی مدار فرمان عوض شده است

  • عملکرد راه اندازی موتور القایی به صورت ستاره و مثلث

در این روش از سه کنتاکتور،یک کلید شستی استاپ ،یک کلید شستی استارت و کلید شستی استاپ استارت استفاده شده است.یکی از کنتاکتور ها به صورت ثابت موتور القایی را تغذیه می کند.دو کنتاکتور دیگر یکی برای اتصال موتور به صورت ستاره و دیگری برای اتصال موتور به صورت مثلث مورد استفاده قرار می گیرند.

توسط کلید شستی استاپ  می توان در هر لحظه موتور را متوقف ساخت.برای راه اندازی موتور در ابتدا به ساکن از کلید استارت s2 استفاده می شود.با فشردن این شستی پایه A1 کنتاکتور اصلی تحریک شده،تیغه های 13,14 آن بسته می شوند.همانطور که در شکل میبینید با بسته شدن این تیغه ها بوبین کنتاکتور ستاره نیز تحریک شده و موتور به صورت دائم در حالت ستاره شروع به کار می کند.

برای تعویض اتصال موتور از حالت ستاره به حالت مثلث کافیست از کلید شستی استاپ استارت s3 استفاده شود.این کلید شستی جریان تحریک کنتاکتور ستاره را قطع و جریان تحریک کنتاکتور مثلث را وصل می کند.

  • کاربرد راه اندازی موتور به صورت ستاره مثلث

در صنعت همواره باید موتور های آسنکرون با توان بیشتر از 5kw را به صورت ستاره مثلث راه اندازی کرد تا جریان راه اندازی موتور کاهش یافته و احتمال آسیب رسیدن به موتور و شبکه به حداقل ممکن برسد.از موارد استفاده از این روش می توان به راه اندازی موتور پمپ های چاه آب اشاره کرد.

2- مدار ستاره مثلث چپگرد راستگرد

گاهی اوقات نیاز می شود یک جهت چرخش موتور آسنکرون توان بالا را که حتما باید به صورت ستاره مثلث راه اندازی شود تغییر داد.در این صورت باید از روشی استفاده کرد که این دو را با هم اجرا کند.روشی که در این مبحث گفته می شود به دلیل استفاده از تعداد محدود قطعات بسیار کاربردی است.شکل مدار فرمان و قدرت این نوع راه اندازی به همراه توضیحات نحوه عملکرد آن در ادامه آورده شده است.

مدار ستاره مثلث چپگرد راستگرد

  • نحوه عملکرد مدار قدرت و فرمان

در این نوع راه اندازی از چهار عدد کنتاکتور،یک کلید شستی استاپ،یک کلید شستی استارت و یک کلید شستی استاپ استارت استفاده شده است.یک کنتاکتور مسئول تغذیه موتور با توالی مثبت،یک کنتاکتور مسئول تغذیه موتور با توالی منفی،یک کنتاکتور مسئول اتصال ستاره و در نهایت آخرین کنتاکتور مسئول اتصال مثلث است.

شستی استاپ s1 توانایی قطع کل مدار را دارد.برای راه اندازی مدار در جهت راستگرد از کلید شستی s2 استفاده میکنیم.با زدن این کلید کنتاکتور k1 و پس از آنk3  تحریک شده و مدار در حالت ستاره شروع به چرخش به سمت راست میکند.

حال می توان با استفاده از شستی استارت استاپ s4 و تحریک کنتاکتور k4 اتصال موتور را به حالت مثلث تغییر داد.حال برای تغییر دور موتور ابتدا باید توسط شستی استاپ s1 موتور را متوقف کرده و سپس برای راه اندازی به صورت چپگرد از شستی استارت s3 استفاده کرد.

در این صورت ابتدا کنتاکتور های k2 و k3 تحریک شده و موتور به صورت چپگرد شروع به چرخش می کند.حال می توان مانند حالت راستگرد از شستی استارت استاپ s4 استفاده کرده و موتور را به حالت چپگرد مثلث برد.

  • کاربرد این روش راه اندازی

از این روش راه اندازی می توان در تسمه نقاله های بزرگ و برای تغییر جهت حرکت آنها استفاده کرد.

مقاله های ” مدار فرمان چپگرد و راستگرد ” و ” روشهای راه اندازی موتور آسنکرون ” روشهای دیگر راه اندازی موتورهای آسنکرون را به همراه شکل مدار آن ها به تفضیل بیان می کند.

3- مدار الکتریکی ستاره و مثلث با لامپ

از مدار الکتریکی ستاره و مثلث برای راه اندازی مدارات سه فاز(مقاومتی-سلفی-مقاومتی سلفی) استفاده می شود.بسیار از الکتروموتور ها و پمپ ها با این روش راه اندازی می شوند.

  • موارد کاربرد مدار الکتریکی ستاره و مثلث با لامپ

موارد کاربرد مدارات الکتریکی ستاره و مثلث اغلبا برای راه اندازی مداراتی شامل موتور 3 فاز می باشد.از آنجایی که توان اتصال ستاره 0.33توان اتصال مثلث می باشد بنابراین در ابتدا که موتور نیاز به راه اندازی دارد باید از این مدار استفاده کرد، اما مشکل اینجاست که بخاطر توان پایین اتصال ستاره نمی توان از آن برای موتورهایی با توان بالا استفاده کرد و اگر این کار را بکنیم به اصطلاح موتور زیر بار می خوابد.

برای رفع این مشکل باید از مدارات مثلث استفاده کرد که توان 3 برابر توان ستاره دارند.پس باید روشی داشته باشیم که در آن ابتدا موتور با مدار اتصالی ستاره راه اندازی شود و سپس با مدار اتصالی مثلث کار کند.

  • عملکرد مدار الکتریکی  ستاره و مثلث با لامپ

در مدار الکتریکی ستاره و مثلث با لامپ ، هدف دیدن توان خروجی بر روی لامپ هاست که همان شدت نور خروجی لامپ ها می باشد. در اتصال مثلث توان بیشتر بوده و نور خروجی بیشتری را شاهد خواهیم بود اما در مدار ستاره توان کمتر بوده و نور خروجی کمتری را خواهیم دید.

در مدار ستاره یا همان مدار سمت چپ اگر 3 فاز متعادل و برابر باشند و تنها از نظر اختلاف فاز 120 درجه با هم اختلاف فاز داشته باشند در نتیجه خروجی به سمت نول مدار نداریم. اما از آنجا که ممکن است این اتفاق رخ ندهد خروجی از سر ستاره مدار به سمت نول می کشیم.اما در مدار سمت راست که اتصال مثلث است و به دلیل این که نقطه خنثی مثل ستاره نداریم نیاز به برگشت 3 فاز به سمت نول نمی باشد.

مدار-فرمان-ستاره-مثلث-با-لامپ

4- موتور سه فاز با کلید غلطکی ستاره مثلث

راه اندازی موتور سه فاز با استفاده از کلید غلطکی ستاره و مثلث : یکی از موارد مهم برای راه اندازی موتور سه فاز تعیین ستاره -مثلث آن می باشد.در الکتروموتورهای سه فاز بهتر است ابتدا موتور را به صورت ستاره راه اندازی کرد سپس به صورت مثلث، برای تغییر مثلث – ستاره معمولا در قدیم از روش 2 کنتاکتوری استفاده می شد یعنی یک کنتاکتور وظیفه ستاره شدن موتور را داشت و کنتاکتور دیگر وظیفه مثلث شدن موتور را داشت.
اما امروزه در بیشتر مدارات از کلید اهرمی یا غلطکی و یا زبانه ای جهت انجام این کار استفاده می شود به این صورت که با سیم بندی درست کلید با تغییر حالت کلید ابتدا موتور به صورت ستاره کار کرده و سپس به صورت مثلث با تغییر وضعیت کلید می رسد.
موتور سه فاز با کلید غلطکی ستاره مثلث

3.7/5 - (3 امتیاز)
نویسنده مطلب
پرهام انتظامی
حمیدرضا هوشمند

حمیدرضا هوشمند هستم. فارغ التحصیل برق و کنترل. در حوزه برق ساختمان و صنعتی و حوزه های زیربط نظیر تابلو برق ، هوشمند سازی، سیستم های حفاظتی فعالیت دارم و در این سایت محتواهای مرتبط با این حوزه ها را به اشتراک می گذارم.

3 پاسخ به “مدار فرمان ستاره مثلث”

  1. سلام
    کاملا عالی بود مخصوصا بعد از اینکه مداری رو معرفی کردید توضیحات خط ب خط رو هم دادید و کامل مدار رو ب صورت تعوری تشریح کردید ممنون ممنون از این مقالاتتون.

  2. سلام مطالب سایت شما عالی بود . همین که گفتید دوره برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و کودکان کار رایگان میباشد بنظر می رسد انسان شرافتمندی باشید . آفرین بر شما. خداوند به کسب و کارت برکت بده. صد حیف که تهران نیستم وگرنه حتما دوره شما شرکت میکردم

    • سلام.
      در صورت تمایل می توانید در کلاس های آموزشی آنلاین ما شرکت کنید. دوره های آنلاین آموزشگاه فن آموزان بصورت حرفه ای و با کیفیت بالا فیلمبرداری شده اند و از نظر سرفصل ها با دوره حضوری تفاوتی ندارند. همچنین در دوره های آنلاین نیز می توانید با استاد در ارتباط بوده و حتی پس از اتمام دوره نیز از پشتیانی اساتید بهره مند شوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *