0 روز
0 ساعت
0 دقیقه
0 ثانیه

مدار فرمان چپگرد راستگرد

مدار فرمان چپگرد راستگرد

عناوین این نوشته:

1- مدار چپگرد راستگرد سریع با کنترل از یک نقطه

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال چپگرد و راستگرد سریع کنترل از یک نقطه : در برخی از موارد نیاز است تا جهت چرخش یک موتور القایی را به صورت سریع (یعنی بدون توقف کامل شفت) عوض کرد.این نوع تعویض جهت چرخش موتور معمولا استفاده نمی شود زیرا شفت موتور مجبور می شود فشار بسیار زیادی را تحمل کند و امکان تاب برداشتن آن زیاد است.

آموزش تابلو برق صنعتی

مخصوصا در موتور هایی که شفت آنها اینرسی بالایی دارد یا به بار مکانیکی با اینرسی بالا کوپل شده است این روش راه اندازی نباید مورد استفاده قرار بگیرد،زیرا از یک سو امکان تاب برداشتن شفت موتور زیاد است و از سوی دیگر بدلیل افزایش زمان ایست کامل شفت و تغییر جهت گردش آن جریان بسیار زیادی از سیم پیچ های موتور با مدت طولانی خواهد گذشت که این امر سبب سوختن سیم پیچ های آن خواهد شد. در ادامه شکل مدار فرمان وقدرت این نوع راه اندازی آورده شده است.

مدار چپگرد راستگرد سریع با کنترل از یک نقطه

پیشنهاد ویژه : دوره آموزش تابلو برق صنعتی و آموزش برق صنعتی ، آموزش رباتیک پیشرفته و عملی با 30% تخفیف در اموزشگاه فن اموزان

  • عملکرد مدار فرمان چپگرد راستگرد سریع کنترل از یک نقطه

در این روش از دو کنتاکتور، یک شستی استاپ و دو شستی استاپ استارت استفاده می شود.با استفاده از شستی استاپ s1 می توان در هر لحظه موتور را متوقف ساخت.

شستی های استاپ استارت s2 و s3 می توانند در هر لحظه جهت چرخش شفت را عوض کنند به این صورت که با فشردن هرکدام از آنها ابتدا تیغه بسته آنها جریان تحریک بوبین کنتاکتور دیگر را قطع کرده و در همان لحظه جریان تحریک کنتاکتور مورد نظر را تامین می کند.

بنابر این، این امکان فراهم می شود تا بدون توقف شفت موتور در هر لحظه دلخواه جهت چرخش شفت عوض شود.تیغه های 13,14 هر کنتاکتور امکان کار به صورت دائم را فراهم میکنند،همچنین تیغه های 21,22 هر کنتاکتور از تحریک بوبین کنتاکتور دیگر به صورت هم زمان اجتناب میکند. مدار قدرت این روش به شکلی بسته می شود که یکی از کنتاکتور ها جریان موتور را با توالی ABC و دیگری جریان موتور را با توالی ACB تامین کنند.

  • کاربرد مدار چپگرد راستگرد سریع کنترل از یک نقطه

از این روش به ندرت در صعنت استفاده میشود زیرا با عث اغتشاش در سیستم های با اینرسی بالا می شود.

2- مدار فرمان چپگرد راستگرد با حفاظت کامل

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال دائم چپگرد و راستگرد با حفاظت کامل : به منظورکنترل تعویض جهت چرخش موتور های آسنکرون (القایی) روش های مختلفی به وجود آمده اند. روش هایی که برخی از آنها جهت چرخش را سریع عوض میکنند و برخی دیگر کند کار هستند.
در روش راه اندازی با حفاظت کامل درصد اطمینان بسیار بالاتر رفته و در واقع برای تعویض جهت چرخش موتور به صورت کند این روش بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. مدار فرمان وقدرت راه اندازی موتور القایی به صورت چپگرد و راستگرد با حفاظت کامل در زیر آورده شده است.

مدار فرمان چپگرد راستگرد با حفاظت کامل

  • عملکرد راه اندازی چپگرد راستگرد با حفاظت کامل

در این روش از دو عددکنتاکتور،یک عدد شستی استاپ و دو عدد شستی استاپ استارت استفاده می شود.اتصالات قدرت دو کنتاکتور به گونه ای بسته می شوند که یکی از کنتاکتور ها توالی مثبت را وصل کند و دیگری توالی منفی را.

در مدار فرمان برای شروع به کار موتور در یکی از جهات باید شستی استاپ استارت s2 یا s3 را فشرد. برای مثال در صورتی که شستی استاپ استارت s2 فشرده شود پایه A1 کنتاکتور اول تحریک شده و موتور راه اندازی می شود به دلیل وجود تیغه های نگهدارنده 13,14 موتور به صورت دائم به کارش ادامه می دهد.

اگر بخواهیم جهت چرخش موتور را عوض کنیم باید ابتدا موتور را توسط شستی استاپ s1 متوقف کرده سپس شستی استاپ استارت دیگر را فشار دهیم. در این روش به جای شستی استارت از شستی استاپ استارت استفاده شده تا اگر دو شستی به صورت هم زمان هم فشار داده شدند هیچکدام از کنتاکتور ها عمل نکرده و اتصال فاز با فاز رخ ندهد.

  • کاربرد راه اندازی مدار چپگرد راستگرد با حفاظت کامل

این نوع راه اندازی به دلیل حفاظت بالایی که دارد در صنعت زیاد استفاده میشود.به طور مثال در آسانسور ها که دائم جهت چرخششان عوض می شود بسیار کاربردی هستند.

3- مدار فرمان چپگرد راستگرد سریع با حفاظت کامل از دو نقطه

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال چپگرد راستگرد سریع با حفاظت کامل از دو نقطه : اگر در راه اندازی یک موتور مانعی (به عنوان مثال اینرسی بالا) برای راه اندازی به صورت چپگرد راستگرد سریع وجود نداشته باشد می توان از روش چپگرد راستگرد سریع با رعایت اصول حفاظتی کامل استفاده کرد؛ مخصوصا اگر نیاز به کنترل جهت چرخش موتور از دو نقطه باشد.

باید در نظر داشت در مواقعی که شفت موتور اینرسی بالایی دارد یا گشتاور زیادی با شفت موتور کوپل شده است نباید از روش چپگرد راستگرد سریع استفاده کرد چرا که باعث تاب برداشتن شفت یا سوختن سیم پیچ های موتور می شود.

شکل مدار قدرت و فرمان راه اندازی موتور القایی با اتصال چپگرد – راست گرد سریع با حفاظت کامل،کنترل از دو نقطه در ادامه آورده شده است.

مدار فرمان چپگرد راستگرد سریع با حفاظت کامل از دو نقطه

  • عملکرد مدار فرمان چپگرد راستگرد سریع با حفاظت کامل از دو نقطه

المان های بکار رفته در این روش شامل دو قطعه کنتاکتور، دو قطعه کلید شستی استاپ و چهار قطعه کلید شستی استاپ استارت استفاده شده است. شستی های استاپ s1 و s2 قابلیت قطع جریان تحریک بوبین کنتاکتور ها را در هر لحظه از زمان امکان پذیر میکنند.

در این روش برای استارت موتور در هر جهت چرخشی به جای شستی استارت از شستی استاپ استارت استفاده میشود تا حفاظت کامل را به ارمغان بیاورد.برای روشن کردن موتور به صورت راستگرد کافیست یکی از شستی های s3 یا s4 را که هر کدام در یک نقطه نصب شده اند را فشار داد.

پس از آن تیغه های 13,14 کنتاکتور امکان کارکرد موتور به صورت دائم را فراهم می کنند.تیغه های 21,22 کنتاکتور ها نیز برای جلوگیری از کارکرد همزمان دو کنتاکتور با هم تعبیه شده اند.

برای تغییر جهت چرخش موتور در هر لحظه میتوان از یکی از شستی های s5 و s6 استفاده کرد. همچنین کنتاکتور ها در مدار قدرت نیز طوری بسته میشوند که یکی از آن ها موتور را با توالی مثبت و دیگری موتور را با توالی منفی تغذیه کند.

مقاله های ” مدار فرمان ستاره مثلث ” و ” روشهای راه اندازی موتور آسنکرون ” روشهای دیگر راه اندازی موتورهای آسنکرون را به همراه شکل مدار آن ها به تفضیل بیان می کند.

  • کاربرد مدار چپگرد راستگرد با حفاظت کامل کنترل از دو نقطه

از این نوع راه اندازی میتوان در مواقعی مانند رفت و برگشت تسمه نقاله استفاده کرد.به عنوان مثال برای منتاژ یک قطه نیاز است تا قطعات در نقاط مختلفی از کارگاه در کنار هم منتاژ شوند بنابر این تغییر جهت حرکت تسمه نقاله بسیار کاربردی خواهد بود.

4- مدار چپگرد راستگرد لحظه ای دائم با حفاظت کامل کنترل از دو محل

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال لحظه ای دائم چپگرد و راستگرد با حفاظت کامل،کنترل از دو محل : همانطور که موتور ها در برخی از مواقع نیاز به راه اندازی به صورت چپ گرد راستگرد دائم و لحظه دارند، برخی اوقات مجبوریم موتور را از دو محل کنترل کنیم.

حال اگر نیاز باشد این دو روش را با هم ترکیب کنیم چه؟ طبیعتا مدار کنترلی به وجود میاید که هم زمان همه ی این عملکرد ها را دربر خواهد داشت.مدار فرمان و قدرتی که در شکل زیر می بینید دقیقا همین کاربرد را دارد. به علاوه این مدار دارای حفاظت کاملی است که موتور را در برابر هرگونه اتصال کوتاه ناشی از قطع و وصل کنتاکتور ها ایمن می کند.

مدار چپگرد راستگرد لحظه ای دائم با حفاظت کامل کنترل از دو محل

  • عملکرد این روش راه اندازی موتور آسنکرون

در این روش مدار قدرت به صورتی بسته می شود که یکی از کنتاکتور ها موتور را با توالی مثبت و دیگری با توالی منفی راه اندازی کند.بنابر این از دو عدد کنتاکتور بیشتر استفاده نمی شود.علاوه بر کنتاکتور ها از دو عدد کلید شستی استاپ و هشت عدد کلید شستی استاپ استارت استفاده می شود.

شستی های استاپ s1 و s2 هر کدام می توانند کل فرایند را از یکی از دو محلی که در آن نصب شده اند قطع کنند.شستی های استاپ استارت s3 و s4 می توانند موتور را به صورت دائم و در جهت راست گرد راه اندازی کنند.شستی های استاپ استارت s5 و  s6 می توانند موتور را در حالت لحظه ای و در جهت راستگرد راه اندازی کنند.

شستی های استاپ استارت s7 و s8 موتور را در حالت دائم و در جهت چپگرد راه اندازی میکنند در حالی که شستی های استاپ استارت s9 و s10 موتور را در حالت لحظه ای و به صورت چپگرد راه اندازی میکنند.

  • کاربرد راه اندازی موتور آسنکرون با این روش

از اینگونه مدار می توان در راه اندازی خط تولیدی که نیاز به کنترل شدن از دو محل مختلف را دارد استفاده کرد.همچنین این روش این امکان را می دهد که جهت چرخش موتور را که می تواند با یک تسمه نقاله یا یک مته کوپل شده باشد عوض کرد.

5- مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم با حفاظت کامل کنترل از دو نقطه

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال دائم چپگرد و راستگرد، با حفاظت کامل کنترل از دو نقطه : یکی دیگر از روش های راه اندازی موتور های آسنکرون (القایی) با اتصال دائم چپگرد – راستگرد به این صورت است که موتور را بتوان از دو نقطه طوری راه اندازی کرد که دارای حفاظت کامل نیز باشد.

اینگونه راه اندازی بسیار مفید و کاربردی است که از نقاط قوت آن می توان به استفاده از تنها دو کنتاکتور اشاره کرد.اما یکی از نقاط ضعف آن استفاده از چند شستی است که با در نظر گرفتن توانایی کنترل موتور از دو نقطه خیلی هم بی فایده به نظر نمیرسد.در شکل زیر مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور با اتصال دائم چپگرد و راستگرد را از دو نقطه می بینیم.

مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم با حفاظت کامل کنترل از دو نقطه

  • عملکرد مدار فرمان و قدرت در این روش

نحوه عملکرد این مدار به این صورت است که با توجه به ،به کار بردن دو کنتاکتور،دو شستی استاپ و چهار شستی استاپ استارت راه اندازی موتور با حفاظتی بالا خواهد بود اما سیم کشی ها مقداری زیاد خواهد شد.کلید شستی های استاپ s1 و s2 هر کدام برای متوقف ساختن موتور در هر لحظه از یکی از دو نقطه مورد نظر می باشد.

کلید شستی های استاپ استارت s3 و s4 هر کدام میتوانند موتور را به صورت راست گرد از یکی از دو نقطه مذکور راه اندازی کنند به صورتی که تیغه های بسته آنها در هنگام فشردن شستی باز شده و احتمال وقوع اتصال کوتاه را به حداقل ممکن می رسانند.

از شستی های استاپ استارت s5 و s6 می توان جهت راه اندازی موتور به صورت چپگرد استفاده کرد،همچنین تیغه های بسته شستی های s5 و s6 مانع از اتصال کوتاه فاز با فاز می شوند.

علاوه بر اینها در این روش اگر دو شستی استاپ استارت که یکی چپگرد است و دیگری راستگرد،با هم فشر داده شوند،باز هم اتصال کوتاه اتفاق نخواهد افتاد.مدار قدرت هم به گونه ای بسته می شود که یکی از کنتاکتور ها موتور را با تولی مثبت و دیگری موتور را با توالی منفی تغذیه کنند.

  • کاربرد مدار راه اندازی موتور با اتصال دائم چپگرد راستگرد از دو نقطه

این نوع راه اندازی برای آسانسور هایی که فقط بین دو طبقه مختلف جابجا می شوند بسیار کاربردی است چرا که اپراتور می تواند از هر کدام از طبقات به راحتی به آسانسور دسترسی داشته باشد و بین طبقات جابجا شود.علاوه بر اینها حسنی که این روش دارد آن است که برای راه اندازی آسانسور نیازی به کنترل کننده و رله های گرانقیمت وجود ندارد.

6- مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم

راه اندازی موتور آسنکرون (القایی) با اتصال چپگرد راستگرد دائم : گاهی نیاز است تا جهت چرخش موتور به صورت یک یا چند لحظه عوض شود و دوباره به حالت عادی برگردد.برای رسیدن به این مقصود معمولا مدار نه تنها باید موتور را به صورت دائم راه اندازی کند بلکه باید توانایی راه اندازی موتور را به صورت لحظه ای هم دارا باشد.
بنابر این در روش پیش رو این مهم به سهولت انجام می پذیرد. به نحوی که جهت گردش موتور هم به صورت دائمی و هم به صورت لحظه ای قابل تغییر است،همچنین حفاظت سیستم نیز به نحو کامل رعایت شده است.شکل مدار قدرت و فرمان روش راه اندازی موتور با اتصال چپگرد – راستگرد دائم و لحظه ای در زیر آورده شده است.

مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم

  • عملکرد مدار چپگرد راستگرد دائم

در این مدار از دو کنتاکتور برای جهت چرخش راستگرد و چپگرد،یک شستی استاپ و چهار عدد شستی استاپ ستارت استفاده شده است.همانطور که از شکل پیداست کلید شستی استاپ s1 برای قطع جریان کل سیستم در هر لحظه مورد استفاده قرار می گیرد.

برای روشن کردن موتور به صورت راستگرد دو انتخاب وجود خواهد داشت.اگر نیاز باشد موتور به صورت دائم کار کند باید از کلید شستی s2 استفاده کرد،اگر نیاز باشد موتور به صورت لحظه ای کار کند باید از کلید شستی s3 استفاده شود.

حال برای روشن کردن جهت چپگرد نیز به همین صورت میتوان عمل کرد.یعنی از کلید شستی s4 برای کارکرد موتور به صورت دائم و از کلید s5 برای کارکرد موتور به صورت لحظه ای می توان استفاده کرد. این روش قادر به تغییر جهت چرخش موتور به صورت سریع نمی باشد و حتما قبل از تغییر جهت باید موتور را متوقف کرد.

همچنین این روش دارای حفاظت کامل است و حتی در صورتی که کلید های شستی مربوط به جهت چرخش های متفاوت نیز با یکدیگر فشار داده شوند اتصال کوتاه به وجود نخواهد آمد.مدار قدرت این نوع راه اندازی نیز به صورتی است که هر کدام از کنتاکتور ها مسئول تغذیه موتور با یکی از توالی های مثبت یا منفی هستند.

  • کاربرد مدار چپگرد راستگرد دائم

گاهی اوقات نیاز است تا در یک خط تولید پروسه برای بازرسی برای مدتی کم متوقف شده و به عقب برگردانده شود و دوباره کار دائمی خود را از سر بگیرد،در این گونه مواقع انجام این امر با استفاده از روش فوق میسر خواهد شد.

7- مدار فرمان چپگرد راستگرد با حفاظت ناقص

راه اندازی موتور آسنکرون با اتصال چپگرد و راستگرد با حفاظت ناقص : گاهی اوقات نیاز است تا جهت چرخش موتور آسنکرون عوض شود.برای رسیدن به این مقصود روش های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها راه اندازی موتور به اتصال چپگرد راستگرد با حفاظت ناقص است.

پاین مدار تعویض جهت چرخش موتور را به صورت کند فراهم میکند به طوری که حتما میبایست قبل از تعویض جهت گردش،موتور از حرکت بایستد.شکل مدار فرمان و قدرت برای این نوع راه اندازی در ذیل آمده است.

مدار فرمان چپگرد راستگرد با حفاظت ناقص

  • عملکرد مدار فرمان چپگرد راستگرد با حفاظت ناقص

در این مدار از دو کنتاکتور (یکی برای چپ گرد و دیگری برای راست گرد) ،یک شستی استاپ و دو عدد شستی استارت استفاده شده است.در مدار قدرت دو کنتاکتور به گونه ای وصل می شوند که یکی از آنها موتور را با توالی مثبت و دیگری موتور را با توالی منفی راه اندازی کند.

شستی استاپ s1 برای توقف موتور در هر جهت گردشی است یعنی با فشردن s1 جریان کنتاکتور ها قطع می شود.هنگامی که موتور خاموش است با فشردن یکی از شستی های استارت s2 یا s3 موتور در جهت راستگرد و یا چپ گرد شروع به گردش میکند.در این مدار تیغه های 21,22 که در حالت عادی بسته هستند و پس از تحریک کنتاکتور باز میشوند با مسیر جریان کنتاکتور مخالف سری شده اند.

این یک تدبیر ایمنی است تا در هنگام کار یک کنتاکتور با زدن شستی دیگر کنتاکتور دوم وصل نشود.اما ایراد حفاظتی این مدار فرمان این است که اگر هر دو شستی استارت را در یه لحظه بفشاریم تیغه های هردو کنتاکتور جذب شده و باعث اتصال کوتاه فاز با فاز میشوند که بسیار خطرناک است.

  • کاربرد مدار چپگرد راستگرد با حفاظت ناقص

بدلیل حفاظت ناقصی که این روش دارد به ندرد از آن در صنعت استفاده می شود.از موارد راه اندازی موتور به صورت چپ گرد راست گرد می توان به یک تسمه نقاله اشاره کرد که گاهی ممکن اس نیاز باشد تسمه در خلاف جهت حرکتش،حرکت کند.

آموزشگاه فن آموزان بزرگترین مرکز تخصصی آموزشهای الکترونیک ، تعمیرات و کنترل ابزار دقیق در تهران می باشد که بیش از هشتاد دوره تخصصی و پیشرفته ویژه بازار کار از جمله تابلو برق صنعتی ، آموزش plc ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی ،  آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی ، آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش هوشمند سازی ساختمان و … را تحت نظارت سازمان فنی حرفه ای کشور برگزار می کند. برای اطلاعات بیشتر به صفحه اصلی سایت مراجعه کنید یا با شماره 02191321001 تماس بگیرید.

4.3/5 - (3 امتیاز)
نویسنده مطلب
پرهام انتظامی
حمیدرضا هوشمند

حمیدرضا هوشمند هستم. فارغ التحصیل برق و کنترل. در حوزه برق ساختمان و صنعتی و حوزه های زیربط نظیر تابلو برق ، هوشمند سازی، سیستم های حفاظتی فعالیت دارم و در این سایت محتواهای مرتبط با این حوزه ها را به اشتراک می گذارم.

3 پاسخ به “مدار فرمان چپگرد راستگرد”

  1. ببخشید شما میتونین این طرحی که الان میگم برام طراحی کنید
    مداری رسم کنید با اعمال نیرو بر روی شستی استارت الکترو موتور اول به مدت ۲۰ ثانیه قطعه کار مورد نظر را ار نقطه Aبه سمت نقطه Bانتقال دهد بعد از گذشت ۲۰ ثانیه الکترو موتور دوم به صورت خودکار روشن شده و قطعه کار مورد نظر را از نقطهCبه سمت نقطه Bانتقال دهد به محض رسیدن قطعه مورد نطر به نقطه Bالکترو موتور دوم از حرکت ایستاده و بعد از گذشت ۱۰ ثانیه هر دو قطعه کار به سمت نقطه اولیه خود حرکت کرده و با رسیدن به نقطه ابتدایی به صورت خودکار غیر فعال گردد
    اگه کسی تونست ایدی اینیستام m.r__emami

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *